Тарау. Электрондық сайлау жүйесiн пайдаланып сайлау өткiзудiң ерекшелiктерi

Ескерту. 9-1-тараумен толық тырылды - Қ Р 2004.04.14 N 545 Конституциялық заң ымен.

50-1-бап. Электрондық сайлау жү йесi

1. Сайлау ө ткiзу кезiнде сайлаушылардың тiзiмiн жасау, дауыс беру, дауыс берудiң қ орытындыларын белгiлеу мен сайлау нә тижесiн анық тау ү шiн сайлау округi аумағ ында электрондық сайлау жү йесi пайдаланылуы мү мкiн.

Электрондық сайлау жү йесiн пайдаланып сайлау ө ткiзген кезде осы Конституциялық заң ның нормалары электрондық сайлау жү йесiн пайдаланудың ерекшелiктерi ескерiле отырып қ олданылады.

2. Электрондық сайлау жү йесi - сайлауғ а ә зiрлену мен оны ө ткiзу кезiнде ақ параттық процестердi автоматтандыруғ а арналғ ан ақ параттық технологиялардың, ақ параттық желiлердiң жә не оларды бағ дарламалық -техникалық қ амтамасыз ету қ ұ ралдарының жиынтығ ы.

Электрондық сайлау жү йесiнде пайдаланылатын бағ дарламалық -техникалық қ ұ ралдар Қ азақ стан Республикасының заң дарына сә йкес сертификатталуғ а тиiс.

3. Электрондық сайлау жү йесiн пайдаланып сайлау ө ткiзген кезде сенiм бiлдiрiлген адамдар, байқ аушылар, бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарының ө кiлдерi осы Конституциялық заң да кө зделген қ ұ қ ық тар мен мiндеттерге толық кө лемде ие болады.

4. Электрондық сайлау жү йесi Қ азақ стан Республикасының Ү кiметi белгiлеген тә ртiппен қ ұ рылғ ан мемлекеттiк комиссия оны қ абылдағ аннан кейiн пайдаланылады.

Электрондық сайлау жү йесi пайдаланылатын сайлау округтерi мен сайлау учаскелерiн Орталық сайлау комиссиясы олардың электрондық дауыс беруге дайын болуына қ арай анық тайды.

5. Электрондық сайлау жү йесiнiң жабдық тары учаскелiк сайлау комиссиясы мү шелерiнiң қ атысуымен дауыс беруге кемiнде ү ш кү н қ алғ анда ашылып, орнатылады, ол туралы акт жасалады.

Жабдық тарды ашу жә не орнату кезiнде сенiм бiлдiрiлген адамдар, байқ аушылар жә не бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарының ө кiлдерi қ атысуғ а қ ұ қ ылы.

Электрондық сайлау жү йесiнiң жабдық тары орнатылғ ан кезден бастап сайлау учаскесiн кү зетудi iшкi iстер органдарының қ ызметкерлерi қ амтамасыз етедi.

6. Жергiлiктi атқ арушы органдар дауыс берiлетiн кү нi сайлау учаскесi ашылғ ан кезден бастап дауыс беру нә тижелерi Орталық сайлау комиссиясына берiлгенге дейiн электрондық дауыс беру ө ткiзiлетiн учаскелерге электр энергиясының ү здiксiз берiлуiн қ амтамасыз етедi.

7. Электрондық сайлау жү йесiн пайдалану тә ртiбiнiң осы Конституциялық заң мен регламенттелмеген бө лiгiн Орталық сайлау комиссиясы белгiлейдi.

Ескерту. 50-1-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2005.04.15 N 44 Конституциялық заң ымен.

50-2-бап. Электрондық сайлау жү йесiне қ ойылатын талаптар

1. Электрондық сайлау жү йесi Конституция жә не осы Конституциялық заң талаптарының сақ талуын, оғ ан енгiзiлетiн жә не одан шығ атын ақ параттардың дұ рыстығ ын, толық тығ ын жә не уақ тылығ ын қ амтамасыз етуге тиiс.

2. Электрондық сайлау жү йесi ақ параттарғ а рұ қ сат етiлмеген жолмен қ ол жеткiзудi, ақ параттарды жинаушы, ө ң деушi, жинақ таушы, сақ таушы, iздестiрушi жә не берушi бағ дарламалық -техникалық қ ұ ралдардың жұ мыс ырғ ағ ын бұ зуды, аталғ ан қ ұ ралдардың iстен шығ уын болдырмайтын тиiстi қ ауiпсiздiк шараларымен қ амтамасыз етiлуге тиiс.

3. Сайлауда электрондық сайлау жү йесiн пайдаланғ ан кезде мыналарғ а:

Орталық сайлау комиссиясы белгiлегеннен басқ а электрондық жү йелердi пайдалануғ а;

оны ортақ қ олжетiмдi телекоммуникациялық желiлерге жә не электрондық сайлау жү йесiнде қ олданылмайтын ө зге де ақ параттық жү йелер мен байланыс желiлерiне қ осуғ а;

электрондық дауыс берудi ө ткiзуге, дауыстарды санауғ а, сайлау нә тижелерi туралы ақ параттарды беруге заң сыз араласып, бақ ылау жасауғ а жол берiлмейдi.

4. Электрондық сайлау жү йесi кез келген енгiзiлген ақ паратты оның енгiзiлуiне қ арай iс-ә рекеттi cипаттап жә не енгiзудiң дә л уақ ытын кө рсете отырып, автоматты тү рде сақ тауғ а мү мкiндiк беретiн бағ дарламалық -техникалық қ амтамасыз ету қ ұ ралдарын (дауыс беру туралы деректердi жазу қ ұ рылғ ысын) қ амтуғ а тиiс.

50-3-бап. Электрондық сайлау жү йесiн пайдаланып дауыс беруге арналғ ан ү й-жай

1. Электрондық сайлау жү йесiн пайдаланып дауыс беруге арналғ ан ү й-жай, дауыс беруге арналғ ан кабинада дауыс берудi қ оспағ анда, қ атысып отырғ ан адамдарғ а электрондық сайлау жү йесiн пайдаланып дауыс беру кезiндегi iс-ә рекеттiң кө рiнуi қ амтамасыз етiлетiндей болып жабдық талады.

2. Электрондық сайлау жү йесiн пайдаланып дауыс беруге арналғ ан ү й-жайда электрондық сайлау жү йесiне қ ызмет кө рсетуге Орталық сайлау комиссиясы белгiлеген тә ртiппен рұ қ сат алғ ан маман бола алады.

50-4-бап. Электрондық сайлау бюллетенi

1. Электрондық сайлау жү йесiн пайдаланып сайлау ө ткiзген кезде дауыс беру электрондық сайлау жү йесi қ ұ ралдарымен жасалатын электрондық бюллетеньмен жү ргiзiледi.

2. Электрондық сайлау бюллетенiнiң мә тiнi мемлекеттiк тiлде жә не орыс тiлiнде жазылады жә не осы Конституциялық заң ның 37-бабының 1-тармағ ында белгiленген талаптарғ а сай келуге тиiс.

50-5-бап. Электрондық дауыс берудi ұ йымдастыру

1. Сайлау комиссиясының тө рағ асы дауыс беру басталардан отыз минут бұ рын комиссия мү шелерiнiң қ атысуымен:

электрондық сайлау жү йесiнiң дұ рыс жұ мыс iстеп тұ рғ андығ ын тексередi;

комиссияның сайлаушыларды есепке алуғ а жә не электрондық дауыс беруге арналғ ан қ ұ рылғ ыны беруге жауапты мү шелерiн анық тайды.

Электрондық сайлау жү йесiнiң жұ мысын тексерген кезде дауыс беруге арналғ ан ү й-жайда сенiм бiлдiрiлген адамдар, байқ аушылар жә не бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарының ө кiлдерi болуғ а қ ұ қ ылы.

Осы тарауда кө зделген жағ дайларды қ оспағ анда, электрондық сайлау жү йесiне қ атысты ic-ә рекеттi кiмнiң болса да жү зеге асыруына тыйым салынады.

2. Дауыс беру басталғ анғ а дейiн сайлау комиссиясының тө рағ асы электрондық сайлау жү йесiн қ осудың мө р басылып жабылғ ан паролiн ашады жә не электрондық сайлау жү йесiн оны енгiзу жолымен iске қ осады. Бұ л ретте қ атысушыларғ а парольдiң сақ талу шараларының бү тiндiгiне алдын ала кө з жеткiзу мү мкiндiгi қ амтамасыз етiлуi тиiс.

Электрондық сайлау жү йесiн қ осу Орталық сайлау комиссиясы белгiлеген уақ ытта жү ргiзiледi.

3. Сайлаушы электрондық дауыс беруге сайлаушылардың тiзiмдерi негiзiнде сайлаушының жеке басын куә ландыратын қ ұ жатын кө рсетуi бойынша жiберiледi.

4. Дауыс беруге арналғ ан ү й-жайдан тыс жерде дауыс берген кезде осы Конституциялық заң ғ а сә йкес сайлаушылар дауыс беруге арналғ ан тасымалданатын қ ұ рылғ ының кө мегiмен дауыс бередi, ол дауыс беруге арналғ ан ү й-жайдан тыс дауыс берген барлық сайлаушылардың дауыстары туралы деректердiң сақ талу мү мкiндiгiмен қ амтамасыз етiлуге тиiс.

Осы Конституциялық заң ның 41-бабының 6-тармағ ына сә йкес берген ө тiнiштерi негiзiнде сайлаушылар тiзiмiнен олар туралы деректер электрондық дауыс беруге арналғ ан тасымалданатын қ ұ рылғ ығ а алдын ала енгiзiлiп қ ойылады.

5. Сайлаушы электрондық дауыс берудi жасырын дауыс беруге арналғ ан кабинада жү зеге асырады, онда осы Конституциялық заң ның 42-бабының 1-тармағ ында кө зделген жағ дайларды қ оспағ анда, дауыс беретiн адамнан басқ а адамның қ атысуына тыйым салынады.

Сайлаушы электрондық дауыс беру бюллетенiнен электрондық дауыс беруге арналғ ан қ ұ рылғ ыны басқ ару элементтерiн пайдалану жолымен ө зi дауыс бергiсi келетiн кандидаттың аты-жө нiн табады жә не соғ ан дауыс бергенiн растайды.

Сайлаушы саяси партия ү шiн дауыс берген кезде электрондық дауыс беруге арналғ ан қ ұ рылғ ыны басқ ару элементтерiн пайдалану жолымен ө зi дауыс бергiсi келетiн саяси партияның атауын табады жә не соғ ан дауыс бергенiн растайды.

Дауыс беруге арналғ ан кабинада дауыс берген сайлаушы электрондық дауыс беруге арналғ ан қ ұ рылғ ыны сайлау комиссиясының мү шесiне бередi.

6. Электрондық дауыс беруге жә не дауыстарды санауғ а кедергi келтiретiн техникалық ақ аулар туындағ ан жағ дайда сайлау комиссиясы бағ дарламаны қ айта қ осу туралы шешiм қ абылдауғ а қ ұ қ ылы, ол хаттамамен ресiмделедi жә не оғ ан сайлау комиссиясының мү шелерi қ ол қ ояды.

Бұ л шешiмнiң орындалуы электрондық сайлау жү йесiн пайдалануды қ амтамасыз ететiн маманғ а жү ктеледi.

7. Егер жабдық тың техникалық жай-кү йi сайлауды тиiстi дә режеде ө ткiзуге мү мкiндiк бермесе, онда тиiстi сайлау учаскесiнде дауыс беру Орталық немесе тиiстi аумақ тық сайлау комиссиясының шешiмiмен ақ ауларды жоюғ а жә не дауыс берудi ұ йымдастыруғ а қ ажеттi мерзiмге кейiнге қ алдырылады.

Тиiстi сайлау учаскесiнде ақ аулар туындағ анғ а дейiн дауыс берген сайлаушылар кейiнгi дауыс беруге жалпы негiзде қ атысады.

Ескерту. 50-5-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2009.02.09 N 124-IV (қ олданысқ а енгiзiлу тә ртiбiн 2-баптан қ араң ыз) Конституциялық заң ымен.

50-6-бап. Электрондық сайлау жү йесiн пайдаланғ ан кезде дауыстарды санау

1. Электрондық дауыс берудi пайдаланғ ан кезде дауыстарды санау электрондық сайлау жү йесiмен жү ргiзiледi.

Дауыстарды санау осы Конституциялық заң мен белгiленген уақ ытта басталады, бiрақ осы учаскедегi дауыс беруге арналғ ан барлық қ ұ рылғ ылардағ ы деректер электрондық сайлау жү йесiне енгiзiлмей тұ рып басталмауы керек.

Дауыстарды санау туралы мә лiметтер дауыс беру туралы деректер қ ұ рылғ ысында тiркелуге тиiс.

2. Сайлау учаскесiндегi электрондық дауыс беру нә тижелерi туралы ақ парат электрондық жү йемен электрондық хаттамағ а енгiзiлiп, ол комиссия мү шелерiнiң электрондық цифрлық қ олтаң баларымен расталады.

Сайлау комиссиясының мү шелерi қ ол қ ойғ ан электрондық хаттаманың қ ағ аздағ ы кө шiрмесi сайлау учаскесiнiң ү й-жайында жалпыжұ рттың танысуы ү шiн арнайы белгiленген орынғ а iлiнедi жә не ү й-жайда екi кү н бойы тұ рады.

3. Осы Конституциялық заң ғ а сә йкес дауыстарды санау кезiнде қ атысқ ан адамның тiлегi бойынша оғ ан комиссия тө рағ асы мен хатшысының қ олдары қ ойылып, тиiстi сайлау комиссиясының мө рiмен расталғ ан, электрондық дауыс беру нә тижелерi туралы электрондық хаттаманың қ ағ азғ а тү сiрiлген кө шiрмесi берiледi.

50-7-бап. Электрондық сайлау жү йесiн пайдаланғ ан кезде сайлау қ орытындыларын белгiлеу

1. Электрондық сайлау жү йесiн пайдаланғ ан кезде сайлау округтерi бойынша сайлау қ орытындыларын электрондық хаттамалар негiзiнде Орталық сайлау комиссиясы белгiлейдi жә не олар тиiстi сайлау комиссияларына хабарланады.

Электрондық сайлау жү йесi арнайы бө лiнген коммуникациялық желiлерге осы тармақ қ а сә йкес ақ парат беру ү шiн қ ажеттi мерзiмге ғ ана қ осылады.

2. Егер дауыс беру осы Конституциялық заң ның 50-5-бабының 7-тармағ ымен кө зделген тә ртiппен кейiнге қ алдырылғ ан жағ дайда, тиiстi сайлау округы бойынша сайлау қ орытындылары тиiстi сайлау округының барлық учаскелерiнде дауыс беру ө ткiзiлгеннен кейiн белгiленедi.

50-8-бап. Электрондық сайлау жү йесiн пайдаланып дауыс беру нә тижелерiне шағ ымдану

1. Жоғ ары тұ рғ ан сайлау комиссиясына немесе сотқ а электрондық сайлау жү йесiн пайдаланып дауыс беру нә тижелерiне шағ ымдану кезiнде дауыс беру туралы деректердi жазуғ а арналғ ан қ ұ рылғ ы дә лелдеме ретiнде қ аралады.

2. Дауыс беру туралы деректердi жазуғ а арналғ ан қ ұ рылғ ылар осы баптың мақ саттары ү шiн тиiстi облыстық (республикалық маң ызы бар қ ала, астана) аумақ тық сайлау комиссиясында сақ талады.

50-9-бап. Дауыс беру туралы деректердi жазуғ а арналғ ан қ ұ рылғ ыларды сақ тау

Дауыстар саналғ аннан кейiн дауыс беру туралы деректердi жазуғ а арналғ ан қ ұ рылғ ы пакетке салынып, сайлау комиссиясының мө рiмен бекiтiледi жә не тиiстi облыстық (pecпубликалық маң ызы бар қ ала, астана) сайлау комиссиясына берiледi.

Дауыс беру туралы деректердi жазуғ а арналғ ан қ ұ рылғ ылар сайлау аяқ талғ ан кү ннен бастап бiр жыл бойына сақ талады.