РАЛДАР МЕН КҮШ ҚОЛДАНУЫ

12-бап. Атыс қ аруын, арнайы қ ұ ралдар мен кү ш қ олдану мақ саты

Атыс қ аруы, арнайы қ ұ ралдар жә не кү ш қ оғ амдық қ ауiптi ә рекеттерге тыйым салу, қ ұ қ ық бұ зушылық пен нақ ты ахуал ескерiле отырып, оларды жасағ ан адамдарды ұ стау жә не iшкi iстер органдарына жеткiзу мақ сатында қ олданылады.

13-бап. Арнайы қ ұ ралдар мен кү ш қ олдану

1. Iшкi iстер органдарының қ ызметкерлерi кү ш пен арнайы қ ұ ралдарды, соның iшiнде кү рестiң жауынгерлiк тә сiлдерiн, қ ол кiсендерiн, резина таяқ ты, кө зден жас ағ ызатын заттарды, назарды басқ а жақ қ а аудартатын жарық -дыбыс қ ұ рылғ ыларын, ү й-жайларды ашуғ а, кө лiктi мә жбү рлеп тоқ татуғ а арналғ ан қ ұ рылғ ыларды, суатқ ыштарды, қ ызмет жануарларын, бронды машиналар мен тiзбесiн Ү кiмет белгiлейтiн басқ а да арнайы жә не кө лiк қ ұ ралдарын:

1) азаматтарғ а, iшкi iстер органдарының қ ызметкерлерi мен қ оғ амдық тә ртiптi қ орғ ау, қ оғ амдық қ ауiпсiздiктi қ амтамасыз ету жә не қ ылмысқ а қ арсы кү рес жө нiндегi қ ызметтiк немесе қ оғ амдық борышын атқ арып жү рген басқ а адамдарғ а жасалғ ан шабуылды тойтару ү шiн;

2) кепiлге алынғ ан адамдарды босату, жаппай тә ртiпсiздiктер мен жә не қ оғ амдық тә ртiптi топтасып бұ зуды тыю ү шiн;

3) азаматтарғ а, ұ йымдарғ а жә не мемлекеттiк органдарғ а тиесiлi ү йлерге, ү й-жайларғ а, ғ имараттарғ а, кө лiк қ ұ ралдарына, жер учаскелерiне жасалғ ан шабуылды тойтару ү шiн, сол сияқ ты басып алудан босату ү шiн;

4) егер қ ұ қ ық бұ зушылар iшкi iстер органдарының қ ызметкерлерiне, қ оғ амдық тә ртiптi қ орғ ау, қ оғ амдық қ ауiпсiздiктi қ амтамасыз ету жө нiнде ө здерiне жү ктелген мiндеттердi атқ арып жү рген басқ а да адамдарғ а бағ ынбаса немесе қ арсылық кө рсетсе, оларды ұ стау, iшкi iстер органдарына жеткiзу ү шiн, ұ сталғ ан, ә кiмшiлiк қ амауғ а алынғ ан адамдарды не олардың қ ашып кетуi немесе айналадағ ыларғ а не ө зiне зиян келтiруi мү мкiн деп санауғ а толық негiздер болса, айдап апару жә не кү зету ү шiн, сондай-ақ iшкi iстер органдары қ ызметкерлерiнiң ө здерiне заң мен жү ктелген мiндеттерiн орындауына қ асақ ана кедергi келтiретiн адамдарғ а қ атысты қ олдануғ а қ ұ қ ығ ы бар.

2. Ә йелдерге, мү гедектiк белгiлерi анық адамдарғ а, жас балаларғ а қ арсы, олар айналадағ ылардың ө мiрi мен денсаулығ ына қ атер тө ндiретiн шабуыл жасағ ан, топтасып шабуыл жасағ ан не қ арулы қ арсылық кө рсеткен реттердi қ оспағ анда, арнайы қ ұ ралдар мен тә сiлдердi қ олдануғ а тыйым салынады.

14-бап. Атыс қ аруын қ олдану

1. Iшкi iстер органдары қ ызметкерлерiнiң атыс қ аруын:

1) азаматтарды қ ылмыстық қ ол сұ ғ удан қ орғ ау, сол сияқ ты кепiлдердi босату ү шiн:

2) iшкi iстер органдарының қ ызметкерлерiне жә не олардың отбасы мү шелерiне, қ оғ амдық тә ртiптi қ орғ ауғ а, қ оғ амдық қ ауiпсiздiктi қ амтамасыз ету жә не қ ылмысқ а қ арсы кү рес жө нiндегi қ ызметтiк немесе қ оғ амдық борышын атқ арып жү рген басқ а да адамдарғ а жасалғ ан шабуылды тойтару ү шiн;

3) азаматтардың тұ рғ ын жайларына, iшкi iстер органдары кү зететiн объектiлерге, мемлекеттiк ұ йымдардың ү й-жайларына жасалғ ан шабуылды тойтару, қ ызметтiк немесе ә скери нарядқ а жасалғ ан шабуылды тойтару ү шiн;

4) Қ арсылық кө рсеткен немесе қ ылмыс ү стiнде кө зге тү скен, қ амауғ а қ ашқ ан адамдарды (ә кiмшiлiк қ амауғ а алынғ андардан басқ а) ұ стау, қ арулы адамдарды ұ стау ү шiн;

5) егер жү ргiзушi iшкi iстер органдары қ ызметкерлерiнiң заң ды талаптарына бағ ынбаса жә не азаматтардың ө мiрi мен денсаулығ ына қ атер тө ндiрсе кө лiк қ ұ ралдарына ақ ау келтiру жолымен тоқ тату ү шiн;

6) хайуанаттар шабуылынан қ орғ ану ү шiн;

7) дабыл белгiсiн беру немесе кө мек шақ ыру ү шiн қ олдануғ а қ ұ қ ығ ы бар.

2. Ә йелдерге жә не кә мелетке толмағ андарғ а қ арсы, олар қ арулы шабуыл жасағ ан, қ арулы қ арсылық кө рсеткен, кепiлге адам алғ ан, кө лiк қ ұ ралдарын, соның iшiнде ә уе кемесiн басып алғ ан не топтасып шабуыл жасағ ан реттердi қ оспағ анда, қ ару қ олдануғ а тыйым салынады.

3. Қ ару қ олданылғ ан барлық жағ дайларда iшкi iстер органдарының қ ызметкерi айналадағ ы азаматтардың қ ауiпсiздiгiн қ амтамасыз ету, зардап шеккендерге жедел медициналық кө мек кө рсету ү шiн қ ажеттi шараларды қ олдануғ а, қ ару қ олданғ аны жө нiнде тiкелей бастығ ына баяндауғ а мiндеттi.

4. Кiсi қ азасына немесе ө зге ауыр зардаптарғ а ә келiп соқ қ ан қ ару жә не арнайы қ ұ ралдар қ олданудың ә рбiр оқ иғ асы жө нiнде прокурорғ а дереу хабарланады.