Бап. Баланы айырып алуға байланысты істер бойынша сот шешімдерін орындау 4 страница

19-тарау. АТА-АНАЛАР МЕН БАЛАЛАРДЫҢ АЛИМЕНТТІК МІНДЕТТЕМЕЛЕРІ

138-бап. Ата-аналардың кә мелетке толмағ ан балаларды кү тіп-бағ у жө ніндегі міндеттері

1. Ата-аналар ө здерінің кә мелетке толмағ ан балаларын кү тіп-бағ уғ а міндетті. Кә мелетке толмағ ан балаларды кү тіп-бағ удың тә ртібі мен нысанын ата-аналар дербес айқ ындайды.

Ата-аналар ө здерінің кә мелетке толмағ ан балаларын, сондай-ақ жалпы орта, техникалық жә не кә сiптiк, орта бiлiмнен кейiнгi бiлiм беру жү йесінде, кү ндізгі оқ у нысаны бойыншажоғ ары бiлiм беру жү йесiнде оқ итынкә мелетке толғ ан балаларын кү тіп-бағ у туралы келісім (алимент тө леу туралы келісім) жасасуғ а қ ұ қ ылы.

2. Егер ата-аналар ө здерінің кә мелетке толмағ ан балаларына, сондай-ақ жалпы орта, техникалық жә не кә сiптiк, орта бiлiмнен кейiнгi бiлiм беру жү йесінде, кү ндізгі оқ у нысаны бойынша жоғ ары бiлiм беру жү йесiнде оқ итын жиырма бір жасқ а дейінгі кә мелетке толғ ан балаларына кү тіп-бағ у қ аражатын ерікті тү рде бермеген жағ дайда, бұ л қ аражат олардансот тә ртібімен ө ндіріп алынады.

3. Ата-аналардың алимент тө леу туралы келісімі болмағ ан кезде, кә мелетке толмағ ан балаларғ а кү тіп-бағ у қ аражаты берілмеген кезде жә не сотқ а талап-арыз берілмеген кезде қ орғ аншылық немесе қ амқ оршылық жө ніндегі функцияларды жү зеге асыратын орган кә мелетке толмағ ан балаларғ а олардың ата-аналарынан алимент ө ндіріп алу туралы талап-арыз беруге қ ұ қ ылы.

139-бап. Кә мелетке толмағ ан балаларды кү тіп-бағ уғ а сот тә ртібімен ө ндіріп алынатын алименттің мө лшері

1. Алимент тө леу туралы келісім болмағ ан кезде сот кә мелетке толмағ ан балаларғ а олардың ата-аналарынан алиментті ай сайын мынадай мө лшерде: бір балағ а - ата-анасы табысының жә не (немесе) ө зге де кірісінің - тө рттен бір бө лігін; екі балағ а - ү штен бір бө лігін; ү ш жә не одан да кө п балағ а тең жартысын ө ндіріп алады.

2. Бұ л ү лестердің мө лшерін сот тараптардың материалдық немесе отбасылық жағ дайларын жә не назар аударарлық ө зге де мә н-жайларды ескере отырып, кемітуі немесе кө бейтуі мү мкін.

140-бап. Кә мелетке толмағ ан балаларғ а алимент ұ сталатын жалақ ының жә не (немесе) ө зге де кірістің тү рлері

Ата-аналардың алатын жә не алимент ұ сталатын жалақ ысы жә не(немесе) ө зге де кірісі тү рлерінің тізбесін Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі бекітеді.

141-бап.Тұ рақ ты ақ ша сомасында балаларғ а алимент ө ндіріп алу

1. Ата-аналардың кә мелетке толмағ ан балаларына алимент тө леу туралы келісімі болмағ ан кезде жә не ата-ананың табысына жә не (немесе) ө зге де кірісіне ү лестік қ атынаста алимент ө ндіріп алу мү мкін болмағ ан, қ иындық тудырғ ан немесе тараптардың бірінің мү дделерін елеулі тү рде бұ затын жағ дайларда, сот тұ рақ ты ақ ша сомасында немесе бір мезгілде ү леспен жә не тұ рақ ты ақ ша сомасында ай сайын ө ндіріп алынатын алимент мө лшерін айқ ындауғ а қ ұ қ ылы.

Мұ ндай жағ дайларғ а тұ рақ ты емес, ө згермелі табысы жә не (немесе) ө зге де кірісі бар не, егер ата-ана табысын жә не (немесе) ө зге де кірісін толығ ымен немесе ішінара заттай алатын ата-аналардан алимент ө ндіріп алу жатады.

2. Кү ндізгі оқ у нысаны бойынша жалпы орта, техникалық жә не кә сіптік, орта білімнен кейінгі білім беру жү йесінде, жоғ ары білім беру жү йесінде оқ итын жиырма бір жасқ а дейінгі балаларғ а кү тіп-бағ у қ аражатын ө ндіріп алу алимент тө леу туралы келісім болмағ ан кезде сот тә ртібімен тұ рақ ты ақ ша сомасында жү ргізіледі.

3. Тұ рақ ты ақ ша сомасының мө лшерін сот тараптардың материалдық жә не отбасылық жағ дайлары мен басқ а да назар аударарлық мә н-жайларды ескере отырып, баланың бұ рынғ ы қ амтамасыз етілу дең гейін мү мкіндігінше сақ тайтын кө лемдегі айлық есептік кө рсеткіш мө лшерін негізге алып айқ ындайды.

4. Егер ата-аналардың ә рқ айсысының қ олында балалар қ алатын болса, алименттің мө лшері оның біреуінен аз қ амтылғ анекіншісінің пайдасына осы баптың 3-тармағ ына сә йкес ай сайын ө ндіріп алынатын жә не сот айқ ындайтын тұ рақ ты ақ ша сомасында белгіленеді.

142-бап.Ата-аналарының қ амқ орлығ ынсыз қ алғ ан балаларғ а алимент ө ндіріп алу жә не оны пайдалану

Ата-аналарының қ амқ орлығ ынсыз қ алғ ан балаларғ а алимент осы Кодекстің 138-141-баптарына сә йкес ө ндіріп алынады жә не балалардың қ орғ аншысына немесе қ амқ оршысына немесе олардың патронат тә рбиешілеріне тө ленеді.

Қ орғ аншылық қ а немесеқ амқ оршылық қ а, патронат тә рбиешіге берілген балаларғ а арналғ ан алимент тө лемдерінің сомасы екінші дең гейдегі банктерде ашылғ ан осы балалардың депозиттік шоттарына аударылады.

143-бап. Ең бекке жарамсыз кә мелетке толғ ан балалардың алимент алуғ а қ ұ қ ығ ы

1. Ең бекке жарамды ата-аналар ө здерінің кө мекке мұ қ таж, ең бекке жарамсыз кә мелетке толғ ан балаларын кү тіп-бағ уғ а міндетті.

2. Алимент тө леу туралы келісім болмағ ан кезде ең бекке жарамсыз кә мелетке толғ ан балаларғ а алимент мө лшерін сот алимент тө леу кезіндегі қ олданылып жү рген айлық есептік кө рсеткіштің еселенген қ атынасында, тараптардың материалдық жә не отбасылық жағ дайлары мен басқ а да назар аударарлық мү дделерін негізге ала отырып, айқ ындайды.

144-бап.Ата-аналардың балаларды кү тіп-бағ уғ а арналғ ан қ осымша шығ ыстарғ а қ атысуы

1. Алимент тө леу туралы келісім болмағ ан кезде жә не ерекше жағ дайлар (кә мелетке толмағ ан балалардың немесе кө мекке мұ қ таж, ең бекке жарамсыз кә мелетке толғ ан балалардың ауыр науқ астануы, мертігуі, оларғ а бө где адамның бағ ып-кү туіне ақ ы тө леу қ ажеттігі жә не басқ а да мә н-жайлар) болғ ан кезде сот осы мә н-жайлардан туындағ ан қ осымша шығ ыстарды кө теруге қ атысуғ а ата-аналардың ә рқ айсысын тартуы мү мкін.

2. Егер ата-аналардың қ осымша шығ ыстарды кө теруге қ атыстырылу тә ртібі жә не осы шығ ыстардың мө лшері екіжақ ты келісім бойынша айқ ындалмаса, онда сот ата-аналардың, басқ а да балалардың материалдық жә не отбасылық жағ дайлары мен тараптардың назар аударарлық мү дделерін негізге ала отырып, ай сайын тө ленуге тиісті алиментті тө леу кезіндегі айлық есептік кө рсеткіштің еселенген қ атынасында белгілейді.

3. Сот ата-аналарды нақ ты шеккен қ осымша шығ ыстарды ө теуге де, балаларды кү тіп-бағ уғ а болашақ та жасалуғ а тиіс қ осымша шығ ыстарды ө теуге де қ атысуын міндеттеуге қ ұ қ ылы.

145-бап.Кә мелетке толғ ан балалардың ата-аналарын кү тіп-бағ у жө ніндегі міндеттері

1. Ең бекке жарамды кә мелетке толғ ан балалар ө здерінің кө мекке мұ қ таж, ең бекке жарамсыз ата-аналарын кү тіп-бағ уғ а жә не оларғ а қ амқ орлық жасауғ а міндетті.

2. Алимент тө леу туралы келісім болмағ ан кезде кө мекке мұ қ таж, ең бекке жарамсыз ата-аналарғ а алимент олардың ең бекке жарамды кә мелетке толғ ан балаларынан сот тә ртібімен ө ндіріп алынады.

3. Балалардың ә рқ айсысынан ө ндіріп алынатын алименттің мө лшерін сот ата-аналары мен балаларының материалдық жә не отбасылық жағ дайлары мен тараптардың басқ а да назар аударарлық мү дделерін негізге ала отырып, алимент тө леу кезіндегі айлық есептік кө рсеткіштің еселенген қ атынасында белгілейді.

4. Алимент мө лшерін айқ ындау кезінде сот балалардың бә ріне, олардың біреуіне немесе бірнешеуіне талап қ ойылғ анына қ арамастан, осы ата-ананың ең бекке жарамды кә мелетке толғ ан балаларының бә рін ескеруге қ ұ қ ылы.

5. Егер сот ата-аналардың осы балаларына қ атысты ата-аналық міндеттерін орындаудан бұ рын жалтарғ анын анық таса, балалар ө здерінің кө мекке мұ қ таж, ең бекке жарамсыз ата-аналарын кү тіп-бағ у жө ніндегі міндеттерінен босатылуы мү мкін.

Балалары ата-ана қ ұ қ ық тарынан айырылғ ан ата-аналарына алимент тө леуден босатылады.

6. Кә мелетке толғ ан, асырап алынғ ан балалардың асырап алушыларды кү тіп-бағ у жө ніндегі міндеттері балалардың ата-аналары алдындағ ы міндеттері сияқ ты айқ ындалады.

146-бап.Кә мелетке толғ ан балалардың ата-аналарына жасалғ ан қ осымша шығ ыстарғ а қ атысуы

1. Кә мелетке толғ ан балалар ең бекке жарамсыз ата-аналарына қ амқ орлық жасамағ ан кезде жә не ерекше мә н-жайлар (ата-анасының ауыр науқ астануы, мертігуі, оны бө где адамның бағ ып-кү ткені ү шін ақ ы тө леу қ ажеттігі, оны медициналық -ә леуметтікмекемеге орналастыру жә не басқ алары) болғ ан кезде сот кә мелетке толғ ан балаларын осы мә н-жайлардан туындағ ан қ осымша шығ ыстарды кө теруге тартуы мү мкін.

2. Кә мелетке толғ ан балалардың ә рқ айсысының қ осымша шығ ыстарды кө теру тә ртібі мен осы шығ ыстардың мө лшерін сот осы Кодекстің 145-бабының 3, 4 жә не 5-тармақ тарында белгіленген талаптар сақ талғ ан кезде ата-аналар мен балаларының материалдық жә не отбасылық жағ дайларын жә не тараптардың басқ а да назар аударарлық мү дделерін ескере отырып айқ ындайды.

3. Қ осымша шығ ыстарды кө теру тә ртібі мен осы шығ ыстардың мө лшері тараптардың келісімімен айқ ындалуы мү мкін, мұ ндай келісім болмағ ан жағ дайда дау сот тә ртібімен шешіледі.

20-тарау. ЕРЛІ-ЗАЙЫПТЫЛАРДЫҢ ЖӘ НЕ БҰ РЫНҒ Ы ЕРЛІ-ЗАЙЫПТЫЛАРДЫҢ АЛИМЕНТТІК МІНДЕТТЕМЕЛЕРІ

147-бап. Ерлі-зайыптылардың бірін-бірі кү тіп-бағ у жө ніндегі міндеттері

1. Ерлі-зайыптылар бірін-бірі материалдық жағ ынан қ олдауғ а міндетті.

2. Мұ ндай қ олдаудан бас тартқ ан жә не ерлі-зайыптылардың арасында алимент тө леу туралы келісім болмағ ан жағ дайда, алимент тө леуге қ ажетті қ аражаты бар екінші жұ байдан:

1) ең бекке жарамсыз мұ қ таж жұ байының;

2) жү ктілігі кезең інде жә не ортақ баласы туғ ан кү ннен бастап ү ш жыл бойы зайыбының;

3) ортақ мү гедек баланы он сегіз жасқ а толғ анғ а дейін бағ ып-кү туді жү зеге асырып отырғ ан, сондай-ақ он сегіз жасқ а толғ ан соң ортақ мү гедек балағ а I-II топтағ ы мү гедектік белгіленген жағ дайда кө мекке мұ қ таж жұ байының алимент тө леуді сот тә ртібімен талап етуге қ ұ қ ығ ы бар.

148-бап.Бұ рынғ ы жұ байдың неке (ерлі-зайыптылық) бұ зылғ аннан кейін алимент алуғ а қ ұ қ ығ ы

1. Алимент тө леуге қ ажетті қ аражаты бар бұ рынғ ы жұ байынан алимент тө леуді сот тә ртібімен талап етуге:

1) жү ктілігі кезең інде жә не ортақ баласы ү ш жасқ а толғ анғ а дейін бұ рынғ ы зайыбының;

2) ортақ мү гедек баланы он сегіз жасқ а толғ анғ а дейін бағ ып-кү туді жү зеге асырып отырғ ан, сондай-ақ он сегіз жасқ а толғ ан соң ортақ мү гедек балағ а I-II топтағ ы мү гедектік белгіленген жағ дайда кө мекке мұ қ таж бұ рынғ ы жұ байының;

3) неке (ерлі-зайыптылық) бұ зылғ анғ а дейін ең бекке жарамсыз болып қ алғ ан кө мекке мұ қ таж, ең бекке жарамсыз бұ рынғ ы жұ байының қ ұ қ ығ ы бар.

2. Алименттің мө лшері жә не оны неке (ерлі-зайыптылық) бұ зылғ аннан кейін бұ рынғ ы жұ байына беру тә ртібі бұ рынғ ы ерлі-зайыптылардың арасындағ ы келісіммен айқ ындалуы не сот айқ ындауы мү мкін.

149-бап.Ерлі-зайыптылардан жә не бұ рынғ ы ерлі-зайыптылардан сот тә ртібімен ө ндіріп алынатын алименттің мө лшері

Ерлі-зайыптылардың (бұ рынғ ы ерлі-зайыптылардың) арасында алимент тө леу туралы келісім болмағ ан кезде, жұ байдан (бұ рынғ ы жұ байдан) сот тә ртібімен ө ндіріп алынатын алименттің мө лшерін ерлі-зайыптылардың (бұ рынғ ы ерлі-зайыптылардың) материалдық жә не отбасылық жағ дайларын жә не тараптардың басқ а да назар аударарлық мү дделерін негізге ала отырып, алимент тө леу кезіндегі қ олданылып жү рген айлық есептік кө рсеткіштің еселенген қ атынасында сот айқ ындайды.

150-бап.Жұ байды екінші жұ байды кү тіп-бағ у жө ніндегі міндеттен босату немесе бұ л міндеттің мерзімін шектеу

1. Сот жұ байдың кө мекке мұ қ таж, ең бекке жарамсыз екінші жұ байды кү тіп-бағ у міндетінен босатуы немесе некеде тұ рғ ан (ерлі-зайыпты болғ ан) кезең де де, неке бұ зылғ аннан кейін де бұ л міндетті белгілі бір мерзімге:

1) егер кө мекке мұ қ таж жұ байдың ең бекке жарамсыздығ ы спирттік ішімдіктерге, есірткі, психотроптық заттарғ а салынуы салдарынан немесе оның қ асақ ана қ ылмыс жасауы салдарынан басталғ ан;

2) ерлі-зайыптылар некеде (ерлі-зайыптылық та) ұ зақ тұ рмағ ан (бес жылғ а дейін);

3) алимент тө леуді талап ететін жұ бай отбасында лайық сыз мінез-қ ұ лық кө рсеткен жағ дайларда шектеуі мү мкін.

2. Бұ рынғ ы жұ байын кү тіп-бағ у жө ніндегі міндет мынадай жағ дайларда:

1) кү тіп-бағ уғ а қ ұ қ ығ ы бар жұ бай жаң а некеге отырса (ерлі-зайыпты болса);

2) осы Кодекстің 148-бабында кө зделген мә н-жайлар жойылса, сот шешімімен тоқ татылады.

21-тарау. ОТБАСЫНЫҢ БАСҚ А МҮ ШЕЛЕРІНІҢ АЛИМЕНТТІК МІНДЕТТЕМЕЛЕРІ

151-бап. Ең бекке жарамды ағ алары мен апаларының ө здерінің кә мелетке толмағ ан туғ анінілері (қ арындастары) мен сің лілерін кү тіп-бағ у жө ніндегі міндеттері

Кә мелетке толмағ ан кө мекке мұ қ таж інілері (қ арындастары) мен сің лілерінің ө з ата-аналарынанкү тіп-бағ уқ аражатын алуғ а мү мкіндігі болмағ ан жағ дайда, ө здерінің алимент тө леуге қ ажетті қ аражаты бар ең бекке жарамды, кә мелетке толғ ан бірге туғ ан ағ алары мен апаларынан сот тә ртібімен алимент алуғ а қ ұ қ ығ ы бар.

152-бап. Атасы мен ә жесінің немерелерін кү тіп-бағ у жө ніндегі міндеттері

Ө здерінің ең бекке жарамды ата-аналарынан, бірге туғ анкә мелетке толғ ан ең бекке жарамды ағ алары мен апаларынан кү тіп-бағ уқ аражатын алуғ амү мкіндік болмағ ан жағ дайда, кә мелетке толмағ ан кө мекке мұ қ таж немерелердің ө здерінің алимент тө леуге қ ажетті қ аражаты бар атасы мен ә жесінен сот тә ртібімен алимент алуғ а қ ұ қ ығ ы бар.

153-бап.Немерелердің атасы мен ә жесін кү тіп-бағ у міндеті

Ө здерінің кә мелетке толғ ан ең бекке жарамды балаларынан немесе жұ байынан (бұ рынғ ы жұ байынан) кү тіп-бағ уқ аражатын алу мү мкін болмағ ан жағ дайда, кө мекке мұ қ таж, ең бекке жарамсыз атасы мен ә жесі ө здерінің алимент тө леуге қ ажетті қ аражаты бар ең бекке жарамды кә мелетке толғ ан немерелерінен сот тә ртібімен алимент талап етуге қ ұ қ ылы.

154-бап.Тә рбиеленушілердің ө здерін іс жү зінде тә рбиелеген адамдарды кү тіп-бағ у міндеті

1. Кә мелетке толмағ ан балаларды іс жү зінде тә рбиелеген жә не кү тіп- бақ қ ан ең бекке жарамсыз мұ қ таж адамдардың, егер олар ө здерінің кә мелетке толғ ан ең бекке жарамды балаларынан немесе немерелерінен не жұ байларынан (бұ рынғ ы жұ байларынан) кү тіп-бағ у қ аражатын ала алмаса, ө здерінің кә мелетке толғ ан ең бекке жарамды тә рбиеленушілерінен сот тә ртібімен кү тіп-бағ у қ аражатын беруді талап етуге қ ұ қ ығ ы бар.

2. Егер іс жү зінде тә рбиелеген адамдар тә рбиеленушілерді бес жылдан аз уақ ыт кү тіп-бақ са жә не тә рбиелесе, сондай-ақ ө здерінің тә рбиеленушілерін тиісті тү рде кү тіп-бақ паса жә не тә рбиелемесе, сот тә рбиеленушілерді осы адамдарды кү тіп-бағ у жө ніндегі міндеттен босатуғ а қ ұ қ ылы.

3. Осы баптың 1-тармағ ында кө зделген міндеттер қ орғ аншылық тағ ы немесе қ амқ оршылық тағ ы не патронаттағ ы адамдарғ а жү ктелмейді.

155-бап.Ө гей ұ лдар мен ө гей қ ыздардың ө гей ә кесін жә не ө гей шешесін кү тіп-бағ у жө ніндегі міндеттері

1. Ө здерінің ө гей ұ лдарын немесе ө гей қ ыздарын тә рбиелеген жә не кү тіп-бақ қ ан, кө мекке мұ қ таж, ең бекке жарамсыз ө гей ә ке мен ө гей шеше, егер олар ө здерінің кә мелетке толғ ан ең бекке жарамды балаларынан немесе немерелерінен не жұ байларынан (бұ рынғ ы жұ байларынан) кү тіп-бағ у қ аражатын ала алмаса, осығ ан қ ажетті қ аражаты бар ең бекке жарамды, кә мелетке толғ ан ө гей ұ лдарынан немесе ө гей қ ыздарынан сот тә ртібімен кү тіп-бағ у қ аражатын беруді талап етуге қ ұ қ ылы.

2. Егер ө гей ә ке мен ө гей шеше ө гей балалары мен ө гей қ ыздарын бес жылдан аз уақ ыт тә рбиелесе жә не кү тіп-бақ са, сондай-ақ олар ө здерінің тә рбиелеу немесе кү тіп-бағ у жө ніндегі міндеттерін тиісті тү рде атқ армаса, сот ө гей ұ лдар мен ө гей қ ыздарды ө гей ә кесін немесе ө гей шешесін кү тіп-бағ у міндеттерінен босатуғ а қ ұ қ ылы.

156-бап. Отбасының басқ а мү шелерінен сот тә ртібімен ө ндіріп алынатын алименттің мө лшері

1. Осы Кодекстің 151-155-баптарында аталғ ан адамдарғ а алименттің мө лшері мен оны тө леу тә ртібі тараптардың келісімімен айқ ындалуы мү мкін.

2. Тараптардың келісімі болмағ ан кезде сот тә ртібімен ө ндіріп алынатын алименттің мө лшерін сот ә рбір жеке жағ дайда алимент тө леуші мен алушының материалдық жә не отбасылық жағ дайлары мен тараптардың басқ а да назар аударарлық мү дделерін негізге ала отырып, алимент тө леген кезде қ олданылып жү рген айлық есептік кө рсеткіштің еселенген қ атынасында белгілейді.

3. Егер отбасының алимент талап етуші мү шесін бір мезгілде бірнеше адам кү тіп-бағ уғ а міндетті болса, сот олардың материалдық жә не отбасылық жағ дайларына қ арай олардың ә рқ айсысының алимент тө леу жө ніндегі міндетін орындауғ а қ атысу мө лшерін айқ ындайды. Алимент мө лшерін айқ ындау кезінде сот алимент тө леуге міндетті адамдардың бә ріне, олардың біреуіне немесе бірнешеуіне талап-арыз берілгеніне қ арамастан, сол адамдардың бә рін ескеруге қ ұ қ ылы.

22-тарау.АЛИМЕНТ ТӨ ЛЕУ ТУРАЛЫ КЕЛІСІМ

157-бап. Алимент тө леу туралы келісім жасау

Алимент тө леу (алименттің мө лшері, оны тө леудің шарттары мен тә ртібі) туралы келісім алиментті тө леуге міндетті адам мен оны алушының арасында, ал алиментті тө леуге міндетті адам жә не (немесе) алимент алушы ә рекетке қ абілетсіз болғ ан кезде, осы адамдардың заң ды ө кілдерінің арасында жасалады.

158-бап. Алимент тө леу туралы келісімнің нысаны

Алимент тө леу туралы келісім жазбаша нысанда жасалады жә не ол нотариатта куә ландырылуғ а тиіс.

Алимент тө леу туралы келісімнің заң да белгіленген нысанын сақ тамау Қ азақ стан Республикасы Азаматтық кодексінің нормаларында кө зделген салдарларғ а ә кеп соғ ады.

159-бап.Алимент тө леу туралы келісімді жасау, орындау, ө згерту, бұ зу жә не жарамсыз деп тану тә ртібі

1. Алимент тө леу туралы келісімді жасауғ а, орындауғ а, ө згертуге, бұ зуғ а жә не жарамсыз деп тануғ а Қ азақ стан Республикасы Азаматтық кодексінің азаматтық -қ ұ қ ық тық мә мілелерді жасауды, орындауды, ө згертуді, бұ зуды жә не жарамсыз деп тануды реттейтін нормалары қ олданылады.

2. Алимент тө леу туралы келісімді орындаудан біржақ ты бас тартуғ а немесе оның шарттарын біржақ ты ө згертугетыйым салынады.

3. Тараптардың материалдық немесе отбасылық жағ дайлары елеулі тү рде ө згеріске ұ шырағ ан жағ дайда жә не алимент тө леу туралы келісімді ө згерту немесе бұ зу жө ніндегі келісімге қ ол жетпеген кезде, мү дделі тарап осы келісімді ө згерту туралы немесе бұ зу туралы сотқ а талап-арызбен жү гінуге қ ұ қ ылы. Алимент тө леу туралы келісімді ө згерту немесе бұ зу туралы мә селені шешу кезінде сот тараптардың назар аударарлық кез келген мү ддесін ескеруге қ ұ қ ылы.

160-бап. Алимент алушының мү ддесін бұ затын алимент тө леу туралы келісімді жарамсыз деп тану

Егер алимент тө леу туралы келісімде кө зделген кә мелетке толмағ ан баланы немесе кә мелетке толғ ан ә рекетке қ абілетсіз отбасы мү шесін кү тіп- бағ у шарттары олардың мү дделерін елеулі тү рде бұ затын болса, атап айтқ анда, осы Кодекстің 161-бабы 2-тармағ ының талаптары сақ талмағ ан жағ дайда, мұ ндай келісім кә мелетке толмағ ан баланың немесе кә мелетке толғ ан ә рекетке қ абілетсіз отбасы мү шесінің заң ды ө кілінің, сондай-ақ қ орғ аншылық немесе қ амқ оршылық жө ніндегі функцияларды жү зеге асыратын органның немесе прокурордың талап етуі бойынша сот тә ртібімен жарамсыз деп танылуы мү мкін.

161-бап. Алимент тө леу туралы келісім бойынша тө ленетін алименттің мө лшері

1. Алимент тө леу туралы келісім бойынша тө ленетін алименттің мө лшерін тараптар осы келісімде айқ ындайды.

2. Кә мелетке толмағ ан балаларғ а алимент тө леу туралы келісім бойынша белгіленетін алименттің мө лшері олардың сот тә ртібімен алимент ө ндіріп алғ ан кездегі алуы мү мкін алименттің мө лшерінен тө мен болмауғ а тиіс.

162-бап. Алимент тө леу туралы келісім бойынша алимент тө леудің тә сілдері мен тә ртібі

1. Алимент тө леу туралы келісім бойынша алимент тө леудің тә сілдері мен тә ртібі осы келісімде айқ ындалады.

2. Алимент оны тө леуге міндетті адамның табысына жә не (немесе) ө зге де кірісіне ү леспен кезең -кезең мен тө леніп тұ ратын тұ рақ ты ақ ша сомасымен; біржолғ ы тө ленетін тұ рақ ты ақ ша сомасымен; мү лік беру жолымен, сондай-ақ келісімде қ ол жеткізілген ө зге де тә сілдермен тө ленуі мү мкін.

Алимент тө леу туралы келісімде алимент тө леудің ә ртү рлі тә сілдерін ұ штастыру кө зделуі мү мкін.

23-тарау. АЛИМЕНТТІ СОТ ТӘ РТІБІМЕН ТӨ ЛЕТТІРУ ЖӘ НЕ Ө НДІРІП АЛУ ТӘ РТІБІ

163-бап. Алиментті сот шешімі бойынша ө ндіріп алу

Осы Кодекстің 143-155-баптарында аталғ ан отбасы мү шелері алимент тө леу туралы келісім болмағ ан кезде алимент ө ндіріп алу туралы талаппен сотқ а жү гінуге қ ұ қ ылы.

164-бап. Алимент алу ү шін ө тініш беру мерзімдері

1. Алимент алуғ а қ ұ қ ығ ы бар адам, егер бұ рын алимент тө леу туралы келісім бойынша алимент тө ленбеген болса, алимент алу қ ұ қ ығ ы туындағ ан кезден бастап ө ткен мерзімге қ арамастан, сотқ а алимент ө ндіріп алу туралы ө тініш жасауғ а қ ұ қ ылы.