Бап. Банк қызметі

1. Банктердің осы бапта белгіленген банк жә не ө зге де операцияларды жү зеге асыруы банк қ ызметі болып табылады.
2. Банк операцияларына:
1) депозиттерді қ абылдау, заң ды тұ лғ алардың банктік шоттарын ашу жә не жү ргізу;
2) депозиттерді қ абылдау, жеке тұ лғ алардың банктік шоттарын ашу жә не жү ргізу;
3) банктер мен банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымдардың корреспонденттік шоттарын ашу жә не жү ргізу;
4) банктердің жеке жә не заң ды тұ лғ алардың металл шоттарын ашуы жә не жү ргізуі жатады, оларда осы тұ лғ ағ а тиесілі тазартылғ ан бағ алы металдардың жә не бағ алы металдардан жасалғ ан монеталардың нақ ты саны кө рсетіледі;
5) кассалық операциялар: банктердің жә не Ұ лттық почта операторының қ олма-қ ол ақ шаны ұ сақ тауды, айырбастауды, қ айта санауды, сұ рыптауды, орауды жә не сақ тауды қ оса алғ анда, оны қ абылдауы жә не беруі;
6) аударым операциялары: жеке жә не заң ды тұ лғ алардың ақ ша тө лемі мен аударымы бойынша тапсырмаларын орындау. Аударым операциясын жү зеге асыруғ а лицензия банктерге жә не осы баптың 6-1-тармағ ында аталғ ан заң ды тұ лғ аларғ а беріледі;
7) есепке алу операциялары: жеке жә не заң ды тұ лғ алардың вексельдері мен ө зге де борышкерлік міндеттемелерін есепке алу (дисконт);
8) банктік заем операциялары: банкке, ипотекалық ұ йымғ а немесе агроө неркә сіптік кешен саласындағ ы ұ лттық басқ арушы холдингтің еншілес ұ йымдарына тө лемділік, мерзімділік жә не қ айтарымдылық шарттарымен ақ шалай нысандағ ы кредиттер беру;
9) қ олма-қ ол шетел валютасымен айырбас операцияларын ұ йымдастыруды қ оса алғ анда, шетел валютасымен айырбас операцияларын ұ йымдастыру;
12) банкноттарды, монеталар мен қ ұ ндылық тарды инкассациялау;
13) тө лем қ ұ жаттарын (вексельдерді қ оспағ анда) инкассоғ а қ абылдау;
14) аккредитив ашу (ұ сыну) мен оны растау жә не ол бойынша міндеттемелерді орындау;
15) банктердің ақ шалай нысанда орындау кө зделетін банк кепілдіктерін беруі;
16) банктердің ү шінші тұ лғ алар ү шін ақ шалай нысанда орындау кө зделетін банк кепілдемелерін жә не ө зге де міндеттемелерді беруі жатады.
3. Банк операцияларына мыналар жатпайды:
1) Қ азақ стан Республикасының микроқ аржы ұ йымдары туралы заң намасына сә йкес микроқ аржы ұ йымдарының микрокредиттер беру жө ніндегі қ ызметі;
2) тапсырма шарты негізінде сенім білдірушінің (қ ызметті берушінің) атынан жә не оның тапсырмасы бойынша іс-ә рекет жасайтын сенім білдірілген адам жү зеге асыратын қ аржылық қ ызметтен басқ а, кө рсетілетін қ ызметтер ү шін тө леуге тұ тынушылардан қ олма-қ ол, оның ішінде электрондық терминалдар арқ ылы ақ ша қ абылдау. Сенім білдірілген адамның тө лемдерді сенім білдірушінің (қ ызметті берушінің) пайдасына қ абылдау қ ұ қ ығ ын растайтын қ ұ жаттар тө леушіге оның талап етуі бойынша танысу ү шін берілуге тиіс.
4. Осы баптың 2-тармағ ында тізбеленген банк операциялары уә кілетті орган белгілеген тә ртіппен электрондық тә сілмен жү зеге асырылуы мү мкін.
5. Банктерге осы бапта кө зделген банктік жә не ө зге де операцияларды жү ргізуге лицензияны уә кілетті орган береді.
6. Осы баптың 2-тармағ ында кө зделген банк операцияларының бір немесе бірнеше тү рлерін жү ргізуді банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йым мынадай:
1) осындай ұ йымның қ ызметін реттейтін Қ азақ стан Республикасының заң ында кө рсетілген операцияларды лицензиясыз жү зеге асыру мү мкіндігі кө зделген;
2) осы баптың 2-тармағ ының 8) тармақ шасында кө зделген банк операцияларын бас банктің кү мә нді жә не ү мітсіз активтерін сатып алатын банктердің еншілес ұ йымдары, сондай-ақ екінші дең гейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақ сартуғ а маманданғ ан ұ йым лицензиясыз жү зеге асыра алатын жағ дайларды қ оспағ анда, уә кілетті органның лицензиясы болғ анда жү зеге асырады.
Банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымдарғ а осы баптың 2-тармағ ында кө зделген банк операцияларын жү ргізуге лицензияны, осы баптың 7-тармағ ында кө зделген жағ дайларды қ оспағ анда, уә кілетті орган береді.
Осы баптың 2-тармағ ының 9) тармақ шасында кө зделген банк операциясына лицензия қ олма-қ ол шетел валютасымен айырбас операцияларын ұ йымдастыру бө лігінде олар ү шін осы қ ызмет айрық ша болып табылатын заң ды тұ лғ аларғ а беріледі.
6-1. Осы баптың 2-тармағ ының 6) тармақ шасында кө зделген банк операциясын қ ор биржасы, орталық депозитарий аталғ ан заң ды тұ лғ аларда уә кілетті органның осы баптың 2-тармағ ының 1) жә не (немесе) 3) тармақ шаларында кө зделген банк операцияларын жү ргізуге берген лицензиясы болғ ан кезде, сондай-ақ банкаралық ақ ша аудару жү йесінің операторы жү зеге асырады.
Ө зге заң ды тұ лғ алар осы баптың 2-тармағ ының 1) жә не 6) тармақ шаларында кө зделген банк операцияларын Қ азақ стан Республикасының заң дарында белгіленген ө кілеттіктер шегінде жү ргізеді.
7. Осы баптың 2-тармағ ының 6) тармақ шасында кө зделген банк операциясын олардың қ ызметін реттейтін Қ азақ стан Республикасының заң дарына сә йкес мемлекеттік органдар, кредиттік серіктестіктер, Ұ лттық почта операторы, «электрондық ү кіметтің» тө лем шлюзінің операторы, сондай-ақ Қ азақ станның Даму Банкі уә кілетті органның лицензиясынсыз жү зеге асырады.
7-1. Уә кілетті органның лицензиясы негізінде банкноттарды, монеталарды жә не қ ұ ндылық тарды инкассациялау жө ніндегі операцияларды жү зеге асыратын ұ йымдарғ а банкноттарды, монеталарды жә не қ ұ ндылық тарды қ айта санау, сұ рыптау, орау, сақ тау, сондай-ақ оларды банктерге жә не банктердің тапсырмасы бойынша олардың клиенттеріне беру жө ніндегі қ ызметті қ оспағ анда, қ ызметтің ө зге тү рлерімен (операциялармен) айналысуына тыйым салынады.
8. Банк операцияларын, сондай-ақ банктердің осы бапта кө зделген жү зеге асыратын ө зге де операцияларын лицензиялау тә ртібі уә кілетті органның нормативтік қ ұ қ ық тық актілерінде белгіленеді.
9. Осы бапта кө зделген банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымдар жү зеге асыратын банк операцияларын лицензиялау тә ртібі уә кілетті органның нормативтік қ ұ қ ық тық актісімен белгіленеді.
10. Уә кілетті органның нормативтік қ ұ қ ық тық актілерінде банктерге жә не жекелеген қ ызмет тү рлеріне лицензиялар алуына байланысты банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымдарғ а қ осымша талаптар белгіленуі мү мкін.
11. Банктер, осы баптың 2-тармағ ында кө зделген банк операцияларымен қ атар, уә кілетті органның лицензиясы болғ ан жағ дайда мына операцияларды жү зеге асыруғ а қ ұ қ ылы:
1) тазартылғ ан қ ымбат бағ алы металдарды (алтын, кү міс, платина, платина тобына жататын металдар) қ ұ йма кү йінде, тазартылғ ан қ ымбат бағ алы металдардан жасалғ ан монеталарды сатып алу, кепілге қ абылдау, есепке алу, сақ тау жә не сату;
2) қ ұ рамында бағ алы металдар мен асыл тастар бар зергерлік бұ йымдарды сатып алу, кепілге қ абылдау, есепке алу, сақ тау жә не сату;
3) вексельдермен жасалатын операциялар: вексельдерді инкассоғ а қ абылдау, тө лемшілердің вексельдерді тө леуі жө нінде қ ызметтер кө рсету, сондай-ақ делдалдық тә ртібімен домицилденген вексельдерді, вексельдер акцептін тө леу;
4) лизинг қ ызметін жү зеге асыру;
5) ө зінің бағ алы қ ағ аздарын (акцияларды қ оспағ анда) шығ ару;
6) факторингтік операциялар: тауарларды (жұ мыстарды, қ ызметтерді) сатып алушыдан тө лемсіз тә уекел етіп қ абылдай отырып, тө лем жү ргізуді талап ету қ ұ қ ығ ын алу;
7) форфейтингтік операциялар (форфетингтеу): тауарларды (жұ мыстарды, қ ызметтерді) сатып алушының қ арыз міндеттемесін сатушығ а айналым тү спейтін жолмен вексель сатып алу арқ ылы тө леу;
8) сенімгерлік операциялар: сенімгердің мү ддесіне жә не тапсырмасы бойынша ақ шаларды, ипотекалық қ арыздар жә не тазартылғ ан қ ымбат бағ алы металдар бойынша талап ету қ ұ қ ық тарын басқ ару;
9) сейфтік операциялар: сейфтік жә шіктерді, шкафтарды жә не бө лмелерді жалғ а беруді қ оса алғ анда, қ ұ жаттандырылғ ан нысанда шығ арылғ ан бағ алы қ ағ аздарды, клиенттердің қ ұ жаттары мен қ ұ ндылық тарын сақ тау бойынша қ ызметтер.
12. Банктер бағ алы қ ағ аздар нарығ ында мынадай кә сіби қ ызмет тү рлерін жү зеге асыруғ а қ ұ қ ылы:
1) Қ азақ стан Республикасының жә не рейтингтік агенттіктердің бірінің ең тө менгі талап етілетін рейтингін алғ ан елдердің мемлекеттік бағ алы қ ағ аздарымен не онсыз уә кілетті органның шешімі бойынша мемлекеттік бағ алы қ ағ аздармен, базалық активтерінің тізбесі мен оны сатып алу тә ртібін уә кілетті орган белгілейтін туынды бағ алы қ ағ аздармен жә не туынды қ аржы қ ұ ралдарымен - брокерлік;
2) Қ азақ стан Республикасының жә не рейтингтік агенттіктердің бірінің ең тө менгі талап етілетін рейтингін алғ ан елдердің бағ алы қ ағ аздарымен не онсыз уә кілетті органның шешімі бойынша мемлекеттік бағ алы қ ағ аздармен, сондай-ақ базалық активтерінің тізбесі мен оны сатып алу тә ртібін уә кілетті орган белгілейтін туынды бағ алы қ ағ аздармен жә не туынды қ аржы қ ұ ралдарымен, осы Заң ның 8-бабында белгіленген жағ дайларда ө зге де бағ алы қ ағ аздармен - дилерлік;
3) кастодиандық;
4) трансфер-агенттік.
Банктердің бағ алы қ ағ аздар нарығ ында кә сіби қ ызметтің жоғ арыда аталғ ан бір немесе бірнеше ү йлесімді тү рлерін жү зеге асыруына лицензияны уә кілетті орган береді.
Осы тармақ тың 1) жә не 2) тармақ шаларында кө зделген рейтингтік агенттіктердің тізбесін жә не ең тө менгі талап етілетін рейтингін уә кілетті орган айқ ындайды.
13. Осы баптың 2-тармағ ының 2) тармақ шасында кө зделген банк операцияларын тек депозиттерге міндетті кепілдік беру жү йесінің қ атысушылары болып табылатын банктер, сондай-ақ оның қ ызметін реттейтін Қ азақ стан Республикасының заң намалық актілеріне сә йкес уә кілетті орган берген лицензиясы негізінде Ұ лттық почта операторы жү ргізуге қ ұ қ ылы.
Бас банкі не тізбесі уә кілетті органның нормативтік қ ұ қ ық тық актісінде белгіленетін рейтингтік агенттіктердің бірінің талап етілетін ең тө менгі рейтингі бар банк холдингі не ірі қ атысушысы - жеке тұ лғ асы жоқ банктер (орналастырылғ ан акцияларының елу пайызынан астамы мемлекетке жә не (немесе) ұ лттық басқ арушы холдингке тікелей немесе жанама тиесілі банктерді қ оспағ анда) осы баптың 2-тармағ ының 2) тармақ шасында кө зделген банк операцияларын жү ргізуге қ ұ қ ылы емес.
14. Осы баптың ережелері ислам банктерінің қ ызметіне осы Заң ның 52-1-бабында кө рсетілген ислам банктері қ ызметіне қ ойылатын талаптарғ а қ айшы келмейтін бө лігінде қ олданылады.