Жалпы ережелер

Тарау.

1-бап. Осы Конституциялық заң реттейтiн қ атынастар

Осы Конституциялық заң Республика Президентiнiң, Парламентiнiң Сенаты мен Мә жiлiсi, мә слихаттары

депутаттарының жә не ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдары мү шелерiнiң сайлауын ә зiрлеу мен ө ткiзу кезiнде

пайда болатын қ атынастарды реттейдi, сондай-ақ Республика азаматтарының ерiк бiлдiру бостандығ ын қ амтамасыз

ететiн кепiлдiктердi белгiлейдi.

________

1-бапқ а ө згерiстер енгізілді - Қ Р 2007 ж. 19 маусымдағ ы № 268-III Конституциялық заң ымен.

2-бап. Сайлау бостандығ ы

Республикадағ ы сайлау Республика азаматының сайлау жә не сайлану қ ұ қ ығ ын еркiн жү зеге асыруына негiзделедi.

3-бап. Сайлау қ ұ қ ығ ы принциптерi

1. Республика Президентiн, Парламентi Мә жiлiсiнiң жә не мә слихаттарының депутаттарын, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi

басқ ару органдарының мү шелерiн сайлау жалпығ а бiрдей, тең жә не тө те сайлау қ ұ қ ығ ы негiзiнде жасырын дауыс беру

жағ дайында ө ткiзiледi.

2. Республика Парламентi Сенатының депутаттарын сайлау жанама сайлау қ ұ қ ығ ы негiзiнде жасырын дауыс беру

жағ дайында ө ткiзiледi.

3. Республика азаматтарының сайлауғ а қ атысуы ерiктi болып табылады. Азаматты сайлауғ а қ атысуғ а немесе

қ атыспауғ а мә жбү рлеуге, сондай-ақ оның еркiн бiлдiрудi шектеуге ешкiмнiң де қ ұ қ ығ ы жоқ.

________

3-бапқ а ө згерістер енгізілді - Қ Р 1999 ж. 6 мамырдағ ы № 375-I; 2007 ж. 19 маусымдағ ы № 268-III Конституциялық заң дарымен.

4-бап. Жалпығ а бiрдей сайлау қ ұ қ ығ ы

1. Жалпығ а бiрдей белсендi сайлау қ ұ қ ығ ы - Республиканың он сегiз жасқ а жеткен азаматтарының тегiне, ә леуметтiк,

лауазымдық жә не мү лiктiк жағ дайына, жынысына, нә сiлiне, ұ лтына, тiлiне, дiнге кө зқ арасына, нанымына, тұ рғ ылық ты

жерiне немесе кез келген ө зге жағ даяттарғ а қ арамастан, сайлауда дауыс беруге қ атысу қ ұ қ ығ ы.

2. Бә сең сайлау қ ұ қ ығ ы - Қ азақ стан Республикасы азаматтарының Қ азақ стан Республикасының Президентi,

Қ азақ стан Республикасы Парламентiнiң, мә слихатының депутаты немесе ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органына

мү ше болып сайлану қ ұ қ ығ ы.

3. Сайлауғ а сот iс-ә рекетке қ абілетсiз деп танығ ан, сондай-ақ сот ү кiмiмен бас бостандығ ынан айыру орындарында

отырғ ан азаматтар қ атыспайды.

4. Мыналар:

1) сотталғ андығ ы белгіленген тә ртіппен ө телмеген немесе алып тасталмағ ан адам;

2) сыбайлас жемқ орлық қ ылмыс жә не сыбайлас жемқ орлық қ ұ қ ық бұ зушылық жасаудағ ы кінә сін сот заң да

белгіленген тә ртіппен танығ ан адам Қ азақ стан Республикасының Президенттігіне, Қ азақ стан Республикасы

Парламентінің, оның ішінде партиялық тізімдер бойынша, мә слихаттардың депутаттығ ына кандидат, сондай-ақ ө зге де

жергілікті ө зін-ө зі басқ ару органдары мү шелігіне кандидат бола алмайды.

________

4-бапқ а ө згерiстер енгізілді - Қ Р 1998 ж. 8 мамырдағ ы № 222-I; 1999 ж. 6 мамырдағ ы № 375-I; 2004 ж. 14 сә уірдегі № 545-II; 2005 ж. 15 сә уірдегі

№ 44-III; 2007 ж. 19 маусымдағ ы № 268-III; 2009 ж. 9 ақ пандағ ы № 124-IV Конституциялық заң дарымен.

5-бап. Тең сайлау қ ұ қ ығ ы

1. Сайлаушылар Республика Президентi, партиялық тізімдер бойынша сайланатын Парламентi Мә жiлiсiнiң

депутаттары жә не мә слихаттарының депутаттары сайлауына тең негiздерде қ атысады ә рi олардың ә рқ айсысының бiр

сайлау бюллетенiне тиiсiнше бiр дауысы болады.

2. Сайлаушылар Республиканың ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлауғ а тең негiздерде

қ атысады ә рi олардың ә рқ айсысының тең дауыс саны болады.

3. Кандидаттардың сайлауғ а тең қ ұ қ ық тармен жә не шарттармен қ атысуына кепiлдiк берiледi.

________

5-бапқ а ө згерiстер енгізілді - Қ Р 1999 ж. 6 мамырдағ ы № 375-I; 2004 ж. 14 сә уірдегі № 545-I; 2007 ж. 19 маусымдағ ы № 268-III Конституциялық

заң дарымен.

6-бап. Тө те сайлау қ ұ қ ығ ы

Республика Президентiн, Парламентi Мә жiлiсiнiң жә не ө зге де мә слихаттарының депутаттарын, жергiлiктi ө зiн-ө зi

басқ ару органдарының мү шелерiн азаматтар тiкелей сайлайды.

7-бап. Жанама сайлау қ ұ қ ығ ы

1. Парламент Сенатының депутаттарын сайлауғ а таң даушылар – мә слихаттардың депутаты болып табылатын

Республика азаматтары қ атысады.

2. Таң даушылар Сенат депутаттарын сайлауғ а тең негiздерде қ атысады ә рi олардың ә рқ айсысының Сенат депутатын

сайлағ ан кезде бiр дауысы болады.

3. Алып тасталды - Қ Р 1998 ж. 8 мамырдағ ы № 222-I Конституциялық заң ымен.