Model konformizmu wobec grupy

Schemat ten przedstawia podejś cie psychologii społ ecznej, stosowane przez Kurta Lewina

jego ucznió w.

Koncepcja grup pierwotnych był a stosowana już na począ tku wieku przez psychologó w społ ecznych (jak Charles Horton Cooley), interesują cych się problematyką procesó w socjalizacji. Ró wnież w latach pó ź niejszych kontynuowano studia nad wpł ywem podstawowych zwią zkó w społ ecznych na zachowania jednostek. Najbardziej znane z tych badań został y (w latach 40.) przeprowadzone przez Kurta Lewina (autora prac A Dynamic Theory of Personality – 1945 oraz Principles of Topological Psychology 1946, twó rca centrum badań nad dynamiką grupowa Massachussets Institute of Technology – 1945; ur. w Wiedniu, podobnie jak Lazarsfeld),

Z koncepcji grup pierwotnych wywodził a się teoria dynamiki grupowej i konformizmu wobec grupy. Zdaniem jej przedstawicieli (jak Darwina Cartwrighta) to ona miał być kluczem do rozumienia efektó w komunikowania masowego.

Stwierdzano w niej, ż e zachowanie, postawy, przekonania i hierarchia wartoś ci jednostki są gł ę boko zakorzenione w grupach, do któ rych dana jednostka należ y. Zalecano rozpatrywanie grup w trzech aspektach: narzę dzia zmiany, celu zmiany i czynnika zmiany. Podstawowy mechanizm funkcjonowania grupy w tym rozumieniu miał się opierać na tendencjach jednostek do zachowań konformistycznych wobec norm i celó w grupowych.

W modelu konformizmu wobec grupy zakł ada się, ż e komunikowanie skutecznie powoduje zmiany, jeż eli zmiany te są zgodne z normami grup podstawowych lub gdy manipulator z zewną trz potrafi te normy poznać i umieję tnie wykorzystać.

Kurt Lewin zajmował się ró wnież procesem powstawania obrazu „społ ecznej rzeczywistoś ci” w ramach grup. Wykazał y one m. in., ż e „rzeczywistoś ć ” nie jest absolutem. Postrzeganie rzeczywistoś ci przez jednostkę (np. czy Ziemia jest pł aska, czy okrą gł a) jest w duż ym stopniu zdeterminowane przez obraz rzeczywistoś ci ukształ towany przez grupę, do któ rej ta jednostka należ y. Rozwó j znaczeń sł ó w i okreś leń (etykietek) jest procesem społ ecznym. Niewielu ludzi moż e mieć bezpoś rednią stycznoś ć ze wszystkimi aspektami rzeczywistoś ci, na któ re istnieją „etykietki” (np. „ś mierć na krześ le elektrycznym”); dlatego społ eczeń stwo buduje kolektywny obraz rzeczywistoś ci, podzielany przez wszystkich i uż ywany do wprowadzania znaczeń dla tych „etykietek”< M^> 28. Podczas doś wiadczeń prowadzonych przez Lewina ukształ tował a się też koncepcja „odź wiernego” (gatekeeper) lub kontrolera przepł ywu informacji – koncepcja roli peł nionej przez nieformalnych „przywó dcó w opinii”. (Matellard, 2001: 49)

Kurt Lewin nie odnosił tych idei bezpoś rednio do problematyki ś rodkó w komunikowania masowego (tylko do komunikowania w grupach pierwotnych). Został a ona wprowadzona do dziedziny badań nad komunikowaniem przez Elihu Katza i Paula Lazarsfelda w ich sł ynnym dziele Personal Influence: The Part Played by People in the Flow of Mass Communication, opublikowanej w 1955 roku.