Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Молекулалық деңгей






Иммундық жү йенің молекулалық негізін келесі макромолекулалық топтар қ ұ райды:

  1. В-лимфоциттер тү зетін иммуноглобулиндер (lg) жә не олардың тү зілуін реттейтін гендер.Антиденелер – гуморалдық иммундық жауаптың ө німі, сонымен қ атар, олардың тү зілісін шақ ыратын антигендерге арнайы ә сер ететін глобулиндер. Бұ л кү рделі нә руыздық қ ұ рылымдар мономерлер немесе полимерлер.Иммуноглобулиндердің молекуласы қ атар орналасқ ан екі тізбектерден тұ рады: 2 ауыр - Н тізбек (ағ ыл. Heavy – ауыр)жә не 2 жең іл L (ағ ыл. Light – жең іл) тізбектен тұ рады.Олардың қ ұ рылымдық бірлігі – домендер (тізбектік автономдық бө лігі).Иммуноглобулиндердің 5класы бар: IgM, IgG, IgA, IgE, IgD.
  2. Медиаторлар кө мегімен иммунды хабарлы жасушалар иммундық жауаптың қ алыптасуына, реттелуіне жә не жү зеге асуына қ атысады.Бұ л медиаторларды цитокиндер деп атайды.Бұ л антигендерге қ атысты арнайылық тардан айырылғ ан жә не гемопоэз, қ абыну, иммундық жауап жә не жү йеаралық қ арым-қ атынас кезінде жасушааралық коммуникацияларды туғ ызатын нә руыздық ө німдер.Цитокиндер рецепторлық механизм негізінде ә сер етеді.Олар шамадан тыс артық ө ндірілуімен жә не компоненттердің кү шті ә рекеттесуімен (бір қ ызметі ә ртү рлі цитокиндермен қ амтамасыз етіледі)сипатталатын жү йені (цитокиндік тор)қ ұ райды.

Т-лимфоциттер субпопуляциясымен тү зілетін цитокиндерді лимфокиндер, ал моноциторлы-макрофагалдық жү йелерінің жасушаларымен тү зілетін цитокиндерді монокиндер деп атайды.

  1. Негізгі гистосә йкестік кешендерінің гендері (Major Histocompatibility Complex – МНС-кешені, немесе адамдағ ы HLA кешені - Human Leukocyte Antigens).Бұ л гендердің ө німі ағ заның барлық ядросы бар жасушаларының бетінде орналасқ ан.Олар антигендерді тануда жә не иммунологиялық серпілістердің қ алыптасуында маң ызды рө л атқ аратын гистосә йкестік антигендерді гликопротеидтердің тү зілісін бақ ылайды. HLA- комплексінің гендері кейбір цитокиндер мен комплемент жү йесінің жә не пропердин жү йесінің нә руыздарының тү зілісін бақ ылайды.

МНС нә руыздары – иммунолгобулиндер мен Т-жасушалар рецепторларынан басқ а, ағ заның барлық нә руыздарының ішіндегі алуан тү рлі нә руыздары.Антиденелер жә не Т-лимфоциттердің рецепторлары бір ағ за ішіндегі лимфоциттердің ә р клонында ә ртү рлі болады, ал МНС нә руыздары ә р адамда ә ртү рлі.МНС нә руыздарының негізгі ү ш тү р класы белгілі.Олардың екеуі –Іжә не ІІ класы антиденелерді тану ү рдісіне қ атысады.

МНС І-ші клас молекулары екі полипептидті тізбектен – ү лкен –а (ол мө лшері бойынша IgG-дің ауыр тізбегіне сә йкес келеді)жә не кіші – в-тізбегінен тұ рады.МНС нә руыздарының І-ші клас молекуларлы ағ задағ ы барлық жасушалардың бетінде кездеседі, тек эритроциттердің бетінде болмайды.

МНС ІІ-ші клас молекуларлы екі полипептидті тізбектен(а жә не в)тұ рады, бірақ екі тізбектің мө лшері бірдей(иммуноглобулиндердің жең іл тізбектерінің мө лшеріндей).Олар бірқ атар жасушалардың бетінде ғ ана кездеседі, ең алдымен, В-лимфоциттердің, моноцит-макрофактордың, дендриттік жасушалардың жә не мамандандырылғ ан эпителий жасушаларының бетінде болады.

  1. Саралау кластерлері (CD ағ ыл Claster Designation) лимфоциттер субпопуляциясының беткейлік маркерлері нә руыздарының белгіленуі ү шін қ олданылады, олар жасушалардың ә ртү рлі даму кезең деріне жә не функционалдық субпопуляцияларына (CD2, CD3, CD4, CD8, CD5, CD16, CD19, CD72 жә не т.б.)тә н.Берілген молекулалар бірқ атар жағ дайларда антидендерді тану ү рдісін қ амтамасыз ететін (CD3, CD4, CD8) корцепторлар қ ызметін; кейбір цитокиндермен ә рекеттесетін рецепторлар қ ызметін (мысалы, ИЛ-2ү шін рецептор болып табылатын CD25)жә не басқ а да қ ызметтерді атқ арады.Осы маркерлерді стандарттық моноклондық антиденелер кө мегімен анық тайды.
  2. Адгезия молекулалары кө птеген жасушалардың бетінде орналасқ ан.Олардың кө мегімен антигенді таныстырушы жасушалардың, В-жә не Т-лимфоциттерінің арасында жасушааралық ә рекеттесу дең гейі жоғ арылайды. Адгезия молекулаларының бірнеше тектесі бар: интегриндер, селектиндер, муциндер немесе васкулярлық адрессиндер, апоптоз шақ ыратын молекулалар супертектесі, экстрацеллюлярлық матрикс компоненттері-олар фибриллярлық нә руызда жә не глюкозаминогликандар.
  3. Лимфоциттердің антигенді танушы рецепторлары:
    • В-лимфоциттердің антигенді танушы рецепторлар қ ызметін олардың плазмалық мембранасында ораласқ ан иммуноглобулин молекулалары атқ арады;
    • Т-лимфоциттерде – Т-жасушалық рецепторлар – (ТЖР).ТЖР молекулаларының иммуноглобулиндер супертектесіне тә н қ ұ рылымы бар.Олар бір-бірімен цистеиндік кө пірмен ковалентті байланысқ ан, екі полипептидтік тізбектен тұ ратын гетеродимдер.Қ алыпты жағ дайда, пісіп-жетілген Т-жасушаларының бетінде 10 000-40 000 ТЖР молекулалары болады.

7.Тимус гормондары – тимус қ ұ рылымының эпителий жасушаларымен тү зілетін (негізінен субкапсулалық жә не медуллярлық аймақ тарда) тө менгі молекулалық пептидтер.Бұ л гормондар нейропептидтерге ұ қ сас жә не басқ а гормондармен тығ ыз функционалдық байланыста болады, ә сіресе гипоталамус, гипофиз, бү йректү сті жә не жыныс бездерінің гормондарымен.Тимус гормондарының ең негізгі қ ызметі –Т-жасушаларының тимуста пісіп-жетілуі жә не тимустан эмиграцияланғ аннан кейін Т-лимфоциттердің функционалдық дамуы, ә сіресе, цитокиндер ө ндіру қ абілетін жоғ арылатуында.

8.Сү йек кемігінің миелопептидтері – сү йек кемігінің жасушаларымен тү зілетін, гормон тә різдес ә сері бар жә не В-лимфоциттердің дифференциялануына қ атысатын тө менгі молекулалық нә руыздар.

 






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.