Тақырып: Педагогтың кәсіби компетенттілігі.

1. «Педагогтың кә сіби компетенттігі» тү сінігінің негізі.

2. Педагогтың кә сіби компетенттігі қ ұ рылымы.

3. Мұ ғ алімнің теориялық дайындығ ының мазмұ ны. Педагогикалық ептілік топтамасының сипаттамасы.

1. «Педагогтың кә сіби компетенттігі» тү сінігінің негізі.

«Педагогтың кә сіби компетенттігі» тү сінігі негізі. Компетенция ретінде лауазымды тұ лғ аның жеке мү мкіндіктері қ арастырылады, оның қ андайда бір шешім қ абылдаудағ ы немесе ө зінің қ андай да бір білімі мен ептілігінің арқ асындағ ы біліктілігі, ептлігн (білімі, тә жірибесін) мү мкіндігін айтамыз.

Педагогтың кә сіби біліктілігі тү снігі оғ ан ө з бетімен жә не неғ ұ рлым тиімді тү рде педагогикаық міндетті шешуге мү мкіндік беретін мұ ғ алімнің, тә рбиешнің жеке мү мкіндіктеін кө рсетеді. Ол ү шін педагогикалық теорияны білу керек, оны тә жірибеде қ олдануғ а дайын блу керек. Сонымен мұ ғ алімнің педагоикалық компетенттік ретінде оның теориялық білімінің бірлігін жә не педагогикалық ә рекет абрысында оны практикалық тү рде қ олдану білуін айтамыз.

Қ ажетті психологиялық -педагоикалық білім мазмұ ны мемлекеттік білім беру жоғ ары білім бойынша стандарттары арқ ылы анық талады жә н тиісті оқ у бағ дарламасына нақ тыландырылады.

Психологиялық -педагогикалық жә не арнайы білім – қ ажет, алайда кә сіби компетенттік жағ дайы жеткіліксіз.

2. Педагогтың кә сіби компетенттігінің қ ұ рылымы.

Қ ұ рылым педагогикалық ептілік арқ ылы ашылады да одан арғ ы ә рекетердің бірлігін кө рсетеді, олардың жартсы автоматтандырылғ ан болуы мү мкін (ептілік), олар теориялық білімге негізделген жә не педагогикалық міндеттерді шешуге бағ ытталғ ан.

Мұ ғ алімнің кә сіби компетенттігінің моделі оның теоретикалық жә не практикалық дайындығ ының бірлігі ретінде болады.

В.А. Сластенин педагогикалық ептіліктің 4 тобын ашып кө рсетеді:

1) нақ ты процестегі мазмұ нды тә рбие беру барысында немесе нақ ты педагогикалық міндет барысында «ауыстыру алу»: жаң а білімді белсенді тү рде игеріп алу ү шін жеке тұ лғ аны жә не ұ жымды зерттей білу жә не осы негізде ұ жымды дамытуды жә не жекелеген оқ ушыларды дамытуды жобалау, білім берудің, тә рбие берудің жә не дамыту міндеттерін нақ тылау жә не алғ ышарттарды анық тау.

2) Логикалық тү рде аяқ алғ ан жү йені қ олданысқ а енгізу оны қ ұ ра білу: білім беру-тә рбиелеу міндеттерін кешенді жоспарлай білу, оны ұ йымдастырудың формасын, ә дістері мен қ ұ ралдарын таң дай білу.

3) Тә рбие берудің компоненттерімен жә не факторларымен ө зара байланысын айыра білу оны анық тау; қ ажетті жағ дай жасау (матриалдық, моральдық -психологиялық, ұ йымдастырушылық, гигеналық т.б.); оқ ушының жеке тұ лғ асын жандандыру, оны объектіден субъектіге айналдыратын оның ә рекетін дамыту, ө зара ә рекетті ұ йымдастыру жә не оны дамыту; мектептің ортамен байланысын қ амтамасыз ету, сыртқ ы жоспарланбайтын ә серлерді реттеу.

4) педагогикалық ә рекеттің нә тижесін есепке алу жә не оны бағ алау: білім беру процесін сараптау; доминирлеуші жә не педагогикалық міндеттерге бағ ынышты кешенді анық тау.

3. Мұ ғ ілмнің теориялық дайындығ ының мазмұ ны. Педагогикалық ептілік тобының сипаттамасы.

Оқ ытушыың теориялық дайындығ ының мазмұ ны педагогикалық тү рде ойлана білудің жалпыланғ ан ептілігіне дайындығ ы болып табылады, ол педагогтың аналитикалық, прагностикалық жобалық рефлексивтік ептілігінің болуы.

Аналитикалық ептілік бірнеше жеке ептіліктерден тұ рады.

- педагогикалық қ ұ былысты сараптай білу;

- ә рбір элементті басқ алармен байланыста қ орыта білу;

- педагогикалық теориядан қ аралып отырғ а қ ұ былысқ а сә йкес келетін ережені, заң дылық ты, табу;

- педагогикалық қ ұ былысты дұ рыс диагносикалау;

- доминирлеуш педагогикалық міндетті қ алыптастыру;

- оны шешудің оптималды жолдарын қ арастыру.

Болжамдық ептіліктер білім беру процесін басқ арумен байланысты жә не мұ ғ алімнің санасында басқ ару субъектісі болып табылатын оның міндеттерімен байланысты. Педагогикалы болжау негізді жә не педагогикалық процестің логикасын толық білуге, жастық жә н жекелік дамуы заң дылығ ына сү йенеді.

Педагогикалық болжау мұ ғ ілімнен моделдеу, гипотеза ұ сыну, ойша эксперимент, экстраполирлеу т.б. талап етеді.

Жобалау ептіліктері білім беру процесінің жобасын жасау арқ ылы жү зеге асады.

Рефлексивті ептіліктер педагогтың бақ ылау-бағ алау ә рекетін іске асыру барысында қ олданылады, ол ө зіне бағ ытталғ ан мына тү рлерді қ олдануды мең зейді

· алынғ ан нә тижелерді біріктіру негізіндегі бақ ылау;

· ә рекеттің болжанғ ан нә тижесі негізіндегі бақ ылау, ол ойша жоспар қ ұ ру арқ ылы орындалғ ан.

· Сұ рақ тарды тү сінікті жә не ә серлі етіп қ ұ рау;

· БТҚ -ын тиімді қ олдану (білім берудің техникалық қ ұ ралдары), ЭЕТ (электронды есептеу маашиналарын) жә не кө рнекі қ ұ ралдарды (кесте, диаграмма, графика, суреттер);

· Оқ ушылапдың оқ у материалдарын мең геру тү рін жә не мең геру сипатын жедел ү рде диагностикалау;

· Материалды тү сіндірудің логикасы жедел тү рде ө згерту (қ ажет болғ ан жағ дайда).

Дамыту ептіліктеріне мыналар жатады:

· жеке оқ ушлардың, кластың «жақ ын арадағ ы даму зонасын» анық тау;

· оқ ушылардың сезімі мен ерік-жігерін дамыту барысында проблемалық жағ даяттар қ ұ ру;

· бұ рын алғ ан блімдерін қ олдануды талап ететін мә селе туғ ызу.

Жеке ерекшеліктердің дамуына жағ дайлар жасау, осы мақ сатты іске асыру т.б.

Бағ ытталғ ан ептіліктер тә рбиеленушілердің моралдық -қ ұ ндылық тарын қ алыптастыруғ а бағ ытталғ ан жә не олдардың ғ ылыми танымына, оқ у ә рекетене тұ рақ ты қ ызығ ушылығ ын кө рсетуіне, жеке ептіліктеріне сә йкес келетін кә сіби ә рекетін кө рсетуге; ө зара шығ армашылық ә рекетті ұ йымдастыруғ а бағ ытталғ ан.

Мұ ғ алімнің коммуникативтік ептілігі – ол ө зара байланысқ ан ептіліктердің бірлігі жә не педагогикалық ептіліктің дағ дының техникасы.

Прецептілік ептілік, қ арым- қ атынас жасаудың бастапқ ы кезең інде кө рініп басқ аларды толығ ырақ тү сінуге бағ ытталғ ан (оқ ушыны, мұ ғ ілімді, ата-ананы). Ол ү шін басқ а адамның қ ұ ндылық тылық бағ ытын білу керек, ол оның идеялы арқ ылы, қ ажеттілігі мен мү ддесі арқ ылы кө рінген. Одан басқ а оқ ушының ө зі туралы тү сінігін білу керек, ол нені қ абылдайтынын жә не неге қ арсы болатынын білу керек.

Прецептілік ептілікті «енгізу» барырысында аоылғ ан оқ ушылар туралы мә ліметтер педагогикалық қ арым-қ атынас жасаудың жетістігін кө рсетеді.

Педагогикалық тү рде тіл табыса білу коммуникативтік шаьуыл жасаумен байланысты, яғ ни ө зіне тө рт ә діс арқ ылы кө ң іл аудартумен байланысты (В.А. Кан-Калик бойынша).

· Тілдік вариант (оушығ а вербалды тү рде тіл қ ату);

· Белсенді тү рде ішкі ү зіліс (кө ң іл бө луді талап ету);

· қ озғ алысты-белгілік вариант (кестені ілу, кө рнекілікті ілу, тақ тағ а жазу т.б.);

· Аралас вариант, ү ш алдың ғ ы элементтер кіреді.

Педагогикалық ә рекетті жетістікпен іске асыру ү шін мұ ғ алім қ андайда бір қ олданбалы ептліктердің біреуін жетік білуі керек: кө ркем (ә н айту, сурет салу, музыкалық аспапта йнау т.б.); ұ йымдастырушылық, ә ркім де игере алады (бірнеше спорт тү рі, туризм инструкторы, экскурсовод, лектор-ү гіттеуші, ү йірме жетекшісі т.б.).

Негізгі ә дебиет: 3, 4, 7, 9.

Қ осымша ә дебиет: 3, 5, 6, 7.

Сұ рақ тар:

1.«Педагогтың кә сіби компетенттігі» тү сінігінің негізі қ андай?

2. Педагогтың кә сіби компетенттігі қ ұ рылымы қ андай?

№ 19-дә ріс