Дискілік утилиттер (Disk Utility) көмегімен томдарды қосуды басқару

Егер қ осылғ ан дискке қ айтадан томды жалғ ау керек болса, Finder –де том дискінде қ алғ андарды ө шіру жә не жою қ ажет, содан соң дискті физикалық ажырату жә не қ айтадан қ осу керек. Немесе Disk Utility утилитін қ олданып объекттерді қ олмен қ осу, ажырату жә не жоюғ а болады.

Объекттерді қ олмен қ осу, ажырату жә не жою ү шін келесі адымдарды орындаң ыз.

1./Бағ дарламалар/Утилиттер/Дискілік утилит (/Applications/Utilities/Disk Utility) утилитін ашың ыз.

Берілген мысалда кө птеген томдар кө рсетіліп жатыр. Назар аударың ыз, екінші дискте бар том атаулары сұ р тү спен ажыратылғ ан. Бұ л олардың Мас компьютеріне физикалық қ осылғ анын білдіріп тұ р, бірақ файлдық жү йеге қ осылмағ ан.

2. Жоюды немесе ажыратуды талап ететін оң жақ бағ андағ ы том немесе дискті таң даң ыз.

3. Егер ажырату ү шін том таң далғ ан болса, онда аспаптар панелінен Ажырату (Unmount) тү ймесін шертің із.

Том Finder-ден лезде ажыратылып, жойылады. Дискілік утилитте (Disk Utility) том атауы қ алады, бірақ ол сұ р тү спен белгіленеді.

4. Қ осылғ ан дискте ажыратылғ ан томды қ осу ү шін сұ р тү спен белгіленген том атауын шертің із, содан соң аспаптар панеліндегі Mount тү ймесін шертің із. Том лезде қ осылады, ол Finder-де пайда болады, ал Дискілік утилитте оның атауы ә деттегі тү сте болады.

Егер Mac OS Extended (журналдық, шифрланғ ан) файлдық жү йемен қ осылмағ ан том таң далса, онда Қ осу (Mount) тү ймесі Ашу (Unlock) тү ймесімен ауыстырылады. Ашу (Unlock) тү ймесін шерткенде диск паролін енгізетін диалогтық терезе ашылады. Тек дұ рыс пароль енгізілгенде ғ ана том бірден ашылатын болады.

5. Егер оның барлық томдарын жою жә не ажырату ү шін бү кіл диск таң далса, аспаптар панеліндегі Жою (Eject) тү ймесін шертің із.

Дисктің барлық томы ажыратылатын болады, диск жү йеден ажыратылады жә не Дискілік утилиттер (Disk Utility) жә не Finder утилитінен толығ ымен жойылады. Дисктің барлық томдары қ айта қ осылуы ү шін Дискті физикалық ажырату жә не қ айтадан қ осу керек болады.

Осы сә тте қ олданылатын томды жою (шығ ару)

Том, осы сә тте қ осымша немесе жү йелік процесте қ олданылып жатқ ан файлдар ажыратылғ ан немесе жойылғ ан болуы мү мкін емес. Мұ ның айқ ын себебі - процесс осы томдағ ы файлдарды пайдалануғ а талпынғ анда, мә лімметтерді зақ ымдаудан қ ұ тылады. Егер осы сә тте қ олданылып жатқ ан файлдары бар томды жоюғ а тырыссаң ыз, Finder қ осымшасы жоюғ а рұ қ сат бермейді, бірақ жағ дайғ а байланысты ол сізге томды жоюғ а кө мектеседі. Егер томда пайдаланылатын қ осымша немесе процесс сіздің тіркеу жазбаң ызғ а тиесілі болса, онда Finder сізге бұ л туралы келесі диалогтық терезе кө мегімен баяндайды. Мұ ндай жағ дайда ең қ арапайым шешім – кө рсетілген қ осымшадан шығ у керек жә не қ айтадан томды жоюғ а тырысу керек.

Ескерту. Мысалдан кө рініп тұ рғ андай, Терминал бағ дарламасын пайдалану сізге дискті жоюғ а кедергі болуы мү мкін. Тіпті егер осы сә тте белсенді процесс болмаса, жай ашық (ағ ымдағ ы жұ мысшы каталог сияқ ты) том ажыратуғ а кедергі болуы мү мкін. Егер сіз пайдаланылатын том қ осымшасының не процестің басқ арушысы болмасаң ыз, Finder сіз томды ық тиярсыз жоюды қ алайсыз ба соны сұ райды. Осы жолмен жү ру ү шін сізге Ық тиярсыз жою (Force Eject) тү ймесін екі рет шерту керек, кейін Finder томды босату жә не оны жою ү шін проблемалық қ осымша немесе процесті ық тиярсыз тоқ татуғ а (kill) тырысады. Егер том сә тті жойылса, сіз келесі диалогтық терезе кө мегімен бұ л туралы хабардар боласыз.

Егер бұ л тә сіл іс бермесе немесе Finder мә селеде қ ай қ осымша жазық ты екені туралы хабарламайды, барлық процестерді тоқ тату ү шін сіз ә рқ ашан ағ ымдағ ы пайдаланушы сеансын тоқ тата аласыз, содан соң қ айтадан жү йеге кірің із немесе мә селені жою ү шін Мас-ты толығ ымен қ айта жү ктеу керек. Келесі бө лімде баяндалғ андай, томды файлдық жү йеден ық тиярсыз ажыратусыз физикалық ажырату ұ сынылмайды. Егер том, тіпті жоғ арыда кө рсетілген ә рекеттерді орындағ анда ажыратудан бас тартуды жалғ астырса немесе сіз компьютерді жү ктей алмасаң ыз, онда diskutil командасының кө мегімен томды ық тиярсыз ажыратуғ а болады. Алайда жү йеде томды ық тиярсыз ажыратып тастау ұ сынылмайды, бірақ егер оны шынымен ажырату керек болса, онда дискті компьютерден физикалық ажыратуғ а қ арағ анда осы ә діс жақ сырақ. Кезектегі мысалда «ExternalDrive» атауындағ ы томды қ алай ық тиярсыз ажырату керектігі туралы айтылады. Бұ л ү шін пайдаланушығ а root қ ажет болады.

Бұ рыс (қ ате) ажырату немесе жою. Томды компьютерден физикалық ажырату, файлдық жү йеден ескертусіз ажырату мә ліметтердің зақ ымдалуына алып келуі мү мкін. Егер пайдаланушы дискті физикалық ажыратып, оны ық тиярсыз жоятын болса, бірақ файлды жү йеден ажыратпай, немесе, егер жү йе қ орек кө зінен бас тартып, байланыстағ ы дискпен контактын жоғ алтса, Мас пайдаланушығ а Дискті жою (Device Removal) диалогтық терезесінің кө мегімен ескертеді. Мас тексеруі немесе оның қ ұ рамын қ айта қ алпына келтіруге тырысуы ү шін қ ұ рылғ ыны қ айта қ осу қ ажет.

Ә рқ ашан файлдық жү йеден бұ рыс ажыратылғ ан дискті компьютерге қ айта қ осқ анда, Мас дисктегі файлдық жү йеге автоматты тү рде диагностика жасайды, алдын ала қ андай-да томды қ айтадан қ осу керек. Дисктің форматына жә не ө лшеміне байланысты жү йе диск қ ұ рамын тексеру ү шін бірнеше секундтан бірнеше сағ атқ а дейін уақ ыт талап етуі мү мкін. Журналданғ ан томдарды тексеру, мысалы Mac OS Extended (Journaled), айтарлық тай жылдам орындалады.

Сондық тан, егер сіз дискті қ оссаң ыз жә не оны жеткілікті ү лкен белсенділікпен ауыстырсаң ыз, дегенмен том ә лі де қ осылмағ ан болады, мү мкін, жү йе дискке диагностика жасайды. Сіз жү йе томды тексеріп жатқ анын /Бағ дарламалар/Утилиттер/жү йе Мониторингі (/Applications/Utilities/Activity Monitor) қ осымшасын ашып жә не fsck атты фондық процеске қ арап куә ландіре аласыз.

Бағ дарламалық RAID-массивтерін пайдалану. RAID негізінде (Redundant Array of Independent Disks, тә уелсіз дисктердің кө п массивтері) ү лкен томдарды жоғ ары ө ндірушілік немесе сенімділікпен қ алыптастыру ү шін бірнеше біртипті дисктерді біріктіру идеясы жатыр. Кемшілігі: RAID басқ ару ү шін арнайы қ ұ рылғ ыларғ а немесе бағ дарламалық қ амтамасыздандыруғ а қ ажеттілік болып табылады. RAID аппараттық шешу кө бінесе компьютер ү шін сыртқ ы болып табылады, сондық тан кө п дисктен тұ рады жә не RAID басқ аруда мамандандырылғ ан қ ұ рылғ ыларды қ осады. RAID бағ дарламалық шешу RAID-ті басқ ару ү шін компьютер процессорымен орындалатын ешқ андай арнайы қ ұ рылғ ыны талап етпейді.

Ескерту. ОС Lion бағ дарламалық RAID- массивін жү йелік диск ретінде қ олдануғ а рұ қ сат берсе де, ол оның томында Lion Recovery HD қ айта орнатуды немесе шифрланғ ан томдарды қ олдамайды. Сондық тан, егер сіз бағ дарламалық RAID-массивін жү йелік диск ретінде пайдаланатын болсаң ыз, онда File Vault 2 қ орғ ау жү йесін қ оса алмайсыз.

Lion RAID бағ дарламалық шешуді ө зінің файлдық жү йесінің бө лігі ретінде қ осады. Бағ дарламалық RAID-массивін қ олданудың артық шылығ ы, мұ нда ешқ андай арнайы қ ұ рылғ ы талап етілмейді. Бар болғ аны – жай екі немесе одан артық біртипті дисктерді кез келген ү йлесімді аппараттық интерфейс арқ ылы компьютерге қ осу керек, содан соң RAID-массивін қ ұ ру ү шін Disk Utility утилитін қ олдану керек. Негізгі кемшілігі RAID-массивтің ә детте RAID аппараттық шешуде бар қ осымша типтерін пайдалану мү мкін еместігінде. Атап айтқ анда – жоғ ары ө німділікті жә не сенімділікті қ амтамасыз ететін белгілі RAID 5 жә не 6 іске асырулар, кіріктірмелі бағ дарламалық шешуді RAID қ олданғ анда қ ол жеткіліксіз.

Lion-да кіріктірме бағ дарламалық -іске асырылатын RAID келесі шешімдерді қ олдайды.

2. RAID 0, ә детте мә ліметтермен алмасатын массив деп аталатын, мә ліметтерді кө п бө ліктерге бө леді, кейін массивтің ә ртү рлі дисктеріне ә р бө лекті бір уақ ытта жазады. Бұ л айтарлық тай ө німділікпен оқ ийтын жә не жазатын, жалпы сыйымдылық бойынша барлық дисктерге эквивалетті бір ү лкен томды қ ұ райды. Басқ а жағ ынан, RAID О сенімділікті арттырмайды, сондық тан кез келген дисктен бас тартқ анда барлық мә ліметтер жойылады. Шын мә нінде, RAID 0 мә ліметтердің жоғ алу ық тималдылығ ын арттырады, сондық тан бас тартудың нү ктелері кө п қ ұ рылады. RAID 0 кең істік жә не жылдамдық жағ ынан қ арағ анда пайдалы болып табылады, бірақ та ешқ андай артық тық етпейді жә не бас тарту қ аупін арттырады.

RAID 1, ә детте айналы массив деп аталатын, массивтен сол баяғ ы мә ліметтерді ә рбір дискке жазады. Бір диск ө лшеміндегі бір том қ ұ рылады. Жазбаның ө німділігі бір дисктікінен тез емес, ал оқ у ө німділігі артады. RAID 1 массивінің негізгі артық шылығ ы ол аппараттық бас тартудан кейін қ айта қ алпына келуі мү мкін. RAID 1 ү стемділіктің есебінен мә ліметтердің жоғ алу ық тималдылығ ын азайтады. Ол кең істікті эффектсіз пайдаланады жә не бірнеше есе баяу жұ мыс істейді, бірақ дискілік ү стемділікті береді жә не дисктен бас тарту байланысында мә ліметтердің жоғ алу қ аупін азайтады. Тіпті RAID 1 пайдалану резервтік кө шіруді ө згертпейтінін есте сақ тау қ ажет. Резервтік кө шіру мә ліметтер архивін қ ұ рады жә не оны жадының басқ а дискісінде сақ тайды. Егер бас тарту болса, резервтік кө шірудің бұ рынғ ы версиясымен мә ліметтерді қ айта қ алпына келтіруге болады. Тегістік жасау ү шін файлдық жү йенің барлық ө згерістері массивтің барлық дисктерінде баяу қ абылданады жә не архивтеудің ешқ андай тарихы қ олданылмайды.

RAID салынғ ан, 1+0 немесе 0+1. Солай болғ андық тан RAID 0 жә не RAID 1 бір типтің басқ асының ішінде болуы екеуінің мү мкіндігінен пайдалануғ а рұ қ сат беретін, бірін-бірі толық тыратын мү мкіндіктерді ұ сынады. Басқ а сө збен айтқ анда, екі айна арасындағ ы мә ліметтерді жоюғ а болады немесе екі жою арасындағ ы мә ліметтерді тегіс етуге болады. Бұ л бірін-бірі толық тыратын конфигурациялар, ә рине, кү рделірек болып табылады жә не кем дегенде тө рт жеке дисктерді талап етеді. Дегенмен, егер сіз олардың қ асиеттерін біріктірсең із, онда ө німділікті жә не ү стемділікті арттыра аласыз.

Дисктердің тізбектелген массиві. Ол RAID-тың нағ ыз конфигурациясы болып табылмайды, сондық тан барлық дисктер бір уақ ытта қ олданылмайды. Тізбектелген массивті дисктер жү йесі диск толғ аннан кейін келесі дискке ө теді. Осы типтің жалғ ыз артық шылығ ы пайдаланушы бірнеше жеке дисктердің орнына ү лкен бір томды кө ретін болады.

Lion кө мегімен RAID-массивін қ ұ ру стандартты дискті не флэш-дискті форматтаудан кү рделі емес. Сіз RAID массивін қ ұ ру ү шін амалда дисктердің кез келген комбинациясын қ олдана аласыз. Сонда да, пайдалы RAID-массивін қ ұ ру ү шін кейбір ережелерге бағ ыну қ ажет. Бағ дарламалық RAID-массивін пайдаланғ андағ ы кейбір ұ сыныстар мыналар:

Мү мкін болса бірдей дисктерді пайдаланың ыз – бұ л келісімділік ө лшемінде жә не RAID-массивіндегі барлық дисктер ү шін ө німділікке кепілдік береді. RAID-массивіндегі барлық дискінің ө німділігі ең аз жалпы бө лгіштермен анық талады. Басқ а сө збен айтқ анда, RAID-массивіндегі ә рбір диск жылдамдығ ы жә не ө лшемі ең кіші жә не ең баяу диск бойынша анық талады. Бұ л мә селе дисктердің тізбектелген массивтеріне жатпайды.

Бә секелестікті азайту ү шін дисктерді бірнеше интерфейстерге ажыратың ыз. Бұ л ү шін қ осымша қ ұ рылғ ылар кө п керек болады, бірақ компьютерді бірнеше жеке жолдармен дисктерге бө лу, едә уір ө німділігін арттыруы мү мкін.

Масивтегі барлық дисктер бір уақ ытта компьютерде бар екеніне кө з жеткізің із. Бұ л кү рделі критерий болуы мү мкін, егер дисктер ә ртү рлі интерфейстер арқ ылы қ осылғ ан болса. Бірақ та бұ л RAID-массивінің қ олайлығ ын қ олдау ү шін қ ажетті. Егер диск RAID-массивінде бірнеше секундтан кө п жоқ болса, онда жү йе ол бас тартты жә не RAID массиві жойылды деп болжайды. Басқ а сө збен айтқ анда, барлық дисктер Мас-та бір уақ ытта қ осылып жә не ажыратылғ анына сенімді болу керек.

Бағ дарламалық RAID-массивін қ ұ ру ү шін келесі адымдарды орындаң ыз.

1. Жаң а, форматталмағ ан RAID массиві ү шін барлық дисктер компьютерге қ осылғ андығ ын тексерің із жә не /Бағ дарламалар/ Утилиттер/Дискілік утилит (/Applications/Utilities/Disk Utility) утилиттерін ашың ыз.

2. Сол жақ тағ ы бағ аннан дисктердің кез келгенін таң даң ыз жә не оң жақ тағ ы RAID вкладкасын шертің із.

3. RAID массивін қ ұ ру ү шін RAID диаграмманың астындағ ы кіші қ осу белгісі бар тү ймені шертің із. Жаң а RAID массиві оны қ ұ ру алдында ө згертуге болатын кейбір мә ндерді жасырын қ абылдайды.

4. RAID қ ұ рылғ ан массивін оны ажырату ү шін RAID диаграммасындағ ы оның жазбаларын шертіп, қ айта конфигурациялаң ыз. Ә рбір RAID массиві ү шін том атауын енгізу, бетіндегі Формат (Volume Format) мә зірінен том типін таң дау жә не бетіндегі мә зірден RAID типін таң дау қ ажет. Кейін қ олайлы жылдам ә рекет немесе автоматты қ айта қ ұ руды қ осуда RAID блок ө лшемін реттеу ү шін тө мендегі Параметры (Options) тү ймесін шерту керек.

5. Салынғ ан RAID массивін қ ұ ру ү шін кіші қ осу таң басы бар тү ймені шертің із, тек қ осымша RAID массивін қ ұ ру ү шін.

Ә рбір жаң а RAID массивін конфигурациялауды ұ мытпаң ыз. Салынғ ан RAID-массивін негізгі RAID-массивіне апарың ыз.

6. Оң жақ тағ ы RAID диаграммасына сол жақ бағ аннан диск белгісін апарып, дисктерді қ осың ыз.

RAID-массивіне қ осылатын ә рбір диск «RAID slice» болып есептеледі. RAID массивіне белгілі рет беру ү шін диск белгілерін тасымалдаң ыз, ә зірге оларды RAID диаграммасына қ ажетті тә ртіпте орналастырмаң ыз.

7. Қ алауың ызша, егер RAID айналық массивке ү штен артық диск қ осылғ ан болса, оны RAID диаграммасында таң дап жә не Диск типі (Disk Туре) бетіндегі мә зірден Резервте сақ тау (Spare) таң дап, резервтік дискті анық тауғ а болады.

Егер резервтік дисктер бар болса жә не дисктердің біреуі белгісіз болса жү йе автоматты тү рде айналы RAID-массивін қ айта жасай алады. RAID- массивін автоматты қ айта қ ұ ру функциясы RAID-массивінің RAID-массив диаграммасының астындағ ы Параметрлер (Options) тү ймесін басқ анда ашылатын параметрлер диалогтық терезесінде қ осылады.

8. Егер RAID-массивіндегі объекттерді ө шіру керек болса, оларды диаграммада белгілеп, сосын диаграмма астындағ ы кіші минус таң басын шерту керек.

9. Барлық реттеулерді екі рет тексерің із жә не Қ ұ ру (Create) тү ймесін басың ыз.

Жұ мысты жалғ астыру бұ рыннан томда бар болғ ан мә ліметтерді жою мү мкіндігін ескертетін соң ғ ы диалогтық терезе пайда болады. Жұ мысты жалғ астыру ү шін Қ ұ ру (Create) тү ймесін басың ыз.

RAID-массиві іс жү зінде тез қ ұ рылады, содан кейін сіз Disk Utility жә не Finder тізімінде осы массивтің жаң а томын кө ресіз. Егер сол жақ бағ андағ ы RAID қ ұ рылғ ан массивті қ айта таң дасаң ыз жә не содан кейін RAID вкладкасын шертсең із, онда массив Online кү йінде екенін кө руге болады.

RAID массивін қ айта қ ұ ру. Ө ткенде аталып кеткендей, RAID-массивінде бірнеше дисктерді пайдалану қ ұ рылғ ылардың тез істен шығ уына алып келеді. RAID 1 мә ліметтерді тегістеумен конфигурациялау дисктің ө зіндік ақ ауында мә ліметтердің жоғ алуын болдырмау ү шін арнайы тағ айындалғ ан. Lion тіпті RAID айналы массивтерін автоматты қ айта қ алпына келтіру мү мкіндігін береді, егер бұ л опция RAID қ ұ ру кезінде таң далса.

Томды RAID жү йе монтаждаудан алдын, ол келісушілікке массивті тексереді. Егер жү йе RAID 0 мә ліметтердің кезектесуімен массивтің ақ ауын тапса, онда мұ ндай жағ дайда сізге маң ызды резервтік кө шірменің болғ аны жақ сы, сонда барлық мә ліметтер жойылатын болады. Жү йе Дискілік утилитте (Disk Utility) RAID массив ақ ауы туралы хабарлайды. Тек серверде ғ ана DriveSavers сияқ ты мә ліметтерді қ айта қ алпына келтіру мү мкіндігі бар.

Басқ а жағ ынан, егер жү йе RAID 1 айналық массивінен ақ аулық тапса, онда ол сізді немесе ескертеді, немесе егер осындай мү мкіндік конфигурацияланғ ан болса, автоматты тү рде RAID массивін қ айта қ ұ руды бастайды. Кез келген жағ дайда том қ осылғ ан жә не Finder терезесінде бар болады. RAID ақ аулы массивіне оны қ айта қ ұ ру бітпегенше, жаң а мә ліметтер жазылмайды.

RAID 1айналық массиві ү шін бас тартудың негізгі екі режимі бар.

► Дисктердің біреуі сұ раныстарғ а керісінше жауап қ айтарады, бірақ дисктегі мә ліметтер массивтің басқ а дисктерімен келіспейді. Осындай жолмен реттелетін болашақ тағ ы жү йе RAID массивінің мә ліметтерін автоматты тү рде жү ргізеді жә не мә ліметтерді жұ мыс істеп тұ рғ ан дисктен басқ асына кө шіреді, қ азіргі біздің жағ дайда – ақ ауы бар дискті. Кері жағ дайда, жү йе ә зірге сіз Дискілік утилиттен мә ліметтерді қ айта қ ұ ру утилитин қ осқ аның ызғ а дейін кү теді.

Дисктердің біреуі массивте артық қ ол жетімсіз. Егер резервтік диск конфигурацияланғ ан болса, жү йе RAID массивінің мә ліметтерін жұ мыс істеп тұ рғ ан дисктен резервтіге кө шіріп, автоматты тү рде қ айта қ ұ руды бастайды. Басқ а реттеулерде жү йе сіз дискті ауыстырып, Дискілік утилиттен мә ліметтерді қ айта қ ұ руды қ осқ аның ызғ а дейін кү теді.

RAID 1 айналық массивін қ олмен қ айта қ ұ ру ү шін келесі адымдарды орындаң ыз.

1. RAID массивіндегі барлық дисктер Мас компьютерімен қ осылғ анына кө з жеткізің із жә не /Бағ даламалар/Утилиттер/Дискілік утилит (/Applications/Utilities/Disk Utility) утилитін ашың ыз.

2. Сол жақ бағ андағ ы RAID ақ аулы массивін таң даң ыз. Оның атауы ақ шыл-қ ызыл мә тінде жазылғ ан. Егер ол ә лі де таң далмағ ан болса, оң жақ тан RAID вкладкасын белгілең із.

3. RAID масивінің бас тарту режиміне байланысты екі варианттың біреуін таң дау керек.

Ү йлестірілмеген мә ліметтер. Жү йе басқ а диск мә ліметтерінен ерекше мә ліметтері бар дисктердің біреуін тапты. Дискпен, ү йлестірілмеген мә ліметтермен қ атар «Қ ате» («Failed») сө зі бар. RAID масивін жө ндеу ү шін Қ айта қ ұ ру (Rebuild) тү ймесін басың ыз.

Ақ аулы немесе қ атыспайтын диск. Жү йе дискердің біреуіне қ ол жеткізе алмауы мү мкін. Қ атыспайтын дисктің қ атарында Offline сө зі табылады. RAID диалогтық терезесіндегі қ атыспайтын дискті таң даң ыз жә не қ атыспайтын дискті жою ү шін RAID диалогтық терезенің астындағ ы кіші минус таң басы бар тү ймені шертің із. RAID диаграммасында қ атыспайтын дискті ауыстыру ү шін сол жақ бағ аннан орнына қ оятын дискті тасымалдаң ыз. RAID массивін қ айта қ ұ ру ү шін Қ айта қ ұ ру (Rebuild) тү ймесін басың ыз.

RAID массивінің жылдамдығ ы жә не ө лшеміне байланысты қ айта қ ұ ру процесі бірнеше секундтан бірнеше кү нге дейінгі уақ ытты алуы мү мкін. Дискілік утилиті (Disk Utility) тапсырманы аяқ тау ү шін талап ететін орындау уақ ытын кө рсететін диалогтық терезені ашады.