ТаҚырып бойынша студенттіҢ Өзі Өзі тексеруіне арналҒан тест сҰраҚтары

1. Жоғ ары жиілікті тербелістерді қ олдану дене…

a) молекуласының айналмалы қ озғ алысы мен ерекше ә серіне негізделген...

b) жылулық жә не электрлік ә серіне негізделген...

c) молекуласының бағ дарлау мен ерекше ә серіне негізделген...

d) жылулық жә не арнайы ә серіне негізделген..

e) молекуласының ілгермелі қ озғ алысы мен ерекше ә серіне негізделген...

2. Дециметрлік толқ ынды терапия деп...

a) метрлік диапазонда жататын, жиілігі жоғ ары электромагниттік толқ ынмен пациент денесінің белгілі бір аймағ ына ә сер етуді атайды.

b) метрлік диапазонда жататын, жиілігі тө мен электромагниттік толқ ынмен пациент денесінің белгілі бір аймағ ына ә сер етуді атайды.

c) дециметрлік диапазонда жататын, жиілігі аса жоғ ары электромагниттік толқ ынмен пациент денесінің белгілі бір аймағ ына ә сер етуді атайды.

d) сантиметрлік диапазонда жататын, жиілігі аса жоғ ары электромагниттік толқ ынмен пациент денесінің белгілі бір аймағ ына ә сер етуді атайды.

3. Сантиметрлік толқ ынды терапияда …

a) жиілігі 40, 6 мГц, ұ зындығ ы 65 см. толқ ын қ олданылады..

b) жиілігі 2375 мГц, ұ зындығ ы 12, 6 см. толқ ын қ олданылады..

c) жиілігі 1000 мГц, ұ зындығ ы 12, 6 см. толқ ын қ олданылады..

d) жиілігі 460 мГц, ұ зындығ ы 65 см. толқ ын қ олданылады..

4. Дециметрлік толқ ынды терапияда ….

a) Луч-2, Луч-56. қ ұ ралдары қ олданылады..

b) Луч-2, УВЧ-66, Волна. қ ұ ралдары қ олданылады..

c) Луч-2, Ранет, Волна. қ ұ ралдары қ олданылады..

d) Ранет, Волна, Ромашка. қ ұ ралдары қ олданылады..

5. Жоғ ары жиілікті (УВЧ) терапия кезінде ұ лпаларда, ішкі мү шелерде жә не т.б. адам ағ заларында бө лінетін жылу мү шелері …

a) электромагниттік тербеліс жиілігі мен ұ лпаның электрлік қ асиеттеріне тә уелді.

b) ұ лпаның кө лемі мен тығ ыздығ ына тә уелді.

c) электромагниттік тербеліс жиілігі мен ұ лпаның электрлік қ асиеттеріне тә уелді емес.

d) ұ лпаның сызық тық ө лшемі жә не массасына тә уелді.

6. Coblation-технология....

a) ЖЖ токтың жылулық ә сері қ олданылатын ә дісті атаймыз.

b) ЖЖ ток ө рісінің ә серінен ұ лпада «плазмалық аймақ» пайда болатын ә дісті атаймыз.

c) ЖЖ токтың жылулық ә серінен ұ лпада «плазмалық аймақ» пайда

болатын ә дісті атаймыз.

d) тө менгі жиілікті ток ө рісінің ә серінен ұ лпада «плазмалық аймақ»

пайда болатын ә дісті атаймыз.

7. Coblation-технология....

a) «COBLATOR» атты 100 кГц жиілікте жұ мыс істейтін қ ұ рал арқ ылы орындалады.

b) «COBLATOR» атты 200 кГц жиілікте жұ мыс істейтін, қ ұ рал арқ ылы орындалады.

c) «ЭХВЧ -350-4» атты 100 кГц жиілікте жұ мыс істейтін, қ ұ рал арқ ылы орындалады.

d) «Martin ME 400» атты 200 кГц жиілікте жұ мыс істейтін, қ ұ рал арқ ылы орындалады.

8. Ультра жоғ арғ ы жиілікті УЖЖ (УВЧ) - терапия...

А) 20-20 000 МГц аралығ ындағ ы айнымалы электр ө рісіменен ағ зағ а жә не ұ лпағ а ә серге негізделген

В) 30-300 МГц аралығ ындағ ы айнымалы электр ө рісіменен ағ зағ а жә не ұ лпағ а ә серге негізделген.

С) 10-30 МГц аралығ ындағ ы тұ рақ ты электр ө рісіменен ағ зағ а жә не ұ лпағ а ә серге негізделген

D) 10-30 МГц аралығ ындағ ы тұ рақ ты электр тоғ ымен ағ зағ а жә не ұ лпағ а ә серге негізделген

Е) Дұ рыс жауаптар С жә не Д

9. УЖЖ ток ә серінен электритте бө лінетін жылу мө лшері....

А) Q = E²/r

В) Q = w× E²× e× e₀× tga

С) Q = E² × r

D) Q = w× E² / e× e₀× tga

Е) дұ рыс жауап С жә не D.

10. Аса жоғ ары жиілікті электромагниттік ө ріс энергиясы ә серінен...

А) ағ за ұ лпалары мен бұ лшық еттердегі иондар тербермелі қ озғ алыстарғ а тү седі де осының нә тижесінде....

В) ағ за ұ лпалары мен бұ лшық еттердегі молекулалар тербермелі қ озғ алыстарғ а тү седі де осының нә тижесінде....

С) ағ за ұ лпалары мен бұ лшық еттердегі электрондар айналмалы қ озғ алыстарғ а тү седі де осының нә тижесінде....

1.... осы ортада жылу бө лінеді.

2.... орта электрленеді.

3.... ортада ток пайда болады.

11. ЖЖ токтың жылулық ә серін пайдаланып ұ лпаны.....

a) балқ ыта отырып кесуді немесе жапсыруды электрокоагуляция деп атайды.

b) балқ ыта отырып жылытуды электротомия деп атайды.

c) жапсыруды электрокоагулияция деп атайды.

d) балқ ыта отырып кесуді немесе жапсыруды электротомия деп атайды.

12. Жергілікті дарсонвализация …

a) 140 кГц жиілікте жұ мыс істейтін УВЧ, СВЧ қ ұ ралдарымен жү ргізіледі..

b) 40 кГц жиілікте жұ мыс істейтін УВЧ, Искра-2 қ ұ ралдарымен жү ргізіледі...

c) 100 кГц жиілікте жұ мыс істейтін Искра-1, Искра-2 қ ұ ралдарымен жү ргізіледі...

d) 50 кГц жиілікте жұ мыс істейтін Искра-1, Искра-2 қ ұ ралдарымен жү ргізіледі...

e) 110 кГц жиілікте жұ мыс істейтін Искра-1, Искра-2 қ ұ ралдарымен жү ргізіледі...

8 дә ріс. МЕДИЦИНАЛЫҚ ТЕХНИКАНЫ ЖІКТЕУ

(КЛАССИФИКАЦИЯЛАУ)

Лекция жоспары:

1. Медициналық техникалар(МТ) туралы тү сінік.

2. МТ жіктеу принципі.

3. Диагностикалық, терапиялық жә не зертханалық медициналық

қ ұ ралдарды жіктеу.

4. МТ тү рлері мен қ олдану саласы.

Лекция мақ саты: денсаулық сақ тау саласында қ олданылатын медициналық техникаларды жіктеудің негізгі принциптерімен танысу жә не МТ жіктеу.

Ө ткен лекцияда денсаулық сақ тау саласында қ олданылатын медициналық техникаларды пайдалану мақ саттары мен оларда қ олданылатын физикалық факторлардың табиғ аты бойынша ә ртү рлі топтарғ а бө лінетіндігін айтқ ан болатынбыз. Осы ойды ара қ арай тарқ атайық, яғ ни медициналық техника деп нені айтамыз, олар қ андай топтарғ а, тү рлерге бө лінеді деген сұ рақ тарғ а жауап іздейік.

Біз алдымен медициналық техника деген ұ ғ ымғ а тү сінік берейік. Мұ ндай ұ ғ ым медициналық ЖОО арналғ ан медициналық биофизика жә не т.б. оқ улық тарда келтірілген, бірақ олардың басым кө пшілігенде ғ ылым мен техниканың дамуы мен cолардың ә серінен медициналық техниканың дамуының жаң а дең гейге кө терілу нә тижесінде денсаулық сақ тау саласында жаң а сипаттағ ы жә не тү рдегі медициналық техникалардың пайдалануғ а екндігі ескерілмеген. Оның ү стіне бұ л мә лімет кө здерінің бірі медицинада қ олданылатын қ ондырғ ылады медициналық қ ұ рал деп атаса, екіншісі оғ ан медициналық аппарат деген ат берген, ал тағ ы бірі оны медициналық электроника деп атағ ан, сонымен қ атар бұ л оқ у қ ұ ралдары негізінен медициналық техникалардың ішінде терапиялық бағ ыттағ ы қ ұ ралдарғ а басты назар аударғ ан, ал диагностикалық бағ ыт нашар қ амтылғ ан.

«Техника» гректің techne - ө нер, шеберлік деген сө зінің мағ анасына сә йкес келеді. Энциклопедиялық сө здікте техника - қ оғ амның талабын қ анағ аттандыру ү шін қ олданылатын қ ұ ралдар жиынтығ ы дегенді білдіреді, олай болса «техника» термині арқ ылы адамзаттың талаптарын қ анағ аттандыратын, кез келген саладағ ы кү рделі немесе қ арапайым қ ұ рал-жабдық тарды, қ ондырғ ыларды, аппараттарды жә не т.б. атайды.

Осы тұ жырымды басшылық қ а алып жә не жоғ арыдағ ы аталғ ан медициналық техникағ а берілген ә р тү рлі тү сніктерді ескере келе, медициналық техника деп - биологиялық объектілер мен адам ағ засындағ ы физиологиялық, анатомиялық, биохимиялық, физикалық ө згерістерді анық тайтын, ө лшейтін жә не оларды тіркейтін, сонымен қ атар оларда кездесетін биологиялық сипаттағ ы ауытқ уларғ а (патологиялық) табиғ аты ә р тү рлі физикалық факторлармен ә сер ету арқ ылы қ алпына келтіру мақ сатында қ олданылатын техникалар, аппараттар мен қ ұ ралдар тобын атаймыз.

Болашақ дә рігерлердің медицина саласында қ олданылатын техникалар бойынша білім дә режесін арттыруда, медициналық қ ұ ралдардармен орындалатын іс ә ркеттерді мең геруді жақ сартуда, медициналық қ ұ ралдардың мү мкіншілігін толық пайдалануда, диагноздау мен емдеу ісіне медициналық қ ұ ралдарды дұ рыс таң дай алуда, физикалық фактор мен медициналық қ ұ ралдардың арасындағ ы тікелей байланыстарды терең саналы тү рде білуде медициналық қ ұ ралдарды жіктеудің негізін қ арастыру болашақ дә рігерлердің танымдық ә рекетін арттыруда ү лкен роль атқ арады.

Физикалық факторларды қ олдануғ а бағ ытталғ ан медициналық саладағ ы ғ ылыми-зерттеу жұ мыстарының барлығ ында дерлік емдік шаралар белгілі бір физикалық фактор тө ң ірегінде жұ ргізіледі. Мысалы, перифериялық нерв жү йесін кешенді емдеуде электромагниттік толқ ынды қ олдану, панкреатитті емдеуде миллиметрлік толқ ындардың оң ә сері болатындығ ын ұ сынғ ан т.б. зерттеу жұ мыстары кө птеп кездеседі[217]. Соң ғ ы жылдары бірнеше физикалық факторлармен бір мезгілде ә сер ету арқ ылы емдеу шараларын жү ргізу медицина саласында кең тү рде қ олдануда жә не бұ л бағ ыт одан ары кең ей тү сетін тү рі бар, мысалы ірің деу процесін тоқ тауда магнит ө рісі мен лазер сә улесін бір мезгілде пайдалану жақ сы ә сер бететіндігі анық талып отыр.

Осы фактілерді ескере отырып қ олданылатын физикалық факторларғ а сә йкес медициналық қ ұ ралдарды мынандай топтарғ а жіктедік:

1. Механика(тербелістер мен толқ ындар) жә не молекулалық физика қ ұ былыстарына негізделген (жылу мен суық кө здері) факторлар (ММФ) қ олданылатын медициналық қ ұ ралдар тобы,

2. Тұ рақ ты электромагниттік (электр/магнит ө рістер, тұ рақ ты ток, кедергі) факторлар (ТЭМФ) қ олданылатын медициналық қ ұ ралдар тобы,

3. Импульсті (айнымалы тө менгі, жоғ ары, ультра жоғ ары, аса жоғ ары, қ иыр шеткі тербелістер немесе толқ ындар) электромагниттік факторлар (ИЭМФ) қ олданылатын медициналық қ ұ ралдар тобы,

4. Оптикалық факторлар (ОФ) қ олданылатын медициналық қ ұ ралдар тобы,

5. Атомдық жә не ядролық факторлар(АЯФ) қ олданылатын медициналық қ ұ ралдар тобы

6. Кванттық физика (кванттық /информациялық медицина) факторлары (КФ) қ олданылатын медициналық техникалар тобы

7. Аралас физикалық факторлар (АФФ) қ олданатын медициналық техникалар тобы

8. IT жә не жоғ ары технологиялық факторлар (ITФ) қ олданылатын кү рделі медициналық қ ұ ралдар тобы

Медицинада қ олданылатын қ ұ ралдарды қ олдану мақ сатына байланысты оларды: диагностикалық, терапевтік жә не зертханалық (клиникалық лаборатория) қ ұ ралдар деген топтарғ а бө леміз. Бұ л қ ұ ралдардың жұ мыс принциптері физикалық қ ұ былыстарғ а (факторларғ а) негізделгендігі туралы ө ткен тарауларда айтылғ ан болатын. Диагностикалық мақ сатта қ олданылатын физикалық факторларды олардың физикалық қ асиетіне байланысты таң далғ ан болса, терапевтік мақ саттарда қ олданылатын физикалық факторлар биологиялық денелерге тигізетін ә серіне байланысты қ олданылады, ал клиникалық зерттеуде қ олданылатын қ ұ ралдар мен қ ондырғ ылардың жұ мыс принциптері физикалық заң дылық тар мен қ ұ былыстарғ а негізделген. Біз алғ аш рет осы 3 бағ ытты бірге қ арауды ұ сынып отырмыз, ө йткені бұ л бағ ыттар практикалық медицинада бұ рыннан бірге қ ызмет атқ аратын.

Осы ұ сынылғ ан топтауды басшылық қ а алып жә не ө ткен тараулардағ ы жинақ талғ ан мә ліметтер негізінде медициналық қ ұ ралдарды физикалық факторлар бойынша жіктеп, тө мендегі кесте тү рінде берейік.

Диагностикалық жә не емдеу физикалық факторларын жіктеу ғ ылыми жә не практикалық маң ызы бар жә не оны одан ары дамыту ә рқ ашанда ғ алымдар мен дә рігерлердің назарларында тұ рғ ан проблемалардың қ атарына жатады, сондық тан біздің ұ сынып отырғ ан жіктеу ө з жалғ асын табатындығ ына кә міл сенеміз.