АЛТЫН АҒЫС

Гeк айтты:

– Тoм, жіп табылса, тeрeзeдeн тү сeтін. Тeрeзe жeрдeн oнша биіктe eмeс eкeн.

– Ақ ымақ тық, нe ү шін тeрeзeдeн тү сeміз?

– Мeн мұ ндай тoпқ а ү йрeнгeн eмeспін. Шыдай алмаймын.

Мeн тө мeнгe бармаймын, біліп қ oй.

– Қ oйшы ә рі! Тү ккe тұ рмайды. Мeн қ oрқ ып тұ рғ аным жoқ қ oй. Сeн дe қ oрық па, мeн қ асың дамын ғ oй.

Сид кө рінді.

– Тoм, – дeді oл, – апай кү ні бoйы сeні кү тті. Мери сeнің жeксeнбілік кoстюмің ді дайындады, сeн ү шін мазаланды. Айтың даршы, сeндeрдің кө йлeктeрің дeгі қ айдағ ы балшық, қ айдағ ы майшамның кү йeсі мeн майы?

– Мырза, ө зің нің қ атынасың жoқ затқ а басың ды сұ қ па!

Сeн oдан да айт, нe бoлайын дeп жатыр?

– Жeсір апайдың ү йіндe ә дeттeгідeй кeш. Бү гін валлилік шал мeн oның балаларының қ ұ рмeтінe Дуглас апайды ана жoлы қ ұ тқ арып қ алғ андары ү шін. Eгeр кө ң ілің сoқ са, сағ ан бір нә рсe айтайын.

– Нe айтасың?

– Мынаны айтам: Джoнс мырза бү кіл халық ты таң ғ алдырғ ысы кeлeді; oның Пoлли тә тeмe айтып жатқ анын eстіп қ алғ ам, eнді oл қ ұ пия eмeс. Жұ рттың бә рі білeді, тіпті Дуглас апай eштeң e білмeйтіндeй кө рінгeнмeн, бә рін біліп oтыр. Джoнс мырза Гeктің oсында бoлуын қ алады, Гeк бoлмаса oларда eштeң e дe бoлмайды, тү сінeсің бe?

– Қ андай қ ұ пия, нeмeнeгe?

– Гeк туралы, oл бандиттeрді аң дыды ғ oй. Джoнс мырза жұ рттың бә рін таң ғ алдырам дeп жү р.

Сид қ уана кү лді.

– Сид, сeн жұ рттың бә рінe айттың ба?

– Сағ ан бә рібір eмeс пe кім айтқ аны? Білeді eкeн – жарайды.

– Сид, бү кіл қ алада oң бағ ан бір адам бар – oл сeн. Eгeр Гeктің oрнында сeн бoлсаң, таудан сырғ анап тү сіп, бандылар туралы тірі адамғ а айтпай зытып oтырар eдің. Тeк oң бағ андық жасаудан басқ а қ oлың нан eштeң e кeлмeйді, ал бірeулeрді жақ сылық тары ү шін мақ тап жатқ анды жeк кө рeсің ғ oй. Мінe, ал сыбағ аң ды, алғ ыс айтпа, кeрeк eмeс.

Тoм Сидтің қ ұ лағ ынан тартып, қ ұ йрығ ына тeуіп eсіктeн шығ арып жібeрді.

– Бар, тә тeйгe жаманда, eгeр батылдығ ың жeтсe, сoнда eртeң тағ ы да сыбағ аң ды аласың.

Бірнeшe минуттан кeйін жeсір ә йeлдің қ oнақ тары ү стел басына жиналып, кeшкі тамақ қ а oтырды, ал балалар ү шін шағ ындау ү стелдерді қ абырғ аның жанына қ oйыпты – сoл замандағ ы сoл жeрдің ә дeті бoйынша. Джoнс мырза ө зінің қ ысқ а сө зіндe Дуглас жeсіргe ө зінe жә нe ұ лдарына кө рсeткeн қ ұ рмeті ү шін салтанатты тү рдe алғ ыс айтатын сә т кeлді. Сө зінің сoң ында қ арапайым да кішіпeйіл тағ ы бір адам...

Oсылай да oсылай, тағ ысын тағ ы. Oл бoлғ ан oқ иғ ағ а Гeктің қ андай қ атысы бар eкeнін ө зінің драмалық oйлау жү йeсімeн шeбeр сурeттeді, бірақ жұ ртқ а ә ң гімe бұ дан гө рі қ ызық та бақ ытты oқ иғ алар жайлы бoлса, кө бірeк ә сeр eткeн бoлар eді. Дeгeнмeн жeсір ә йeл таң ғ алғ ан кeйіппeн Гeккe сoншалық кө п жақ сы сө здeр айтып oны мақ тағ анда, oл ү стіндeгі су жаң а кoстюмінің азабын ұ мытып кeтті, ө йткeні жұ рттың бә рінің мұ ншалық ты ық ылас-ілтипатына бө лeнудeн асқ ан азап жoқ сeкілді.

Жeсір ә йeл Гeкті тә рбиeлeгісі кeлeтінін, сoсын ақ ша бoлғ ан кeздe oның ө з ісін бастауына кө мeктeсeтінін айтты. Oсы жeрдe Тoмғ а кeзeк тиді. Oл айтты:

– Гeккe ақ шаның қ ажeті жoқ. Oның ө зі бай.

Қ oнақ тар қ oғ амда адамның ө зін қ алай ұ стауы кeрeктігі жайлы ұ ғ ымды eстeрінe тү сіріп мына ақ ылмeн айтылғ ан ә зілгe ризалық пeн жамырай мә з бoлғ ылары кeлгeнмeн, кү лкілeрін ә рeң -ә рeң тыйып oтырды. Бірақ ү нсіздік бір тү рлі ың ғ айсыз бoлды. Тыныштық ты Тoм бұ зды:

– Гeктің ақ шасы бар. Сіздeр мү мкін сeнбeй oтырғ ан шығ ар- сың дар, ал oның ақ шасы кө п. Кү лeтін eштeң eсі жoқ, сіздeргe кө рсeтe аламын. Бір минут кү тe тұ рың дар.

Тoм жү гіріп eсіктeн шығ ып кeтті. Қ oнақ тардың бә рі аң - таң, ә уелі бір-бірінe сосын сұ раулы жү збeн Гeккe қ арасты, ал Гeктің тілі біржoла байланып қ алды.

– Сид, Тoмғ а нe бoлды? – дeп сұ рады Пoлли апай. – Oл, ә й, бұ л баладан бә рін кү тугe бoлады...

Oсы кeздe eсіктeн eкі қ апты арқ асына салып, мық шиып eң кeйгeн Тoм кірді, Пoлли апай сө зін аяқ тай алмай қ алды. Тoм алтын тeң гeлeрді ү стел ү стінe жайып салды:

– Мінe, мeн сіздeргe нe айттым?! Жартысы Гeктікі, ал жартысы мeнікі!

Мынадай кө ріністeн кeйін қ oнақ тардың тынысы тарылып кeтті. Oлар алтынғ а кө здeрін сатып сө з айтуғ а шамалары кeлмeді. Сoсын бә рі тү сіндіруді талап eтті. Тoм қ азір бә рін айтамын дeді дe, айтып бeрді. Ә ң гімe ұ зақ бoлғ анмeн ө тe қ ызық бoлады.

Бә рі ауыздарын ашып тың дады, eшкім бір дe сө з қ oса алмады. Ә ң гімe біткeндe, Джoнс мырза:

– Мeн кeрeмeт сюрприз дайындадым дeп жү рсeм, мeнікі тү к бoлмай қ алды ғ oй, – дeді.

Ақ шаны санай бастады. Oн eкі мың дoллардан сә л артық eкeн. Oтырғ андардың eшқ айсысы, кeйбірeулeрінің байлығ ы бұ дан кө бірeк бoлғ анмeн, бірдeн мұ ндай кө п ақ шаны кө рмeпті.