Түсінік хат

Оғ амдық -гуманитарлық бағ ыттағ ы

Сыныптарына арналғ ан

Оқ у бағ дарламасы

Астана

Қ азақ стан Республикасының Білім жә не ғ ылым министрінің 2013 жылғ ы 3 сә уірде №115 бұ йрығ ымен бекітілген.

Қ азақ стан Республикасының Ә ділет министрлігінде 2013 жылы 10 сә уірде № 8424 тіркелген.

Алғ ашқ ы ә скери дайындық: Жалпы орта білім беру дең гейінің қ оғ амдық -гуманитарлық бағ ыттағ ы 10-11-сыныптарына арналғ ан оқ у бағ дарламасы. – Астана: Ы. Алтынсарин атындағ ы Ұ БА, 2013. – 15 б.

© Ы. Алтынсарин атындағ ы

Ұ лттық білім академиясы, 2013.

Қ азақ стан Республикасы

Білім жә не ғ ылым министрінің

2013 жылғ ы 3 сә уірдегі

№ 115 бұ йрығ ына

77-қ осымша

Жалпы орта білім беру дең гейінің 10-11-сыныптары ү шін

«Алғ ашқ ы ә скери дайындық» пә нінен типтік оқ у бағ дарламасы

Тү сінік хат

1. Оқ у бағ дарламасы Қ азақ стан Республикасы Ү кіметінің 2012 жылғ ы 23 тамыздағ ы №1080 қ аулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпығ а міндетті стандартына сә йкес ә зірленген.

2. Қ азақ стан Республикасының білім беру мекемелерінде жастарды алғ ашқ ы ә скери дайындауғ а негіз болып табылғ ан қ ұ жаттар:

1) 2012 жылдың 16 ақ пан айындағ ы «Ә скери қ ызмет жә не ә скери қ ызметшілердің мә ртебесі туралы» атты Қ азақ стан Республикасының Заң ы;

2) 2013 жылдың 11 ақ пан айындағ ы «Азаматтарды ә скери қ ызметке даярлау, ұ йымдастыру жә не ө ткізу, сондай-ақ алғ ашқ ы ә скери дайындық бойынша оқ у-материал базасын қ ұ ру Ережесін бекіту туралы» Қ азақ стан Республикасы Ү кіметінің №118 шешімі.

3. Алғ ашқ ы ә скери дайындық теориялық жә не практикалық сабақ тарда іске асырылады:

1) теориялық сабақ тар оқ ытудың дидактикалық материалдарын, техникалық қ ұ ралдар мен инновациялық ә дістерді қ олдана отырып ә ң гімелеу жә не сұ хбаттасу тү рінде ө ткізіледі;

2) практикалық сабақ тар қ арулану жә не ә скери-техникалық мү лікті, қ ұ ралдарды жә не ө зге де жабдық тарды қ олдана отырып оқ у материалын игеруге бағ ытталғ ан.

4. Оқ у бағ дарламасының мазмұ ны мен қ ұ рылымы кіріспе сабақ, ә скери істің негіздері бойынша тараулар, азаматтық қ орғ аныс жә не медициналық білім негіздерінен тұ рады.

5. Ә рбір оқ у орнында алғ ашқ ы ә скери дайындық ты оқ ытудың оқ у жылына есептелген кү нтізбе-тақ ырыптық жоспары қ ұ рылады.

6. Ә рбір оқ у орнында меншіктік тү рі мен формасына қ арамастан АӘ Д бойынша келесі оқ у-материал базасы қ ұ рылады жә не жетілдіріліп отырады:

1) қ амтамасыз ету табеліне сә йкес кө рнекі қ ұ ралдармен жә не АӘ Д оқ ытудың техникалық қ ұ ралдарымен жабдық талғ ан оқ у бө лмесі;

2) алғ ашқ ы ә скери дайындық, ө мір қ ауіпсіздігінің негіздері жә не азаматтық қ орғ аныс бойынша арнайы жабдық тарды сақ тауғ а арналғ ан бө лме;

3) саптық дайындық бойынша сабақ ө ткізу алаң ы;

4) рота бойынша кү ндізгі кезекшінің міндеттерін іс жү зінде ү йрететін орын;

5) сақ шының міндеттерін ү йретуге арналғ ан орын;

6) тактикалық алаң;

7) кедергілерден ө ту жолының кешені;

8) ату тирі;

9) ә скери жә не ең бек даң қ ының бұ рышы.

7. Оқ у орындарын қ ару жә не ө зге де ә скери-техникалық қ ұ ралдармен, оқ у қ ұ ралдарымен қ амтамасыз ету оқ у орнының есебінен іске асырылады.

8. Барлығ ы 68 сағ ат берілген: 10 сыныпта 1 жылғ а 34 сағ ат жә не 11 сыныпта 34 сағ ат, сондай-ақ далалық оқ у жиынына 30 сағ ат қ арастырылғ ан.

9. Оқ ушылардың практикалық дағ дылары мен біліктіліктерін шың дау жә не жетілдіру, сонымен қ атар ә скери істі оқ у-ү йренуге деген қ ызығ ушылық тарын арттыру мақ сатында оқ у жылының соң ында спорттық -қ орғ аныс сауық тыру лагерлерінде, ә скери бө лім (Ә Б) базаларында (Ә Б басшылығ ымен келісе отырып) 10-сынып ұ лдарымен 30 сағ ат кө леміндегі бескү ндік далалық оқ у жиыны ө ткізіледі.

10. Далалық оқ у жиындары алғ ашқ ы ә скери дайындық курсын ө ту бағ дарламасының міндетті кезең і болып табылады. Ол жергілікті атқ ару органдарымен ұ йымдастырылады жә не білім беру мекемелерінде қ арастырылғ ан вариативті (ө згермелі) сағ ат есебінен қ амтамасыз етіледі.

11. 11-сынып оқ ушыларының бойынша нормативтер мен практикалық жаттығ уларды орындауларын бағ алау мақ сатында, оқ у жылының соң ында 4 сағ ат кө леміндегі қ орытынды тексеру сабақ тары (сынақ) қ арастырылғ ан.

12. Кіріспе сабақ ты ө ткізу кезінде жастарды ә скери қ ызметке даярлау жә не Қ азақ стан Республикасын қ орғ ауғ а, алғ ашқ ы ә скери дайындық тың оқ у бағ дарламасының талаптарын орындау ү шін адамгершілік-жігер, психологиялық жә не денелік сапаларды жұ мылдыра білу қ ажеттілігіне баса назар аударылады.

13. Алғ ашқ ы ә скери дайындық ты оқ ытушы-ұ йымдастырушы ә скери іс негіздерін оқ ыту ү дерісінде жастардың бойында азаматтық таным, Қ азақ стан Республикасының тә уелсіздігін қ орғ ау қ ажеттілігіне деген сенімділік, ә скери қ ызметке деген саналы жауапкершілікті қ алыптастыру тә рбиелеу мен оқ ытудың басты міндеттерін шешеді.

14. Ә р сабақ сайын жастардың ә скери анттың рө лі мен маң ызын тү сінулеріне, Қ азақ стан Республикасы Қ арулы Кү штеріне, оның дә стү рлері мен ә скер тү рлерінде қ ызмет ету ерекшеліктеріне, ә скери мамандық қ а деген қ ызығ ушылық тарын дамытып, жастардың ә скери білім алуларына деген ұ мтылыстарын ынталандыру керек, Қ азақ стан Республикасы Қ арулы Кү штерінің жарғ ылары – бұ л Ә скери Кү штердің тұ рмыс-тіршіліктерін реттестіретін қ ұ жаттар жиынтығ ы, ал жарғ ы талаптарын орындау – ә рбір ә скери қ ызметкердің міндеті екендігін тү сіндіру қ ажет.

15. Тактикалық дайындық оқ ыту мен ү йретудің негізін қ алаушы тараулардың бірі болып табылады, ол алғ ашқ ы ә скери дайындық бойынша оқ у материалын кешенді оқ ытуды қ амтамасыз етеді:

1оқ ушылар сабақ кезінде қ аруды жә не қ ол гранаталарын қ олдану техникасы бойынша дағ дыларды нық игереді;

2) тактикалық дайындық бойынша практикалық сабақ тар ө ткізу ү шін винтовка, оқ у автоматтары (пулеметтері), сондай-ақ оқ у гранаталарының қ алтасы болуы міндетті.

16. Атыс дайындығ ы бойынша сабақ ө ткізу кезінде қ ару жә не оқ -дә рілерді қ олданудың қ ауіпсіздік ережелеріне баса назар аударғ ан дұ рыс;

1) оқ ушылар сабақ кезінде атыс қ аруының қ ұ рылысы, оларды атуғ а даярлау мен ату, сондай-ақ қ аруды кү ту жә не сақ тау ережелерін игереді.

17. Саптық дайындық бойынша сабақ тар арнайы алаң да (плацта) ө ткізіледі:

1) практикалық сабақ тарды ө ткізу кезінде оқ ушыларды ү йрету ә дістемесіне баса назар аударылады, оқ ытушының саптық тә сілді тұ тас жә не бө лшектеп кө рсетуі;

2) оқ ушылардың жаттығ уы.

18. Ә скери топография сабақ тарында:

1) 10-сыныпта оқ ушыларғ а басқ а (бө тен) жерлерде картасыз бағ дарлау, сол ауданда ө зінің орналасқ ан орнын анық тау жә не азимут бойынша жү ру бағ ытын компастың кө мегімен жә не компассыз табуды ү йренеді;

2) 11-сыныпта оқ ушылар азаматтық қ орғ аныс жә не медициналық білім негіздері сабақ тарында бейбіт уақ ытта жә не соғ ыс кездерінде, табиғ и апаттар, ірі кө лемдегі зілзалалар жә не жаудың қ азіргі заманғ ы қ ырып-жою қ аруларын қ олданғ ан кезде Қ азақ стан Республикасының халқ ын қ орғ ау бойынша іске асырылатын іс-шаралар ү йретіледі.

19. Оқ ыту ү дерісінде оқ у пә ндермен пә наралық байланыс іске асырылады:

1) «Қ азақ тілі, орыс тілі»: сө з қ орын алғ ашқ ы ә скери дайындық саласына қ атысты терминдермен толық тыру;

2) «Физика»: «ауаның қ арсылығ ы», «дененің массасы», «бірқ алыпты жә не бірқ алыпты емес сырғ у», «қ уат» жә не «кү ш» тү сініктері туралы алынғ ан білім негіздерін қ олдану;

3) «Биология»: шылым шегу жә не алкогольдің ағ зағ а тигізетін зияны туралы білімді қ олдану;

4) «Химия»: улы заттардың адам ағ засына тигізетін ә серін білу, ә скерде қ олданылатын жарылғ ыш заттарды пайланудың қ ауіпсіздік ережелерін білу;

5) «Дү ниежү зі тарихы», «Қ азақ стан тарихы»: отансү йгіштікті тә рбиелеу, Қ азақ стан халқ ының тарихы мен мә дениетіне деген қ ұ рметті тә рбиелеу, қ азіргі заманғ ы Қ азақ стан тарихының кө ршілес елдерге қ атысты ортақ мә селелерін, адамзаттың даму тарихын білу;

6) «Адам. Қ оғ ам. Заң»: мемлекеттің заң шығ ару негіздерін, Қ азақ стан азаматының қ ұ қ ығ ы мен міндеттерін білу;

7) «География»: бағ ыт тұ старын білу, тү рлі белгілер жә не топографиялық карта бойынша жергілікті жерде бағ дарлау біліктілігі, қ азіргі кезең дегі Қ азақ стан Республикасының аумағ ы мен шекараларын анық тау;

8) «Дене шынық тыру»: саптық жаттығ уларды қ олдану, кедергілерден ө ту;

9) «Технология»: ең бексү йгіштік жә не ұ зақ мерзім ең бек ету қ абілетін тә рбиелеу.