Бап. Нормативтiк құқықтық актiнiң құрылымы

1. Қ ұ қ ық нормаларын қ амтитын абзац, бө лiк, тармақ ша, тармақ жә не бап нормативтiк қ ұ қ ық тық актiнiң негiзгi қ ұ рылымдық элементтері болып табылады.
Нормативтiк қ ұ қ ық тық акт бабының, тармағ ы мен тармақ шасының iшiнде бө лiк – қ исынды аяқ талғ ан, абзац арқ ылы бө лiнiп кө рсетiлген, бас ә рiптен басталатын қ ұ қ ық тың жеке нормасы болуы мү мкiн. Егер тармақ шада бірнеше бө лік болса, тармақ шаның бірінші бө лігі кіші ә ріптен басталады.
Бө лiктiң бас ә рiппен басталатын бiрiншi абзацын қ оспағ анда, мә тiннiң кiшi ә рiптен басталатын, бiрiншi жолда абзац арқ ылы бө лiнiп кө рсетiлетiн жә не мағ ыналық біртұ тастық ты білдіретін бө лiгi абзац деп есептеледі. Абзацтар (бө лiктiң бiрiншi жә не соң ғ ы абзацтарынан басқ асы) нү ктелi ү тiрмен аяқ талады.
Заң намалық актiлер, ә детте, «бап» деген атауы бар баптардан тұ рады, олар бө лiктi, тармақ ты, тармақ шаны жә не абзацты қ амтуы мү мкiн.
Ө зге де нормативтiк қ ұ қ ық тық актiлер олардың атауында «тармақ» деген сө з жазылмайтын тармақ тардан тұ рады, олар тармақ шаларды, бө лiктердi, абзацтарды қ амтуы мү мкiн.
2. Кө лемi ауқ ымды нормативтiк қ ұ қ ық тық актiлердiң мазмұ ны жағ ынан жақ ын баптары (тармақ тары) тарауларғ а бiрiктiрiлуi мү мкiн. Мазмұ ны жағ ынан жақ ын бiрнеше тарау – бө лiмдерге, ал бө лiмдер нормативтiк қ ұ қ ық тық актiнiң бө лiктерiне бiрiктiрiлуi мү мкiн. Кө лемі жағ ынан ү лкен тараулар мен бө лiмдерде тиiсiнше параграфтар жә не кiшi бө лiмдер бө лiнiп кө рсетiлуi мү мкiн. Кодекстерде ішкі қ ұ рылымның басқ а да белгілемелері пайдаланылуы мү мкін.
Нормативтiк қ ұ қ ық тық актiлердегi тарау, параграф, бө лім, кiшi бө лiм тиiсiнше «тарау», «параграф», «бө лім», «кiшi бө лiм» деген сө здермен белгiленедi.
3. Кодекс, ә детте, атауында «бө лiк» деген сө з жазылмайтын бө лiктерге бө лiнетiн баптардан тұ рады, олар араб цифрларымен нө мiрленедi.
4. Нормативтiк қ ұ қ ық тық актiнiң ә рбiр тармағ ы, бабы, параграфы, тарауы, кiшi бө лiмi жә не бө лiмi араб цифрларымен нө мiрленедi. Нормативтiк қ ұ қ ық тық акт баптарының, тарауларының, бө лiмдерiнің жә не бө лiктерiнің нө мiрленуі тұ тас болып табылады. Нормативтiк қ ұ қ ық тық актiнiң ә рбiр тарауындағ ы параграфтардың нө мірленуі жә не ә рбiр бө лiміндегi кiшi бө лiмдердің нө мірленуі дербес болып табылады.
5. Нормативтік қ ұ қ ық тық актілердің тармақ тарындағ ы (баптарындағ ы) тармақ шаларының, баптарындағ ы тармақ тардың, сондай-ақ жекелеген кодекстер баптарындағ ы бө ліктердің нө мірленуі ә рбір бап ү шін дербес болады. Тармақ тардағ ы тармақ шалардың нө мiрленуi араб цифрларымен жақ ша арқ ылы мынадай тү рде белгiленедi: 1), 2), 3) жә не одан ә рi қ арай.
6. Заң ды қ абылдау мақ саттарына жә не оның алдында тұ рғ ан негiзгi мiндеттерге тү сiндiрме беру қ ажет болғ ан жағ дайларда, қ ұ қ ық нормаларын жазудың алдынан кiрiспе бө лiк (кiрiспе) беріледі.
Кiрiспе бө лiк (кiрiспе) Қ азақ стан Республикасының заң намалық актiлерiне ө згерiстер жә не (немесе) толық тырулар енгiзу туралы заң жобаларында жазылмайды.
7. Нормативтiк қ ұ қ ық тық актiде пайдаланылатын терминдер мен анық тамаларды нақ тылау қ ажет болғ анда, онда олардың мә ніне тү сiндiрме беретiн бап (тармақ) болады. Қ азақ тiлiндегi нормативтiк қ ұ қ ық тық актiдегi терминдер мен анық тамалар ә лiпбилiк ретпен орналастырылады. Орыс тiлiндегi нормативтiк қ ұ қ ық тық актiдегi терминдер мен анық тамалар қ азақ тiлiнде жазылғ ан ретке сә йкес болуғ а тиiс.
Нормативтiк қ ұ қ ық тық актiде пайдаланылатын терминдер мен анық тамалар бiртектес қ оғ амдық қ атынастарды реттейтiн жоғ ары тұ рғ ан нормативтiк қ ұ қ ық тық актiде қ олданылатын терминдер мен анық тамаларғ а сә йкес келуге тиiс.
8. Нормативтiк қ ұ қ ық тық актiнiң қ ұ рылымдық элементі тиiстi нұ сқ ауларды нормативтiк қ ұ қ ық тық актiнiң мә тiнiнде қ ұ қ ық нормасының мә ніне нұ қ сан келтiрмей жазу мү мкiн болмағ ан кезде ескертпемен толық тырылуы мү мкiн.
9. Пайдалануғ а ың ғ айлы болу ү шiн нормативтiк қ ұ қ ық тық актiнiң ә рбiр бабының, тарауының, бө лiмiнің, бө лiгiнің, сондай-ақ тарауының параграфы мен бө лiмінiң кiшi бө лiмiнiң тақ ырыптары болуғ а тиiс.
Бұ л талап республикалық бюджет туралы заң ғ а жә не заң намалық актiлерге ө згерiстер жә не (немесе) толық тырулар енгiзу туралы заң намалық актiлердiң баптарына қ олданылмайды.
Нормативтiк қ ұ қ ық тық акт бө лiктерiнiң, бө лiмдерiнiң, кiшi бө лiмдерiнiң, тарауларының жә не параграфтарының тақ ырыптары алдың ғ ы мә тiннен – екi, ал келесi мә тiннен бiр жоларалық интервалмен бө лiнедi.
Нормативтік қ ұ қ ық тық актінің, оның бабының, тарауының, бө лігінің, бө лімінің, кіші бө лімінің жә не параграфының тақ ырыбы нормативтік қ ұ қ ық тық актінің ө зінің, сондай-ақ тиісті бабының, тарауының, бө лігінің, бө лімінің, кіші бө лімінің жә не параграфының реттеу нысанасын кө рсетуге тиіс.
10. Кодекстiң қ ұ рылымына мазмұ н кiредi. Баптың тақ ырыбына ө згеріс жә не (немесе) толық тыру енгізген кезде, сондай-ақ кодексті баптармен толық тырғ ан немесе кодекстен баптарды алып тастағ ан кезде мазмұ нғ а тиісті ө згерістер жә не (немесе) толық тырулар енгізу қ ажет.
11. Нормативтiк қ ұ қ ық тық актiнiң қ ұ рылымына қ осымшалар енгiзiлуi мү мкiн.