А – саусақшадағы тесіктен; б – призмада

Бө лшекті орнату цилиндр бетінің бойымен призма кө мегімен атқ арылады. Призма бұ рышы а = 60–120° шегінде қ абылданады (3.1, б-сурет). Егер бө лшекті призмағ а қ ысса, онда оның ығ ысуының тө рт бостандық дә режелерін болдырмайды (екі координаттық ось бойынша жә не айналасында). Ө ң делмеген цилиндрлік беттерде бө лшекке орнық тылық беру ү шін оны тар призмаларғ а орнатады немесе тө рт реттелмелі шпилька тә різдес тіректерге қ ояды, олар призманың тіректік беттеріне 90°-тық бұ рышпен орналасады. Призмағ а орнатқ анда бө лшек осі призманың симметриялық жазық тығ ында орналасады. Бір топтағ ы ә р тү рлі бө лшектердің ө лшемдерінің ауытқ уларына байланысты ө нделетін бө лшектердің орталарының қ алыптары ө згереді, соның салдарынан оларды орнатудағ ы ауытқ улар Dупайда болады.

Орнатудағ ы ауытқ у мә ні негіздеудегі D б, бекітудегі D з жә не дайындама қ алпының Dn (саймандар дә лсіздігімен шақ ырылады) ауытқ уларынан қ ұ ралады.

Негіздеудегі ауытқ у деп, ө лшенетін негіздің ө лшемге қ ойылғ ан кұ ралмен салыстырғ андағ ы шектік арақ ашық тық тарының айырмашылығ ын айтады. Негіздеудегі ауытқ улардың пайда болу себебі, дайындаманың белгілі беттерін, ө ң деудегі оның ө лшенетін жә не орнатылатын негіздерінің сә йкес келмеуінде. Негіздеудегі ауытқ у ә рқ ашан, орнатудың берілген сү лбесінде орындалатын ө лшемге жатады.

Бекітудегі ауытқ у — деп, ө ң деудегі дайындаманың қ ысу кү шінің ә серінен ығ ысуы нә тижесінде пайда болатын, ө лшенетін негіздің ө лшемге қ ойылғ ан кұ ралмен салыстырғ андағ ы шектік арақ ашық тық тарының айырмашылығ ын айтады. Бекітудегі ауытқ улар і қ ол кұ рылымдары тудыратын қ ысу тегеурінің тұ рақ сыздығ ы, дайындаманың пішінін ө згертуі, орнату элементтері мен саймандар қ орабының, яғ ни қ ысу кү ші берілетін барлық тұ йық буындарының салдарынан пайда болады. Пішін ө згеруі (деформация) дайындаманың ө лшенетін негізінің ө лшемге қ ойылғ ан қ ұ ралмен салыстырғ андағ ы ығ ысуын шақ ырады.

Бекіту ауытқ уларын барынша азайту ү шін, қ ол қ ұ рылымдарының орнына ауалық жә не сұ йық тық қ ысқ ыштар қ олдану ұ сынылады. Дайындамаларды тобымен белгілі ө ндірістік жағ дайда ө ң дегенде, бекіту ауытқ уларын станокты қ алыптандыра отырып нө лге жеткізуге болады.

Дайындама қ алпының ауытқ уы (D п) саймандарды жасаудағ ы қ ателіктер нә тижесінде, оның қ ондыру жә не қ ысу элементтерінің желінуінен жә не сайманды станокқ а орнатудағ ы дә лсіздіктерден пайда болады. Бұ л ауытқ удың мә нін белгілі нормамен пайдаланылатын саймандарды жиі бақ ылап шектеуге болады.

D б, D з, D п-ауытқ улары кездейсоқ векторлық мә ндердің шашырау алаң ы болып табылады. Оларды алғ ашқ ы шамалауда, таратудың қ алыпты заң ына бағ ынатын мә ндер ретінде қ арастыруғ а болады. Сондық тан да орнату ауытқ уы, орындалатын ө лшем шашырауының қ осынды алаң ы болып табылады.

D ó = Dб2 +Dз2 +Dп2,. (3.3)

Ндірістің тү ріне жә не жұ мыстың қ абылданғ ан ә дісіне байланысты, сызбада берілген, ө ң деу дә лдігін екі технологиялық тә сілдермен қ амтамасыз етуге болады.