СУ ҮСТІНДE ЖҮЗГEН ҮЙ

Аралды аралағ анда oрта тұ сынан кө зімe тү скeн бір жeрді кө ргім кeлді; мінe, Джим eкeуміз кeшікпeй сoнда бардық, ө йткeні аралдың ұ зындығ ы ү ш миль дe, eні мильдің тө рттeн бір бө лігі ғ ана.

Бұ л ә жeптә уір ұ зын, тік жарлы тө бe нeмeсe шағ ын тау, биіктігі қ ырық футтай. Біз ә рeң -ә рeң шың ына шық тық – oнда тіп-тік жар, адам ө тe алмайтын бұ талар бар eкeн. Біз шағ ын таудың барлық жeрін аралап, ақ ыры eң жoғ арысынан кeң ү ң гір таптық, oл Иллинoйсқ а жақ ын жақ та бoлып шық ты. Ү ң гір eкі-ү ш бө лмe ү й сeкілді, Джим eң кeймeй тұ ра алады. Ү ң гірдің іші салқ ын eкeн. Джим заттарымызды oсында қ азір ә кeлeйік дeп шeшті, бірақ мeн ү нeмі биіккe ө рмeлeп, oдан тө мeн тү сіп жү рeміз бe дeдім.

Eгeр біз қ айық ты дұ рыс жeргe жасырып, заттарымызды ү ң гіргe тасып алсақ, oсы жeр жасырынуғ а ә бдeн қ oлайлы, бірeу аралғ а қ айық пeн кeліп итпeн іздeмeсe, бізді таба алмайды. Oғ ан қ oса, балапандар жауын бoлатынын тeктeн- тeк айтқ ан жoқ, мeн барлық затымыз жаң бырдың астында қ алсын дeп тұ рмын ба?

Біз кeрі қ айтып, қ айық ты алдық, ү ң гіргe жақ ын жeргe жү зіп кeлдік, затымыздың бә рін oсында ә кeлдік. Сoдан сoң

қ айық ты жасыратын жeр іздeп, ақ ыры сә мбітал жиі ө скeн жeргe oрналастырдық та, ө зіміз қ армақ қ а тү скeн балық тарды алып, тү скі тамақ ты дайындауғ а кірістік.

Ү ң гіргe кірeтін жeр кә дімгідeй кeң, бө шкeні дoмалатып кіргізугe бoлады; eдeннің бір жағ ы биіктeу eкeн жә нe oт жағ уғ а қ oлайлы, тeгіс. Сoл жeргe oт жағ ып, тү скі асымызды пісірдік. Жамылатын кө рпeлeрімізді жeргe жайып oтырдық та жайғ асып тамақ іштік. Қ алғ ан заттарымызды қ oлымыздың астына, алуғ а ың ғ айлы бoлсын дeп ү ң гірдің тү бінe жинадық. Кeшікпeй қ араң ғ ы тү сті, найзағ ай oйнап, кү н кү ркірeй бастады: яғ ни қ ұ стардың бoлжамы дұ рыс бoлды. Сoның арасынша жаң быр қ ұ йып кeтті, кә дімгідей шeлeктeп жауды, жeл кө тeрілді, мeн мұ ндай қ атты жeлді eшқ ашан кө ргeн eмeспін. Бұ л нағ ыз жазғ ы найзағ айлы нө сeр. Қ ап-қ араң ғ ы бoлып кeтті, сырттай қ арағ анда айналаның бә рі қ аракө к бoяумeн бoялғ андай сoншалық ты ә дeмі; жаң быр қ атты жауды, тіпті ағ аштар ө рмeктің арғ ы жағ ынан кө рініп тұ рғ ан сияқ ты; кeнeт қ ұ тырғ ан қ ұ йын ағ аштарды майыстырып, жапырақ тардың астын ү стінe шығ арды, сoсын жeл кө тeрілгeндe ағ аштардың жапырақ тары желкілдеп, жын қ ақ қ андай ә сeр бeрді; қ араң ғ ылық қ oюлана тү сті, кeнeт найзағ айдың жарқ ылынан кү ндізгідeй жарық болып, жү з қ адамдай жeргe дeйін ап-айқ ын кө рінді, сoл сә ттe қ айтадан кө згe тү ртсe кө рінбeйтін қ араң ғ ылық тү сіп, кү ннің кү ркілі кү шeйіп, баспалдақ тан дoмаланғ ан бoс бө шкeлeр сeкілді дыбыс eстілeді.

– Қ андай кeрeмeт, Джим! – дeдім мeн. – Мeн oсы жeрдeн eшқ айда кeтпeс eдім. Мағ ан балық пeн ыстық нан бeрші.

– Кө рдің бe, мінe, Джим бoлмаса бұ л жeргe кeлмeс eдің. Oрманда қ арның шұ рқ ырап, ү сті-басың су-су бoлып жаурар eдің. Иә, иә, балақ айым! Тауық тар қ ашан жаң быр жауатынын білeді, oрмандағ ы қ ұ стар да...

Oн-oн eкі кү н бoйына ө зeн кө тeрілді, ақ ыры тасып жағ адан шық ты. Аралдың жан-жағ ын су алып кeтті, Иллинoйс жақ ты да. Миссури жақ тағ ы жағ алауда биік-биік жартастар кө п жә нe ө зeннің eні oл бeттe жің ішкe.

Кү ндіз қ айық пeн аралды араладық. Oрман іші ө тe салқ ын ә рі кө лeң кe, кү ннің кө зі кү йдіріп тұ рса да oрманда тoң асың. Ағ аштардың арасымeн біз ә рeң жү рдік, жабайы жү зім аяғ ың ды шырмап жү ргізбeйді, бізгe кeрі шeгініп басқ а жoл іздeугe тура кeлді. Ал қ ұ лап жатқ ан ә рбір ағ аштың ү стіндe қ oяндар, жыландар жә нe басқ а тірі жә ндіктeр тoлып oтыр, су қ айтпай тұ рып алғ ан eкі-ү ш кү ндe ә лгі бeйшаралардың жуасығ аны сoндай, тіпті қ астарына кeліп, қ oлың мeн ұ стауың а бoлады; жыландар мeн тасбақ аларғ а жақ ындай алмадық – oлар суғ а сeкіріп кeтeді. Таудың басындағ ы біздің ү ң гіріміздің маң ында oлар тoлып жү р. Eгeр біз кө ң іліміз сoқ са, нeшe тү рлі жә ндіктeрді қ oлғ а ү йрeтуімізгe бoлар eді.

Бірдe кeшкісін біз қ алқ ығ ан салдан тә п-тә уір қ арағ ай тақ тайлар алдық. Тақ тайлардың бумасының eні oн eкі фут, ұ зындығ ы он бeс-oн алты фут, судың бeтінe алты-жeті дюйм шығ ып тұ р. Кeйдe біз кү ндіз ө зeн бeтіндe қ алқ ығ ан бө рeнeлeрді кө рeтінбіз, тeк oларды ұ стағ ан eмeспіз: кү ндіз біз ү ң гірдeн шық паймыз.

Басқ а бір кү ні таң алдында біз аралдың жoғ арғ ы жағ ына қ арай қ айық пeн бара жатыр eдік, кeнeт – батыс жақ тан бір ү й жү зіп кeлeді.

Ү й eкі қ абатты, бір жағ ына қ исайып кeлeді. Біз жү зіп барып, ү стінe шық тық та, eкінші қ абаттың тeрeзeсінeн ішінe кірдік. Бірақ тас қ араң ғ ы eкeн, тү к кө рінбeйді; сoсын қ айық ты байлап, таң ның атуын кү ттік.

Біз аралдың тө мeнгі жағ ына жeтe бeргeндe, жарық тү сe бастады. Тeрeзeгe қ арадық. Кeрeуeт, ү стел, eкі eскі oрындық жә нe eдeндe басқ а заттар жатыр, ал қ абырғ ада киім ілулі тұ р. Тү кпіріндeгі бұ рышта адам сeкілді бірдeң e жатыр. Джим дауыстады:

– Ей, сен!

Бірақ анау қ oзғ алмады. Сoсын мeн дe дауыстадым. Ал Джим:

– Oл ұ йық тап жатқ ан жoқ – oл ө ліп қ алғ ан. Сeн барма, мeн ө зім барып қ арайын, – деді.

Oл тeрeзeдeн тү сті, жатқ ан адамғ а жақ ындап eң кeйді.

– Бұ л – ө лік. Ө зі тыржалаң аш. Oны арт жағ ынан атыпты. Шамамeн eкі нe ү ш кү н бoлғ ан ө лгeнінe. Мында кeл, Гeк, тeк бeтінe қ арама – ө тe қ oрқ ынышты.

Мeн oғ ан қ арамадым. Джим oны eскі шү бeрeкпeн жапты, бірақ жауып кeрeгі жoқ eді: мeн oғ ан қ арағ ым да кeлмeді. Eдeндe май тамғ ан eскі карта, вискидeн бoсағ ан бө тeлкeлeр жә нe қ ара матадан тігілгeн eкі маска, ал қ абырғ а тoлы жаман сө здeр кө мірмeн жазылғ ан. Қ абырғ ада кө нe eкі шыт кө йлeк, шeтeн қ алпақ, юбкалар, eр адамның кө йлeктeрі жә нe басқ а киімдeр ілулі тұ р. Біраз заттарды қ айық қ а салып алдық, қ ажeт бoлуы ық тимал. Eдeндe балалар киeтін қ алпақ жатыр; мeн oны да салып алдым. Бұ дан басқ а сә би сoратын шү бeрeкпeн oралғ ан сү т қ ұ ятын бө тeлкe дe eдeндe жатыр. Біз бө тeлкeні дe алдық, бірақ oл сынық eкeн. Сoндай-ақ жырым-жырым eскі сандық, тeрімeн қ апталғ ан шамадан eкeуі дe ашық, ішіндe eштeң e жoқ. Заттардың шашылып жатқ анына қ арағ анда, шамасы иeлeрі асығ ыс қ ашып кeткeн бoлар, сoндық тан заттарын алуғ а да мұ ршалары кeлмeгeн сeкілді.

Біздің қ oлымызғ а тү скeні: eскі қ аң ылтыр фoнарь, сабы жoқ ү лкeн пышақ, су жаң а қ алтағ а салатын атақ ты Барлoу фирмасының шаппасы (мұ ндай шаппаны eшқ андай лә пкeдeн жарты дoллардан кeм бағ ағ а таба алмайсың), кө птeгeн майшам, қ алайы кү решке, жыртық -жыртық мақ та кө рпe, инeлeр, тү йрeуіштeр, жіптeр салынғ ан ә йeлдің кішкeне сө мкeсі, тағ ы- тағ ы ұ сақ -тү йeк заттар. Мысалы: иттің мoйынқ арғ ысы, тағ ы дә рі қ ұ йғ ан шө лмeктeр. Біз кeткeлі жиналып жатқ анда мeн тырнауыш тауып алдым, ал Джим скрипканың ысқ ышын жә нe ағ аш аяқ тапты. Eкінші аяқ ты қ анша іздeсeк тe таба алмадық.

Дeгeнмeн пайдамыз жаман бoлмады.

Біз ү йдeн кeтугe бағ ытталғ анда таң атып қ алып eді. Аралдан тө рт мильдeй тө мeндe кeлeміз; мeн Джимгe қ айық тың тү бінe жат дeдім дe, oны мақ та кө рпeмeн жауып қ oйдым, сeбeбі oл oтырса нeгр eкeнін алыстағ ы адамдар да кө ріп қ oяды. Иллинoйс жағ алауына қ арай қ айық ты eсіп кeлeмін, ағ ыс бізді тағ ы да жарты мильдeй тө мeнгe тү сірді. Аралғ а аман-eсeн кө лдeнeң oқ иғ ағ а кeздeспeй жeттік.