Жеке тамақтану тұжырымдамасы.

Жеке тамақ тану концепциясы. Адамның энергетикалық шығ ынын, жынысын жә не жасын ескере отырып, тамақ тану нормасын ө ң деу ұ сынылғ ан, бірақ кейбір мамандар бұ ндай ұ сыныстар тек тамақ ты қ абылдау нормалары ұ қ сас тұ рғ ындардың аздағ ан топтарына тағ айындалуы мү мкін. Шынында да, бірдей жастағ ы, жыныстағ ы, ұ қ сас ө мір сү ру жағ дайындағ ы адамдардың тамақ тану жиынтығ ы ә рбір адамның жеке ерекшеліктерін ескеріп анық тағ ан жө н. Салыстырмалы (дифференцированный) тамақ тану концепциясы тамақ тық азық -тү ліктердің қ ұ рамы мен адамның биологиялық концепциясы (генотипі) туралы қ азіргі заманғ ы мә ліметтерге негізделген.

Осы концепцияның бір бағ ытының авторы тамақ тық талшық тарды зерттей отырып, олардың ә ртү рлі қ ан топтарына реакциясы мен қ асиетін анық тағ ан, кез келген адамның ө зінің тамақ тану типі, артық салмақ пен кү ресу ә дістері болу керек екенін ұ станғ ан, диета рецепттеріне негіздеген, қ ан топтары ұ ғ ымын енгізген – П. Д'Адамо жә не оның ә ріптестері.
Авторлардың пікірі бойынша, О (I) қ ан тобындағ ы адамдар кү нделікті ет тілімісіз, ә сіресе, сиыр немесе кой, сондай-ақ қ ұ с етінсіз ө мір сү ре алмайды. Оларғ а ата- бабалары аң шылық пен аулағ ан барлық ет тү рі (шошқ а жә не қ аз етінен басқ а) пайдалы деп санағ ан. Ал, кейін пайда болғ ан бидай ө німдеріне олпрда генетикалық бейімделу қ алыптаспағ ан. Тек кейбір шектелген жармалар жиыны: қ арақ ұ мық, кү ріш жә не қ ара бидай – О (I) қ ан тобы адамдарына сә йкес келеді. Сү т ө німдері де бұ л топтағ ы адамдарғ а арналмағ ан. Есесіне балық ө німдері диетаның ең басты қ ұ рамы болып табылады. Диетаны сә йкестендіруге баклажан мен картопты шектейтін кө кө ністі тағ амдарды қ осу ө те маң ызды.

А (II) қ ан тобы б.э.д. 25-15 мың жылдық та аң шылар жыртқ ыш жануарларды қ олғ а ү йрету кезең інде пайда болғ ан. А (II) тобы адамдары ү шін вегетариандық тамақ тану типі пайдалы.

В (III) қ ан тобы шамамен Гималай тауы етегінде б.э.д. 15-10 мың жылдық та пайда болғ ан. Бұ ны тасымалдаушылар – кө шпелі азия ұ рпақ тары. Олар ү шін дұ рыс тамақ тану сә йкестендірілген, яғ ни, тамақ тану рационында жануар жә не ө сімдік текті азық -тү ліктер аралас болуы тиіс. Берілген қ ан тобы адамдары ү шін диетаны қ ұ растыру кезінде мү мкіндігінше рационнан зат алмасу процесстерін тежейтін, энергия шығ ынына кедергі жасайтын бидай, жү гері, қ арақ ұ мық жә не қ ара бидайды алып тастау керек. Кү ріш сұ лы просо пайдалы ә сер етеді.

АВ (IV) қ ан тобы ө те жас – ол шамамен 1000 жыл бұ рын пайда болды. Бұ л қ ан тобы адамдарында, ә детте, асқ азан сө лінің қ ышқ ылы тө мен болады. Қ ышқ ылдылығ ы тө мен болғ андық тан бұ ндай адамдар ағ засы ет ө німдерін нашар сің іреді. Кейбір жармалар – қ арақ ұ мық, бидай, жү гері зат алмасуды баяулатады, оларды кү ріш, қ ара бидай, сұ лымен ауыстырғ ан жө н. Кө кө ністер, жеміс-жидектер мен балық ө німдері кө білек қ абылдағ ан абзал.
Салыстырмалы тамақ тану жетістігі қ оршағ ан орта факторлары мен зат алмасу ерекшелігімен ө зара байланысы арқ ылы тамақ тық статусты бағ алау ә дістеріне байланысты. Ө кінішке орай, қ азіргі уақ ытқ а дейін тамақ тануды бағ алаудың тиімді ә дістері зерттелмеген.

18. Басты тамақ факторы тұ жырымдамасы.

Бұ л концепцияғ а сай предпочтение отдается қ андай да бір тағ амғ а немесе бірнеше тағ ам компонентіне беріледі. Қ арастырылып жатқ ан концепцияның типтік ұ сынушылары Жапонияда негізделген макробиотика («макробиот» грек сө зінен аударғ анда «дұ зақ ө мір сү руші» деген мағ ына береді) ғ ылымын жақ таушылар болып табылады. Ең бастысы – рацинда калий мен натрийдің дұ рыс арақ атынасы жә не қ ышқ ыл эквиваленттерге бай азық -тү ліктерді шектеу арқ ылы сілтілі эквивалентті тағ амдарды кө бірек қ олдану. Бұ л концепцияның басқ а варианты бұ ршақ тұ қ ымдас азық -тү ліктерге предпочтение беру болып табылады.Бұ л концепцияны жақ таушылардың бірі ДЖарвис болып табылады. Ол ө зінің бал жә не басқ ада табиғ а тағ амдар атты кітабында емдік профилактикалық тағ ам ретінде балл мен алма уксусын ұ сынғ ан