Главная страница Случайная страница
Разделы сайта
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
ТАЖАЛ ТАҒАМ - ФАСТ-ФУД ӨНІМДЕРІ
|
|
СЫНЫП САҒ АТЫ
| Халық тың денсаулығ ы - қ оғ амымыздың заманауи талаптарының басты мә селесі болып табылады. Бү гінгі таң да орын алып отырғ ан экономикалық дағ дарыс, ә леуметтік мә селелердің ушығ уы халық денсаулығ ына кері ә серін тигізді. Сондық тан, Қ азақ стан халқ ының денсаулық жағ дайын кө ң іл қ ынжыларлық жағ дайда деп бағ алауғ а болады жә не соғ ан орай медициналық қ ызметкерлердің барлық кү ш-жігерін, халық тың денсаулығ ын сақ тауғ а жұ мылдыру қ ажет. Оның ішінде, кейінгі қ ауым, жас ұ рпақ - балаларымыздың денсаулығ ын сақ тап, нығ айту - қ оғ ам мен мемлекеттің негізгі, кейінге қ алдыруғ а болмайтын міндеттерінің бірі болып табылады. Кө не заманғ ы қ ағ идада бойнша: «Ас - адамның арқ ауы» - делінген. Ө кінішке қ арай, біздің замандастарымыз ө зін дені сау жә не сымбатты сезіну ү шін қ алай тамақ тану керектігін біле бермейді. Тамақ танудың да ө зіндік ережелері бар жә не оларды ескермеуге болмайды, ө йткені тамақ тану - біздің денсаулығ ымыздың қ ұ рамдас бө лігі екенін есте сақ тауымыз қ ажет. Ө ткен ғ асырдың 80-90 жж. «жү гіріп жү ріп қ оректену» деп аталатын немесе Фаст-фуд мә дениеті бү кіл ә лемге тарағ ан болатын. Мамандардың айтуы бойынша, кө бінесе балалар мен жасө спірімдерде фаст-фуд ә деттенуді туғ ызады. Олардың денсаулық тарына ү лкен зиян келтіретін гамбургерлер, чипсілер жә не пицца біздің балаларымыздың сү йікті тағ амдары болып саналады. Артық салмақ, гастрит жә не жалпы ә лсіздік -зиянды дағ дылардың нә тижесі. Қ азіргі уақ ытта бигмак, шаурма, сэндвичтер, чебуректер, пицца, чипсы, қ уырылғ ан картоп жә не тү рлі газдалғ ан сусындар кө п. Бірақ, олардың сапасы мен қ ұ рамында не бар екен? Оны кө пшілік біле бермейді. Бұ л тағ амдардың барлығ ы фаст-фуд (тез ә зірленетін тамақ) қ атарына жатады. Сондық тан, осындай тағ амдар адам денсаулығ ы ү шін ө те зиянды болып табылады. Фаст-фуд тағ амдарын біреулер кү нде ішіп-жеп жү рсе, кейбіреулер анда-санда ғ ана пайдаланады. Тамақ ты ү йде асық пай дайындауғ а мү мкіндік болмағ андық тан, қ азіргі таң да қ олайлы ә рі бағ асы қ ымбат емес. Алайда, ө те қ ауіпті. Соғ ан қ арамастан, кей адамдар еріншектігінің салдарынан дайын асқ а жү гіретіні шындық. Бұ л дұ рыс емес. Ә сіресе, балаларды кішкентай кезінен бастап мұ ндай тамақ тарғ а ү йретпеген жө н. Фаст-фуд сататын дү кендер ә демі жарнамалары арқ ылы ө німдерін тө мен бағ алармен ұ сынып, жылдам ә зірленетінін айтып, тұ тынушылардың назарын ө здеріне аударады. Мамандардың айтуынша, фаст-фудпен тамақ тануғ а мү лдем болмайды. Осындай тағ амдардың қ ұ рамында майлар мен консерванттар кө п болғ андық тан, дә румендер мү лдем жоқ. Ал ол несімен қ ауіпті десек, фаст-фуд тағ амдарын дайындау барысында маргарин кө п мө лшерде қ олданылады. Маргариннің қ ұ рамында жасанды ө нім, яғ ни, транс майлар кө п. Кейбіреулер фаст-фудтың денсаулық қ а зиян екенін біле тұ ра, одан бас тартпайды. Ғ алымдардың пайымдауынша, бұ л жағ дай адамды психологиялық жә не химиялық тә уелділікке ә кеп соқ тырады. Ө йткені, аталғ ан ө німдерді жасаушылар оның дә мін кү шейтетін арнайы қ оспаларды қ осады да, сол арқ ылы тұ тынушыларды ө зіне тартады екен. Тез тамақ танудың кесірінен ас қ орыту жолдары қ иындайды. Фаст-фудқ а ү йір жандардың асқ азан, жү рек аурулары, қ ан қ ысымы, қ ант диабеті аурулары кү н ө ткен сайын ү дей тү седі. Ә сіресе ө з денсаулығ ына кө ң іл бө лмейтін жастарғ а обал. Олар диета сақ тамай, тамақ танатын болса, саулығ ы кү н ө ткен сайын ә лсірей тү седі. Тү рлі елдердегі медициналық зерттеулердің нә тижесі фаст-фуд ө німдерін кү нделікті қ олдану семіздікке ә келеді дейді. Бір ғ ана орташа кө лемдегі гамбургер немесе бір стакан кока кола 1500 колорияғ а тең кү нделікті адамның бір кү ндік тамағ ы 1500 колорияны қ ұ рау керек. Ал сіз бір ғ ана гамбургер мен шектеліп қ оймайсыз ғ ой. Бұ л ө німдер адамды толық тә бетін қ анағ аттандыра алмайды, ол тек аз ғ ана уақ ытқ а асқ азанды алдау десе болады. Жарты сағ аттан соң адам тағ ыда тамақ танғ ысы келеді. Диетолог-дә рігерлер семіздікке апаратын «қ ауіпті» тағ амдарды атап ө тті. Бірінші орында тә тті газды сусындар тұ р. Шө л басу ү шін емес, қ айта шө лдетіп, қ айта-қ айта ішуге мә жбү рлейтін қ ұ тыдағ ы бұ л сусындардың қ ұ рамында қ ант шектен тыс кө п. Ү лкен-кіші қ ұ марланып ішетін бір стакан коланың ө зінде 5 шай қ асық қ ант бар, ал бір литр колада 25 шай қ асық немесе 125 грамм қ ант болады екен. Сол сияқ ты картоптан жасалғ ан чипсыларды бала біткен жақ сы кө реді. Бұ лар пюреден жасалғ андық тан, оның қ ұ рамына жасанды май мен жасанды тү рлі дә мдеуіштер қ осылып, адамды жеген ү стіне жей тү суге шақ ырады. Сонымен бірге, сосискалар, пісірілген шұ жық тар, паштеттер еттен жасалғ андай кө рінгенімен, негізінен жартысына жуығ ы майдан жасалып, тү рлі тә тті дә мдеуіштермен бү ркемеленеді. Қ уырылғ ан семіз ет, кофе, шоколадтар, арзан ә рі калориясы кө п нан-жарма, кондитер ө німдері де адамды семіздікке апарып тірейді. Иісі мұ рын жаратын, тез дайындалғ ан тағ аммен жү рек жалғ ап алуғ а ү лкен-кішінің бә рі қ ұ мар. Алматы қ аласында қ азіргі уақ ытта жұ мыс істеп тұ рғ ан " KFC - Ростикс" (Kentucky Fried Chicken немесе KFC - (ағ ыл. Kentucky Fried Chicken - Кентуккиден ә келінген қ уырылғ ан тауық еті) - фаст-фудтың америкалық мейрамхана желісі, тауық етінен жасалғ ан фирмалық тағ амдар - майғ а қ уырылғ ан тауық аяқ тарын ә зірлейді) фаст фудтар желісінің тө менде келтірілген бө лімшелері бар: |
|
|