Жалақылардан ұстап қалулар мен төлемдер

Жалақ ыдан ұ стап қ алу тек заң да кө зделген жағ дайларда жү ргізіледі. Ә рбір жалақ ы тө лемі кезінде барлық ұ стап қ алулардың жалпы мө лшері жалақ ының 50% - нен аса алмайды.
Қ ызметкердің жалақ ысынан бухгалтерия ұ сталымдарының мынадай тү рлерін ұ стап қ алады:
• Табыс салығ ын;
• Орындаушы қ ағ аздар бойынша;
• Несие сатып алынғ ан тауарлар ү шін тапсырмалар мен міндеттемелер бойынша;
• Жазбаша тапсырмалар, жеке сақ тандыру шарттары бойынша;
• Егер шаруашылық субъектісі кә сіподақ тардың немесе тә уелсіз кә сіподақ тардың федерация кең есінде тіркелген болса, 1% - тік кә сіподақ жарнасы;
• Жалақ ы есебінен берілген авансты ө теу;
• Жеке тұ рын – ү й қ ұ рылысына берілген несиені ө теу есебінен;
• Жұ мысшының жазбаша келісімі бойынша шауашылық субъектісіне тиесілі тұ рғ ын ү й ү шін пә тер ақ ы тө леу;
• Демалыстың ө телмеген кү ндері ү шін;
• Кә сіпорынғ а келтірілген зияндыө теу;
• Айыппұ лдар мен мойнындағ ы ақ ша;
• Ведомстволық мектепке дейінгі мекемелерде балаларды ұ стау ү шін.
Табыс салығ ын ұ стау. «Салық жә не бюджетке тө ленетін басқ а да міндетті тө лемдер туаралы» Қ Р Президентінің Жарлығ ына сә йкес (01.01.98 ж. ө згерістерін ескергенде) жылдық орташа кіріс пен шегерімдер арасындағ ы айырма ретінде есептелген кіріс салық салу объектісі болып табылады.29- бапқ а сә йкес табыс салығ ын есптеу салық жыл ішінде біркелкі (ай сайын) жү ргізіледі. Соғ ан байланысты 1.01.97 ж.бастапқ ы қ айта есептеу коэффициенті ө ндіріледі. Мұ ның ө зі 12 саныны салық салынатын кірістің сомасы анық талатын айлар санына қ атынасы болып табылады. Қ аң тар = 12 (12/1), ақ пан = 6 (12/2), наурыз = 4 (12/3), желтоқ сан = 1 (12/12). Салық жылы аяқ талғ анғ а дейін қ ызметкер жұ мыстан кететін болса, олалғ ан нақ ты табысқ а орай табыс салығ ын қ айта есептеу керек. Қ ажет болғ ан жағ дайда кірістің есептік сомасынан аванспен ұ сталғ ан табыс салығ ының сомасын қ айтару қ ажет.
Халық тың соттың шешіміне, нотариалды органдардың атқ арушы жазуларына, ө тем алу туралы ә кімшілік органдардың қ аулысына сә йкес берілетін атқ арушы қ ағ аздар бойынша ұ стап қ алу негізгі жалақ ыдан, тұ рақ ты сипаттағ ы барлық қ алғ ан тө лемдерден, соның ішінде сыйақ ылар мен ең бекке уақ ытша жарамсыздық жө ніндегі жә рдемақ ыдан жү ргізіледі. Келіп тұ скен атқ арушы қ ағ аздар арнайы тізілімде тіркелуге тиіс. Алименттер есепті айдағ ы негізгі жә не қ осымшадан табыс салығ ы ұ сталғ аннан кейін қ алғ ан сомадан ұ сталады. Кә мелетке толмағ ан балаларды кү туге арналғ ан алимент бір бала ү шін жалақ ының 25% мө лшерінде, екі бала ү шін – жалақ ының 33% - ті, ү ш жә не одан да кө п балар ү шін - 50% - тін қ ұ райды. Белгіленген тө лем кү нінен кейінгі ү ш кү н ішінде ұ сталғ ан алиметтер сомасы алушығ а тө ленуге немесе ө тем алушының шотына аударылуы керек. Борышкер кә сіпорыннан кететін болса, шаруашылық субъектісінің бухгалтериясы атқ арушы қ ағ азғ а барлық ұ сталғ ан алименттер туралы белгі қ ойып, оны мө рмен растайды, егер белгілі болса, оның жаң а жұ мыс орны немесе тұ ратын жерін кө рсетеді.
Несиеге сатылғ ан тауарлар ү шін ұ стап қ алу саудаласушы ұ йымның жазбаша тапсырмасы, міндеттемесі негізінде жұ ргізіледі. Есептеудің екіә дісі бар:

1 - ә діс. Субъект банктен (немес ө з қ ұ жаттары есебінен) қ арыз алады жә не саудаласушы кә сіпорынмен толық тай есеп айырысады да, тауарды ө з қ ызметкеріне сатып алып береді. Осы тауарларды алғ ан қ ызметкерлердің жалақ ысынан ай сайын белгілі бір сома ұ стап отырады. Мұ ның ө зі қ ызметкердің шаруашылық субъектісі алдындағ ы берешегін кемітуге жатады.
2 - ә діс. Сауда жасаушы ұ йымның жазбаша тапсырма – міндеттемесінің негізінде (таураларды қ ызметкерлер сатып алғ анда) қ ызметкердің жалақ ысынан ай сайын белгілі бір сома ұ сталады жә не сауда жасаушы ұ йымның шотына аударылады.
Материалдық залалды (кемшілік, ұ рлық – қ орлық) ө теу бойынша ұ стап қ алу кө шірмелердің, жалпыжиналыстың хаттамасының сот органдары шешімінің негізінде жү ргізіледі. Мұ нда ұ стап қ алудың мө лшері мен мерзімі кө рсетіледі. Ақ аудан жә не бү лінуден болғ ан ысыраптар ақ ау туралы актінің негізінде ө теледі.
Кә сіподақ жарналарын ұ стап қ алу 1 айғ а есептелген жалақ ының барлық сомасын 1% мө лшерінде жү ргізіледі.
Берілген жоспарлы жә не жоспардан тыс аванстар сақ тандыру қ ағ аздарының немесе сақ тандыру агенттерінің куә лігі (ұ йғ арымы) негізінде ұ сталады.
Қ ызметкерлер мен есеп айырысуды рә сімдеудің тә ртібі. Депоненттелген жалақ ының есебі:
Есеп айырысу жә не есеп айырысу – тө лем ведомостері ең бекақ ы бойынша есепайырысудың негізгі тіркелімі болып табылады.Бұ л жалақ ы бойынша ә рбір қ ызметкерден ұ сталатын барлық ұ сталымдардың тү рлері бойынша деректер кө рсетілетін жиынтық деректер.
Қ ызметкерлермен есеп айырысудың 4 тү рі бар:
1. Т – 49 нысынындағ ы есеп айырысу – тө лем ведомосі бойынша, мұ нда жалақ ыдан ұ сталатындардың барлығ ы кө рсетіледі жә не жалақ ыны тө леу жү ргізіледі.
2. Т – 50 нысаындағ ыесепайырысуведомосібойынша, мұ ндажалақ ы мен барлық ұ сталымдардың есебіжү ргізіледі. Жалақ ыны беру тікелейжазылғ антө лемведомосібойынша дара жү ргізіеледі.
3. Т – 2 нысанындағ ы «Жалақ ыменесепайырысу» қ ағ аздарыбойынша, мұ ндабірқ ызметкергеесептеу мен ұ стапқ алуларжү ргізіледі. Жалақ ынытө леутө лемведомосібойыншажү ргізіеді.
4. Жылдың есепайырысуведомостері, кітапболыптү птелгенсалымқ ағ аздарыбойынша. тө лемжалақ ытө леуведомосібойыншажү ргізіледі. Тө лемведомостерібойыншажалақ ытө леуесепайырысушотынакассағ аақ шаалукү нінқ осаалғ анда, белгіленгенү шкү нішіндежү ргізіледі. Тө лемведомосінебасшы мен бас бухгалтер қ олқ ояды. 3 кү нө ткенненкейінтө лемведомосіжабылады. Бұ лорайдаберілгенжалақ ының сомасыжолдарбойыншатексеріледіжә нежалпы сомасы есептеледі. Жалақ ысыналмағ анадамдардың аты – жө нінің тұ сына «депоненттелді» дегенжазужазыладыжә неберілмегенжалақ ының жалпысомасыбанккеө ткізіледі. Бұ лорайда кассир берілмегенжалақ ылардың ведомосін жасайды.

Ең бекақ ығ а байланысты шаруашылық операциялары:

-ЖШС жұ мыскерлернің барлығ ы ең бекақ ыларын ә р айдың басында алады. Ең бекақ ыны беру қ олма-қ олсыз есеп айырысу жолымен жү реді. Тек ең бекақ ы аударатын карточкасы жоқ жұ мыскерлер, кезекті демалыс ү шін ақ ы жә не т.б себептерде қ олма-қ ол ақ шамен есеп айырысу болады.Қ ОСЫМША.