Главная страница
Случайная страница
Разделы сайта
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
|
Негізгі құрал-жабдықтар мен материалдық емес активтер есебі
Кә сіпорының қ алыпты ө ндірістік- шаруашылық қ ызметін қ амтамасыз ету ү шін негізгі қ ұ ралдар қ ажет. Ә рбір ө ндіріс бойынша олардың саны ең бек қ ұ ралдарын тиімді пайдалану ө ндірісін ұ йымдастырудың жә не басқ арудың прогрессивті нысандарын есепке алумен олардың жоспарлық тапсырмалары мен анық талады. Кә сіпорынның ө ндірістік шаруашылық қ ызметіне бірнеше жыл бойы қ ызмет кө рсететін басқ а мү ліктің бағ асы мен ең бек қ ұ ралдарының бағ асы экономикалық ұ ғ ымды «негізгі қ ұ ралды» қ ұ райды. Ұ зақ пайдалану процесінде негізгі қ ұ ралдардың қ ұ рамы ө згереді: олар кә сіпорынғ а келіп тү седі жә не пайдалануғ а беріледі, пайдалану процесінде тозады, жө ндеу жолымен қ алпына келтіріледі, кә сіпорын ішіне ө теді, ескіру немесе одан ә рі пайдаланудың мақ сатсыздығ ы нә тижесінде шығ арылып тасталады, сондай-ақ басқ а кә сіпорындарғ а беру. Барлық аталғ ан ө згерістер бухгалтерлік есепте кө рініс табады. Негізгі қ ұ ралдар- материалдық активтер олар: 1. компания немесе қ орларды жабдық тау жә не қ ызмет атқ ару ү шін, басқ а компанияларғ а жалғ а беру ү шін немесе ә кімшілік мақ саттар ү шін қ олданылатын; 2. ә рбір кезең нен астам уақ ыт ішінде қ олданылуды болжайды. Негізгі қ ұ ралдардың есебінде 4 ең маң ызды ә рекеттері бар: - негізгі қ ұ ралдардың алынғ ан мерзімдегі тіркелген сомасы; - негізгі қ ұ ралдардың пайдалану мерзімінде есептейтін тозу ставкасы; - қ абылдап алынғ аннан кейін негізгі қ ұ ралдардың ө згеріп отырғ ан қ ұ ндары шоттарда қ алай кө рсетілетінділігі; - негізгі қ ұ ралдардың шығ арылынуындағ ы тіркелуі. Негізгі қ ұ ралдар дегеніміз - ұ зақ уақ ыт бойы (бір жылдан астам) материалды ө ндіріс саласында да, ө ндірістік емес салада да ең бек қ ұ ралы ретінде іс-ә рекет ететін материалдық активтер. Негізгі қ ұ ралдар ХҚ ЕС №16 «Жылжымайтын мү лік, ғ имараттар жә не жабдық тар» сә йкес жіктеледі: -салалар бойынша; -бағ ыты бойынша: 1. Ө ндірістік – бұ л ө ндірістік процеске тікелей қ атысатын немесе ө ндірістің негізін қ ұ райтын негізгі қ ұ ралдар. 2. Ө ндірістік емес – бұ л тұ тыну мақ сатындағ ы негізгі қ ұ ралдар. - пайдалану бағ ыты бойынша тү рлер мен тү р топтарына: 1. Жер- субъектінің меншік қ ұ қ ығ ымен алынғ ан жерінің саны мен бағ асы. 2. Ү йлер- ең бек етуге, тұ руғ а, халық қ а ә леуметтік-мә дени қ ызмет кө рсету жә не қ орларды сақ тауғ а жағ дай жасау ү шін белгіленген архитектуралық -қ ұ рылыс объектілері. Ә рбір жеке тұ рғ ан ү й тү гендеу объектісі болып саналады. 3. Ғ имараттар- іс-қ ызмет аясын атқ ару жолымен ө ндіріс процесін жү зеге асыруғ а арналғ ан инженерлік-қ ұ рылыстық объектілер. 4. Машиналар мен жабдық тар- ә рбір машина егер ол басқ а мү ліктік объектінің бө лігі болмаса, қ ұ рамындағ ы тетік, қ ұ рал-аспаптармен, қ оршаулармен, тірек-тұ ғ ырымен мү ліктік объект болып табылады. 5. Табыстау қ ондырғ ылары- электр, механикалық жә не жылу энергиясы (электр беру желісі, тұ рба қ ұ быры) қ ондырғ ылары. 6. Кө лік қ ұ ралдары- адамдарды, жү ктерді тасуғ а арналғ ан (теміржол, су, ә уе автомобиль кө лігі, арба кө лігі) тасымал қ ұ ралдары. 7. Басқ а да негізгі қ ұ ралдар: аспап, ө ндіріс мү лік пен олардың керек-жарақ тары, шаруашылық мү лкі, жұ мыс малы жә не ө сімтал мал, кө пжылдық кө шет егістері, жерді жақ сарту жө ніндегі кү рделі шығ ындар. 8. Бітпеген қ ұ рылыс. -иелігі бойынша: меншікті, жалғ а алынғ ан, уақ ытша пайдалануда. -пайдалану мерзімі бойынша: ә рекетті, ә рекетсіз, қ ордағ ы. - мү ліктік қ ұ рамы бойынша: инвентарлық, инвентарсыз. - салық тық нысандар бойынша: топталғ ан, ә р топқ а ө зі шектелген норма белгіленеді. Негізгі қ ұ ралдар есебі бухгалтерлік есеп шоттарының жұ мыс жоспарында 2400 «Негізгі қ ұ ралдар» шотында жү ргізіледі. Иелігіне байланысты негізгі қ ұ ралдар меншікті жә не жалданғ ан болып бө лінеді: Меншікті негізгі қ ұ ралдар –сол кә сіпорын ие болатын жә не баланстық есепте ескерілетін негізгі қ ұ ралдар. Жалданғ ан негізгі қ ұ ралдар- бұ л басқ а ұ йым немесе кә сіпорын ие болып, басқ а бір ұ йымда жалғ а алу шарты бойынша уақ ытша пайдаланғ ан негізгі қ ұ ралдар. Бұ л қ ұ ралдар жалғ а алушыда баланстан тыс шоттарда есептеледі. Сонымен негізгі қ ұ ралдар кө птеген ө ндіріс қ ұ ралдары бойына пайдалынылады, қ асиетімен нысанын сақ тай отырып, жанама тү рде тозады, ө зінің қ ұ нын жаң адан жасалғ ан ө німге біртіндеп кө шіреді. Қ абылданып алынғ ан объект актив ретінде мойындалады, егер - одан кә сіпорын келешекте экономикалық пайда ала алса; - егер активтің ө зіндік қ ұ нының бағ алануы кә сіпорынғ а сенімді болса. Негізгі қ ұ ралдар активтердің ең кө п кө лем мө лшерін қ ұ райды, сондық тан кә сіпорынның қ аржылық жағ дайын кө рсетеді.
Данная страница нарушает авторские права?
|