Сүттегі майдың массалық үлесін анықтау ?

Сү тті майдың масалық ү лесін анық тау ү шін Гербер ә дісін қ олданады. Анық тау май ө лшегіштің кө мегімен жү ргізіледі. Ә діс негізі сү т ақ уыздарын кү кірт қ ышқ ылымен ерітуге негізделген, осының нә тижесінде май шарлары ө з қ абық шасын жоғ алтып, бір май қ абатына бірігеді, соның нә тижесінде май мө лшерін май ө лшегіштің шкаласының кө мегімен ө лшеу оң ай болады. майдың плазмадан бө лінуін жылдамдату ү шін изоамил спиртін қ осады, ол май шарларының беттік тартылысн тө мендетеді жә не олардың бірігуіне ә сер етеді.

Таза сү т майын ө лшегішіне, майын жағ ының суланбауын қ адағ алап, арнайы мө лшерлегішпен 10 см³ кү кірт қ ышқ ылын (тығ ыздығ ы 1810 – 1820 кг/м³) қ ұ яды жә не ақ ырын, сұ йық тық тар араласпайтындай етіп, май ө лшегіштің майын жақ қ абырғ асына бұ рыштап клетканы қ ойып (пипеткадағ ы сү ттің дең гейін манискінің тө менгі нү ктесі бойынша орнатады), пипеткамен 10, 77 см³ сү т қ осады. Пипеткадағ ы сү т ақ ырын ағ уы тиіс, осыдан соң пипетканы май ө лшегіштің монынан 3 с ерте алмау қ ажет. Пипеткадан сү ттің ү рленуіне рұ қ сат етілмейді. Сосын май ө лшегішке арнайы мө лшерлегішпен 1 см³ изоамил спиртін (тығ ыздығ ы 811 – 813 кг/м³) қ осады.

Май ө лшегіш мойнын қ ұ рғ ақ тығ ынмен (оны жартысына дейін салады), содан кейін май ө лшегішті ақ уызды заттары толық ерігенге дейін шайқ айды, ондағ ы сұ йық тардың бә рі толығ ымен араласу ү шін қ айтадан тығ ынын тө мен қ аратып 5 мин. Су моншасына 65 ±2⁰С температурада қ ояды.

Май ө лшегіштерді су моншасынан алып, центрифуганың жұ мыс бө лігінің ортасына симметриялы орналастырып қ ояды. Май ө лшегіштің саны тақ болғ ан жағ дайда, қ осымша сумен толтырылғ ан май ө лшейтін қ осады.

Центрифуганың қ ақ пағ ын жауып май ө лшегішті 5 мин. Аралығ ында 1000 айн./мин. Айналу жылдамдығ ымен центифугалайды. Сосын ә рбір май ө лшегішті центрифугадан алады жә не резең ке жә не езең ке тығ ынның кө мегімен шкаласы бар қ ұ бырда тұ ратындай етіп, май ө лшегіштегі ығ ыстырады. Май ө лшегіштерді қ айтадан тығ ынымен тө мен қ аратып, су моншасына салады. Су моншасындағ ы судың дең гейі май ө лшегіштегі майдың дең гейінен біршама жоғ ары болуы тиіс. Су моншасындағ ы судың температурасы 65 ±2⁰С болуы тиіс.

5 мин. кейін май ө лшегіштерді су моншасынан алып тез арада майды ө лшеуді жү ргізеді.

Есеп жү ргізу кезінде май ө лшегішті тік ұ стап тұ рады, май шекарасы кө з дең гейінде болуы тиіс. Тығ ынды тө мен жә не жоғ ары қ озғ ағ ышта отырып, май ө лшегіштің шкаласының толық бө лінуінен май қ атарының тө менгі шекарасын анық тайды жә не май қ атарының менискісінің мө менгі нү ктесіне дейін бө ліну санын есептейді.

Май мен қ ышқ ылдың бө ліну шекарасы анық болуы тиіс, ал май қ атары мө лдір болмады. Сұ р немесе қ ара – сары тү сті сақ иналардың болуы кезінде сондай ақ май қ атарында ә ртү рлі қ оспалардың болуы кезінде талдауды қ айта жү ргізеді.

Май ө лшегіштің кө рсеткіші пайызбен сү ттегі майдың массалық ү лесіне сә йкес келеді. Сү т май ө лшегішінің 10 майда бө ліктерінің кө лемі ө німдегі 1 % майғ а сә йкес келеді. Майды есептеуді май ө лшегіштің бір кішкене дә лдігіне дейін жү ргізеді. Параллельді анық таулардың арасындағ ы айырмашылық 0, 1 % майдан аспауы керек.