ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау заңы Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23

Ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау заң ы Қ азақ стан Республикасының 2015 жылғ ы 23 қ арашадағ ы № 414-V Кодексімен бекітілген.

Қ азақ стан Республикасы ең бек заң намасының мақ саты ең бек қ атынастарын жә не ең бек қ атынастарына тікелей байланысты ө зге де қ атынастарды ең бек қ атынастары тараптарының қ ұ қ ық тары мен мү дделерін қ орғ ауғ а, ең бек саласындағ ы қ ұ қ ық тар мен бостандық тардың ең тө мен кепілдіктерін белгілеуге бағ ытталғ ан қ ұ қ ық тық реттеу болып табылады. Қ азақ стан Республикасы ең бек заң намасының міндеттері ең бек қ атынастары тараптары мү дделерінің тең геріміне, экономикалық ө суге қ ол жеткізуге, ө ндіріс тиімділігі мен адамдардың ә л-ауқ атын арттыруғ а бағ ытталғ ан қ ажетті қ ұ қ ық тық жағ дайлар жасау болып табылады.

Ең бек инспекциясы жө ніндегі жергілікті орган:

1) Қ азақ стан Республикасы ең бек заң намасының, ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау жө ніндегі талаптардың сақ талуына мемлекеттік бақ ылауды жү зеге асырады;

2) жұ мыс берушілер ұ сынғ ан ұ жымдық шарттардың мониторингін жү зеге асырады;

3) ө ндірістік жарақ аттанудың, кә сіптік аурулардың, кә сіптік уланулардың себептеріне талдау жү ргізеді жә не олардың профилактикасы жө нінде ұ сыныс-тар ә зірлейді;

4) ө ндірістегі жазатайым оқ иғ аларды Қ азақ стан Республикасының заң намасында белгіленген тә ртіппен тергеп-тексереді;

5) жұ мыс берушілерде ең бек қ ауіпсіздігін жә не ең бекті қ орғ ауды қ амтама-сыз етуге жауапты адамдардың білімін тексеруді жү ргізеді;

6) ө ндірістік мақ саттағ ы объектілерді пайдалануғ а қ абылдау жө ніндегі қ абылдау комиссиясының қ ұ рамына қ атысады;

7) ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау нормативтерін жетілдіру мә селелері бойынша қ ызметкерлер мен жұ мыс берушілердің ө кілетті ө кілдерімен ө зара іс-қ имыл жасайды;

8) қ ызметкерлердің, жұ мыс берушілер мен олардың ө кілдерінің ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау мә селелері жө ніндегі ө тініштерін қ арайды;

9) ө ндірістік объектілерді ең бек жағ дайлары бойынша аттестаттау мониторингін жү зеге асырады;

10) «Қ азақ стан Республикасындағ ы мемлекеттiк бақ ылау жә не қ адағ алау туралы» Қ азақ стан Республикасының Заң ына сә йкес тексерулер жоспарларын ә зiрлейдi жә не бекiтедi;

11) ең бек жө нiндегi уә кiлеттi мемлекеттiк органғ а ең бекті қ орғ ау жә не ең бек қ ауiпсiздiгі жө ніндегі ақ параттық жү йе базасында кезең дік есептерді, сондай-ақ ең бек қ ауiпсiздiгі жә не ең бектi қ орғ ау жай-кү йі мониторингінің нә тижелерін ұ сынады;

12) ең бек жө нiндегi уә кiлеттi мемлекеттiк органғ а ең бек қ атынастары бойынша қ ажетті ақ паратты береді.

Жергілікті атқ арушы органдар:

Ең бек қ атынастарын реттеу саласындағ ы мемлекеттік саясатты іске асырады жә не де азаматтық қ ызметші болып табылатын жә не ауылдық жерде жұ мыс iстейтiн денсаулық сақ тау, ә леуметтiк қ амсыздандыру, бiлiм беру, мә дениет, спорт жә не ветеринария саласындағ ы мамандар лауазымдарының тiзбесiн жергiлiктi ө кiлдi органмен келiсу бойынша айқ ындайды. Қ алалық, аудандық дең гейде жасалғ ан салалық жә не ө ң ірлік келісімдерді тіркеуді жү зеге асырады. Сондай-ақ жергілікті мемлекеттік басқ ару мү ддесінде Қ Р заң намасымен жергілікті атқ арушы органдарғ а жү ктелетін ө зге де ө кілеттіктерді жү зеге асырады.

Қ ызметкер мен жұ мыс беруші ең бек қ атынастарының субъектілері болып табылады. Шетелдік заң ды тұ лғ а филиалының немесе ө кілдігінің басшысы осы заң ды тұ лғ а атынан жұ мыс берушінің барлық қ ұ қ ық тарын жү зеге асырады жә не барлық міндеттерін орындайды. Жеке жә не заң ды тұ лғ алар нормативтік қ ұ қ ық тық актілер, сот шешімдері, сондай-ақ қ ұ рылтай қ ұ жаттары не сенімхат негізінде ө здеріне берілген ө кілеттіктер шегінде қ ызметкерлердің немесе жұ мыс берушінің мү дделерін білдіреді.

Лабораторияда жұ мыс істеу кезіндегі техникалық қ ауіпсіздік ережелер.

Ә рбір адам зертханалық жұ мыстар жү ргізген кезде ө зінің денсау-лығ ына зақ ым келтірмеу мақ сатында жә не басқ ада келең сіз жағ дайларғ а тап болмас ү шін қ ауіпсіздік ережелерін білу керек.

Қ ауіпсіздік ережелерін сақ тағ анда ғ ана сә тсіз оқ иғ алардан сақ тануғ а болады. Ә детте қ ауіпсіздік ережелерін сақ тау тә жірибе жү ргізетін жұ мыстың тү ріне байланысты болады. Бірақ лабораторияда жұ мыс жасайтын адамдардың ә рқ айсысы ү шін ол қ андай тә жірибе орындамасын міндетті тү рде сақ талатын жалпы ережелер қ олданылады:

1 Лабораторияда жалғ ыз адам жұ мыс жасауғ а ү зілді-кесілді тиым салынады, себебі сә тсіз оқ иғ а бола қ алғ ан жағ дайда зақ ымданғ ан адамғ а кө мек кө рсететін ешкім болмай қ алады.

2 Лабораторияда жұ мыс істегенде тазалық ты, тыныштық ты, тә ртіптілікті, қ ауіпсіздік техникасының ережелерін қ атаң тү рде сақ тау керек, себебі асығ ыстық, ұ қ ыпсыздық ауыр зардаптар ә келетін келең сіз оқ иғ аларғ а соқ тырады.

3 Ә рбір жұ мыс жасаушы алғ ашқ ы кө мек кө рсету ү шін ө ртке қ арсы қ ұ ралдар мен аптечканың лабораторияда қ ай жерде тұ рғ анын білулері керек.

4 Лабораторияда темекі шегуге, тамақ ішуге, су ішуге қ атаң тиым салынады.

5 Жұ мысқ а оқ ушылар жасалатын тә жірибенің орындалу техникасын мең гер-мейінше кірісуге болмайды.

6 Тә жірибені тек таза ыдыстарда жү ргізу керек. Жұ мыс кезінде тазалық ты, ұ қ ыптылық ты сақ тау керек, заттардың бет пен қ ол терісіне тү спеуін қ адағ алау керек, себебі кө птеген заттар (галогендер, фенол, нитроқ осылыстар) теріні, шырышты қ абық ты тітіркендіреді. Тә жірибеден кейін ыдыстарды бірден жуу керек.

7 Лабораториядағ ы заттардың бірде-біреуінің дә мін татуғ а болмайды. Заттың иісін анық тағ анда ыдысты мұ рынғ а жақ ын апаруғ а болмайды. Иісті білу ү шін ыдыстың аузынан мұ рынғ а қ арай алақ анмен желпу керек.

8 Реактивтер сақ талғ ан барлық банкілерде, шыны ыдыстарды заттардың аттары кө рсетілген этикеткалар болу керек.

9 Ерітіндісі бар шыны ыдыстарды бір қ олмен мойнынан, екінші қ олымен тү бінен ұ стау керек.

10 Органикалық заттармен ерітінділерін пипеткамен ауызғ а соруғ а қ атаң тү рде тиым салынады.

11 Сұ йық жә не қ атты заттарды пробирка мен колбада қ ыздырғ анда аузын ө зің е жә не кө ршің е қ аратуғ а, ү стінен қ арауғ а болмайды.

12 Жұ мыс аяқ талғ аннан кейін газды, суды, электр энергиясын айыру керек.

13 Раковинағ а қ ышқ ылдар мен негіздердің қ ойытылғ ан ерітінділерін, органи-калық еріткіштерді, ө те кү шті иісті жә не тез тұ танғ ыш заттарды қ ұ юғ а болмайды. Барлық қ алдық тарды арнаулы ыдыстарғ а қ ұ ю керек.

14 Ә рбір лабораторияда қ орғ аныштық маскалар, кө зілдіріктер, противогаздар, респираторлар болу керек.

15 Ә рбір ғ имаратта ө рт сө ндіруге қ арсы қ ұ ралдар: қ ұ м салынғ ан жә шік, қ алағ ы мен, ө ртке қ арсы одеяло (асбесттік немесе киізден жасалғ ан), зарятталғ ан ө рт сө ндіргіштер болу керек.

16 Лабораторияда қ ол жететін жерде кө мек кө рсетуге қ ажетті медикаменттер: танин ерітіндісі, калий перманганаты, бор қ ышқ ылы, йод, мақ та, бинт, пластырь, кү йікке қ арсы май болу керек.

Қ ышқ ылдар жә не негіздермен жұ мыс істеу ережесі:

1 Қ ышқ ылдар жә не негіздермен жасалатын барлық жұ мыста қ орғ аныштық кө зілдірік пен маска кию керек. Қ ышқ ылдар мен негіздердің терімен кө зге тү суі ө те ауыр жағ дайғ а ұ шыратады.

2 Қ ышқ ылдар мен негіздерді тү тік пен пипеткада ауызғ а тартуғ а болмайды.

3 Қ ышқ ылдарды су қ осып сұ йылтқ анда мына ереже естерің де болсын: суды шайқ ай отырып, оғ ан қ ашқ ылды жайлап сыздық татып қ ұ ю керек, қ ышқ ылғ а су қ ұ юғ а болмайды. Бұ л жағ дайда кө зге кө зілдірік кию керек.

4 Натрий мен калий гидроксидтерінің ерітінділерін кө зге кө зілдірік кию арқ ылы, суғ а сілтілердің аздағ ан мө лшерін қ осу арқ ылы алу керек. Сілтілердің бө лшектерін қ олмен емес, қ ысқ ышпен алу керек.

5 Кү кірт қ ышқ ылы вакуум-эксикаторда су сорғ ыш қ ұ рал ретінде пайдалануғ а тиым салынады, себебі эксикатор жарылғ ан кезде тө гілген қ ышқ ыл жұ мыс істеушінің терісіне тиіп, кү йдіруі мү мкін.

6 Ерігіш қ ышқ ылдар мен жұ мыс істеген кезде, тә жірибені арнаулы ыдыстарда, сорып алатын шкафпен ө те сақ тық жағ дайда жү ргізілуі керек. Міндетті тү рде резиналы қ олғ ап, қ орғ аныштық кө зілдірік немесе маска кию керек.