Сандық құрылғыларды синтездеу.

Екілік сандарды кө рсетудің тү рлері

• Табиғ и формасы немесе нү ктесі тұ рақ ты

нү кте барлық сандарғ а қ арағ анда бір позицияда орналасып, бү тін жә не бө лшек бө ліктерін айырады. Бұ л форма қ арапайым бірақ сандарды кө рсету диапзоны кішкентай. Сондық тан бұ л форма кә зіргі компьютерде тек қ ана бү тін сандрды кө рсетуге пайдаланылады.
Номиналды формасы немесе нү ктесі жылжымалы
ә р сан екі цифрлар тобымен кө рсетеді. Цифрлардың 1- мантиса,
2 тобы – рет (дә реже, порядок)
Мантиса ә рдайым бірден кіші болады. Ал рет бү тін сан болады N=±M* P±P
Мұ ндағ ы M саны - санның мантиссасы, яғ ни M< 1, P саны - сан рет д.а.
P- санау жү йесінің негізі.

Компьютерде барлық сандар нү ктесі жылжымалы формасында нормальді тү рінде сақ талады. Мантисаның ү лкен разяды 1 –ге тең санды нормальды сан д.а. Дербес нормальдың ішінде ақ парат екілік немесе екілік ондық санау жү йесінде кө рсетіледі.
Екілік ондық санау жү йесі 0 –ден 15 дейін тө рт екілік цифрмен беріледі.
Кез келген ақ паратты енгізуде немесе шығ ару кезінде ақ паратты кескіндеуге арнайы кодтар пайдаланылады. Ол кодтар жү йесі ASCII, яғ ни ақ паратты алмастыруғ а пайдаланатын Американдық стандарттық код.

Екілік алфавитте
0 немесе 1 белгілерін ондық алфавиттен ажырату ү шін екілік код деп атаймыз. Кодталатын символдардың тобын кодтау кестесі деп атаймыз.

Кодталғ ан кесте 16 жатық, 16 тік жолдан тұ рады.
Кестедегі символдың орны 16-лық код арқ ылы кодталғ ан кесте екі бө ліктен тұ рады.
-стандартты
-альтернативті

Стандартты бө лікке
0-ден 127-ге дейінгі кодтар цифрлар, латын алфавитінің ә ріптері компьютер жұ мысын басқ аратын арнайы символдар орналасқ ан.

Альтернативті бө лікте
128-ден 255-ке дейін бұ л жерде ұ лттық ә ріптер (орыс, қ азақ) кейбір арнайы символдары орналасқ ан.

Есептеу техникасында 0 мен 1-ден тұ ратын екілік сан таң балары арнайы термин яғ ни бит деп аталады.
Бит- ағ ылшын тілінде екілік таң бада дегенді білдіреді. Осығ ан лайық ты ө лшемдер қ абылданғ ан.
8 бит -1 байт
Жалпы сандарды 2 бө лікке бө леміз
- позициялық
- позициялық емес

Позициялық қ а: 10
2
8
16

Позициялық емес|: V(5), X(10) римдік жазулар

1854 жылы Джордан Буль логикалық алгебраны ұ сынды. Логика алгебрасы бұ л математикалық логиканың бө лігі болып саналады. Мұ нда барлық элементтердің мә ні екілік жиында анық талады. Логика алгебрасында логикалық айтылымдармен жұ мыс атқ арылады. Айтылым бұ л ақ иқ ат (мә ні 1-ге) немесе жалғ ан (мә ні 0-ге) мә нді болатын кез-келген сө йлем.

Базалық логикалық операциялар.
Коньюнкция
AND F=A*B


Егер екі айнымалының мә ні 1-ге тең болса, тек сонда ғ ана коньюнкцияның мә ні 1-ге тең болады.
Дизьюнкция

Егер кез-келген айнымалының немесе екеуінің де мә ні 1-ге тең болса, онда дизьюнкцияның мә ні 1-ге тең болды.

Инверсия

Айнымалының мә нін инверсиялайды (0-ді 1-ге, 1-ді 0-ге ауыстырады)
Басқ а да жиі қ олданылатын операторлар
Пирс бағ ыттаушысы немесе пирс стрелкасы AND операциясының инверсиясы б.т.
NOR

38.
Шеффер штрихы
OR операциясының инверсиясы б.т.
Кез-келген цифрлық қ ұ рылғ ының базалық қ алау блоктары ретінде ауыстырғ ыш логикалық элементтер пайдаланылады. Оларды-вентиль деп атайды. Вентиль-бұ л электрондық схема. Оның кең істік нү ктесіне берілген сигнал Буль операциясы кө мегімен ө ң деліп, шығ ыстық нү ктесінде тү рлендіріп шығ арылады.