Тақырып. Авиациялық туристік бағыттарды дайындау мен өткізу ерекшеліктері

Мақ саты: Халық аралық авиатурлар, чартерлік рейстер ұ йымдастыруының ерекшелітерін танып-білу.

Кілттік сө здер: авиатур, транспорттық ұ шақ тар жә не жалпы бағ ытталғ ан ұ шақ тар, чартерлік авиарейстер, жұ мсақ блок, қ атты блок.

1. Ә уе транспорты ә лемдік шаруашылық та аса тез жә не динамикалы дамып келе жатқ ан салалардың бірі болып табылады жә не жыл сайын жалпыә лемдік транспорттық жү йеде ө з позицияларын тұ рақ тандыруда.

Ү лкен ара қ ашық тық тағ ы (мысалы, солтү стік Америка, оң тү стік-батыс Азиа мемлекеттеріне немесе басқ а алыстанғ ан ә лемдік макроаймақ тар) туристтік сапарларды ұ йымдастыруда авиациалық тасымалдауальтернативалары жоқ деуге болады. Авиациялық транспорттарды орташа (ә лемдік шар масштабында) ара қ ашық тық қ а қ олдану (мысалы, Европа мемлекеттері жә не жақ ын Батыс) да тарағ ан. Сонымен қ атар туристтеді ішкі линияларда тасымалдау да тартымды болып табылады, ә сіресе мынадай улкен мемлекеттерге: Ресей, Қ ытай, АҚ Ш.

Ә лемде 1300-ден аса авиакомпаниялар саналғ ан. Халық аралық ә уе хабарламаларын қ ызметтерін кө рсетуде 1000-нан аса ә лем аэропорттары қ атысады, соның ішінде 650-ге жуығ ы халық аралық авматасымалдауларды қ амтамасыз етеді. Халық аралық тасымалдау қ азіргі таң да барлық географиялық аймақ тарды жә не ә лемдегі 150 мемлекеттерді қ амтиды.

Тасымалдау санының кө лемі бойынша ә лемдегі ең ірі авиакомпаниялар болып келесілер саналынады: америкалық, француздық, германдық, британдық, ресейлік.

Ә уе транспорты 3 дең гейде тү зетіледі:

· ұ лттық;

· мемлекетаралық;

· халық аралық.

Авиация 2 тү рге жіктеледі: транспорттық жә не жалпы бағ ыттағ ы.

Транспорттық авиация пассажирлерді, почтаны жә не жү ктерді ө ткізетін компаниялардан тұ рады.

Жалпы бағ ыттағ ы авиация жалпы белгіленген, сонымен қ атар арнайы қ ызметтерді қ амтамасыз етеді жә не 6 категорияғ а жә іктелуі мү мкін:

1) чартерлік сияқ ты ә уе такси;

2) ө ндірістік персоналды тасымалдау арналғ ан кә сіпорындар ұ шақ тары жә не тікұ шақ тары;

3) арнайы ұ шақ тар (аэротү сірілімдерге арналғ ан, ө рттік, медициналық жә не т.б.);

4) профессионалды ұ шқ ыштар дайындық тарына арналғ ан ұ шақ тар

5) сапарғ а жә не бизнеске арналғ ан жеке ұ шақ тар;

6) спорттық ұ шақ тар.

Авиакомпаниялар жалпы туризм жү йесін қ алыптастыратын қ ұ растырушы элемент ретінде қ арастырылады. Пассажирлерге қ ызмет кө рсету кезінде олар туриттік кә сіпорындармен қ арым-қ атынасқ а тү седі. Бұ ндай қ арым-қ атынас екіжақ ты қ ызығ ушылық ты тудырады, ол бір жағ ынан туристтік фирмаларды туристтерді тез жә не комфортты ө ткізумен қ амтамсыз етеді, ал басқ а жағ ынан, авиарейстердің коммерциялық жү ктелуін қ амтамасыз етеді.

2. Тә жірибеде қ ызмет кө рсетудің ә р тү рлі класстары болады. Жеке авиакомпаниялар жә не ұ лттық тасымалдаулар ә детте туристтерге тү рлі льготтар орнатады; сезондық, корпоративтік, топтық, балалары бар пассажирлерге, жастарғ а, билетті саттып алу мерзіміне байланысты, ол жерде болу уақ ытына байланысты жә не басқ а да. Соң ғ ы кезде тә жірибеге авиакомпаниялар жә не қ онақ ү йлердің біріктірілген бағ дарламалары енгізілген, олар сонымен қ атар ө з қ ызметтерінде жең ілдіктер кө рсетеді.

Жеке авиакомпаниялар туристтерді тарту ү шін арнайы ә ртү рлі мотивациялық бағ дарламаларды жасайды. Онда тұ рақ ты клиенттерге ә ртү рлі жең ілдіктер, льготалар, артық шылық тар болады.

Авиакомпания бағ дарлама қ атысушыларына келесі премиялар жә не льготтар кө рсетеді: Lufthansa жә не оның партнерлері ұ шақ тары ұ шатын ә р жерге тегін ұ шу; класстағ ы жағ арылатушылық; кө лік жалын алғ ан кезде немесе қ онақ ү йде тұ рғ анда ә р тү рлі қ осымша қ ызметтер кө рсету; компанияның оқ у орталығ ына баруғ а, ә уе шарында серуендеуге, Евродиснейлендте 3 кү н немесе басқ а турларғ а қ атысуғ а мү мкіндік беретін супер-премия.

3. Авиациалық туристтік тасымалдаулардың ерекше тү рі болып чартерлік авиарейстер табылады. Ә лемдегі кө птеген авиакомпаниялар жоғ ары сұ ранысқ а ие туристтік бағ ыттарғ а чартерлер ұ йымдастырады. Мұ ндай авиаө ткізулер туристтік орталық тарда ұ йымдастырылады. Чартерлік авиарейстер статистикасы оның белгілі географиясының жә не жарқ ын мезгілдігінің бар екенін кө рсетеді. Олардың негізгі бағ ыттары туристтік сұ раныс бар бірақ жиі авиарейстер жоқ бағ ыттар болып табылады.

Чартерлік авиатасымалдауларды ұ йымдастырғ анда заказ беруші авиакомпаниямен бірігіп маршрут бағ ытын анық тайды, тараптардың міндеттерін белгілейді, жал шартының халық аралық ережелерге сә йкестігін қ арастырады, рейс бағ асын белгілейді. Одан кейін арнайы шарт жасалады, онда келесілер белгіленеді: ұ шақ тү рі, сатуғ а арналғ ан орындар саны, шығ у жә не келу ә уежайы кө рсетілген маршрут бағ ыты, ұ шақ жалының қ ұ ны, шарттың уақ ыты (мезгіл, жыл жә не т.б), авиарейстерді жү зеге асыру жиілігі.

Чартерлердің ерекшелігі мынада, 1 толық рейс (ұ шудың екінші жә не соң ғ ының алдындағ ы) туристтерсіз орындалады: соң ғ ы рейсте ұ шақ соң ғ ы туристтерді алып кетеді, бірақ жаң аларын ә келмейді. Олардың соң ынан оралмайтын болғ андық тан (яғ ни 10 турисстік рейске 11 авмарейстен келеді).

Туристтік авиатасымалдау нарығ ында «аралық» кә сіпкерлер – сол оптовик-кә сіпорындар, олар ө з қ олында ірі чартерлерді қ алыптастырып, оларды келешекте аса ірі емес кә сіпорындар арасында блок-чартерлер тү рінде бө леді(10-30 орын). Оптовик-кә сіпорын ө з чартерінің орын сатуын келесі нұ сқ алар бойынша жү зеге асырады: жұ мсақ, қ атты жә не аралас орын блоктары.

Заказ беруші жұ мсақ блок кезінде ешқ андай қ аржылық жауапкершілік алмайды жә не алдын-ала белгіленген мерзімде толық немесе жиі ө з орнынан бас тартуына қ ұ қ ығ ы бар, бұ л турагенттерге аса ың ғ айлы. Бірақ егер бас тарту белгіленген мерзімнен кейін жасалғ ан боса, онда заказ беруші айыппұ л тө леуге міндетті. Ә дете жұ мсақ блок сирек кездеседі, ө йткені олар чартер ұ стаушығ а бірың ғ ай пайдалы болып келмейді.

Қ атты блок сату мерзімі жә не тө леу бойынша қ атаң шарттың міндеттерін қ арастырады. Заказ беруші кө лемі екі парлы рейс сомасын қ осатын алдын-ала тө леуді жү зеге асырады. Қ атты блок тарифтері жұ мсақ қ а қ арағ анда 5-10 пайыз тө мен олып келеді. Себебі, чартердің қ олдану уақ ытының бағ асы белгіленген. Бұ л жү зеге асырушыларғ а «жоғ ары» мезгіл периодына жә не оның соң ына ауыстыруғ а мү мкіндік береді.

Чартерлік рейстегі орындарды сатудың аса тарағ ан тү рі аралас болып табылады, ол ө зінде жоғ арыда кө рсетілген нұ сқ алардың элементтерін сақ тайды.