Жобалық іс-әрекетті мәселелендіру процедурасы.

Мә селелендіру процедурасы жобалық іс-ә рекеттің ажырамайтын бө лігі болып табылады, оны жобаның мә селелік жү йесіндегі қ ұ ндылық тық ө зін-ө зі анық тау ретінде анық тауғ а болады. Себебі, адамды, егер оның шындық ты қ айта қ ұ руғ а іштеу ұ станымы жә не жағ ымды мотивациясы болмаса, жобалық іс-ә рекетке қ осу ө те қ иын. Сондық тан педагог оқ ушыларғ а (студенттерге, тә рбиеленушілерге, тың даушыларғ а) тек қ оршағ ан шындық тағ ы қ арама-қ айшылық ты кө руге ғ ана емес, сонымен қ атар оның негізінде шешуі қ ызық болатын мә селені табуғ а жә не қ алыптастыруғ а кө мектесуі қ ажет. Ол ү шін жобалаудың объектісі жә не пә ні туралы жобалық іс-ә рекеттің қ атысушыларынының бастапқ ы тү сініктерінің негізінде жағ даятты (мә селені, объектінің кжағ дайын) жан-жақ ты талқ ылау ұ йымдастырылады.

Талқ ылау барысында мә селелердің ортақ жағ дайы қ алыптасады. Олардың жиынтығ ының ө німді формасы миғ а шабуыл, «араның ызың дауы», мә селелер пирамидасын қ ұ ру; «баскет-ә діс», ә дістемелік, ғ ылыми тексттерді контент-талдау жә не т.б сияқ ты тә сілдерді қ олдану арқ ылы топтық немесе ұ жымдық талқ ылау болуы мү мкін.

Ө зі ү шін жаң а мә селені табу жобалық іс-ә рекетке қ осылу мотивінің пайда болуына себеп болады.

Жобаның негізгі идеясы – зорлық -зомбылық, қ аталдық, сатқ ындық, жамандық сияқ ты қ асиеттер жоқ, кейіпкерлері біріктіруге бағ дарланғ ан басқ а қ асиеттерге ие ортақ кү штерді жиып жаң а ғ асырдың аң ыздары мен мифтерін қ ұ руғ а талпыну.

Педагогикалық мә н: гумандылық жә не қ аталдық ты ой елегінен ө ткізуге; гуманистік бастауды іске асыратын тарихи тұ лғ аларғ а жә не ө зінің замандастарына мә н беруге оятуғ а; адамзаттың дамуының жаһ андану кезең іне жауап беретін, адамдардың жасағ андарын бағ алаулдың жаң а критерийлерін жасауғ а стимул беру.

Жобаның тағ ы бір сызығ ы: мифтер мен аң ыздардың ерекшеліктеріне ә деби жанр ретінде қ арау; оларды жасау тә сілдерін мең геру; осы бағ ыттағ ы бірлескен шығ армашылық. Образды ойлаудың дамуы. Жоюшылық, ә скерлік, бә секеге қ абілетті бастауы болмайтын сюжеттерді бірігіп қ ұ ру жә не талдау.

Педагогикалық тұ рғ ыдан алғ анда процедураны жобалаудың тақ ырыбымен байланысты жә не олардың жалпы оқ уын, жұ мысын, ө мірлік іс-ә рекетін контекстте алғ андағ ы қ атысушылардың мә селесін анық таудан бастағ ан мақ сатқ а сә йкес. Себебі адамды оның ө зі сияқ ты басқ а ешнә рсе қ ызық тырмайды. Сонда жобаны жү зеге асыру алғ ашында субъективті маң ызды болады, себебі қ андай да бір тұ лғ алық қ арама-қ айшылық тар мен қ иындық тарды шешуге кө метеседі.

Мә селені дұ рыс қ алыптастыру да ө те маң ызды. Бұ л жерде дұ рыстық қ андай да бір қ арама-қ айшылық тың болуының формасы мен табиғ аты, кә сіптік терминдер тілінде жасалғ ан формулировканы анық тү сінуді жә не кө рсетуді білдіреді. Ә сіресе, мә селені анық тауда ә лі жасырын, бірігіп іздеуді қ ажет ететін белгісіз ретінде шындық тың ажырауы белгіленеді. Сонымен қ атар барлық «толып жатқ ан мә селенің» ішінен шешімі, ең алдымен, жағ даяттың, процестің, жү йенің, тұ лғ аның жә не т.б. дамуына себеп болатын приоритеті мә селелерді бө ліп алудың маң ыздылығ ын кө рсеткен жө н. Ол мә селелік жү йенің қ ұ рылымын жасау жә не мә селелер иерархиясын қ ұ растыру барысында жү зеге асады.

Мә селелер жү йесі мү мкін болатын педагогикалық іс-ә рекеттің шекаралары, сипаты, масштабы, кө лемі жә не қ ұ рылымы туралы алғ ашқ ы тү сініктерді береді. Сұ рақ тар мен қ иындық тарды мә селелік кең істіктің «ішіне» орналастыружобалаудағ ы актуалды приоритетерді анық тауғ а мү мкіндік береді.

Осылайша мә селелендіру процедурасына мә селелерді анық тау, оларды қ алыптастыру, жү йелеу жә не иерархиялау ә рекеттері кіреді. Осы жобалық іс-ә рекет аяқ талғ аннан кейінгі қ атысушыларлың кү йін И. Лакатостың сө здерімен анық тауғ а болады: «Бастапқ ыда менде ешқ андай мә селе жоқ еді, ал қ азір мә селелер ө те кө п». Қ азір кең тарағ ан «мә селелерім жоқ» деген кезекші формулағ а қ арсы, жобалаудың кө птеген қ атысушыларында «менде мә селе бар» сезімі анық кө рінеді жә не ол жобалық іс-ә рекеттің барысында шешілуі мү мкін.

Ө зін бақ ылауғ а арналғ ан сұ рақ тар:

1. Дж.Ван Гиг жә не В.М. Шепельдің ең бектерінде педагогикалық жобалау фазаларын бө луде қ андай ортақ ұ қ састық тар бар?

2. Жобаалдылық зерттеуді не қ амтамасыз етеді?

3. Жобаның негізгі идеясының мә ні неде?

Ә дебиеттер

негізгі:

1. Колесникова И.А. Основы технологической культуры педагога. М.; СПб.

2. Сериков В.В. Личностно ориентированное образование: концепция и технологии. – Волгоград, 1994.

3. Соколов В.М. и др. Проектирование и диагностика качества подготовки преподавателя: Монография. – М., 1993.

қ осымша:

1. Ромишовский А.Д. Проектирование систем обучения: Пер. с англ. – Лондон; Нью-Йорк, 1981.

2. Педагогические основы проетирования образавательных систем нового вида. – СПб., 1995.

3. Громыко Ю.В. Проектирование и программирование развития образования. – М., 1996