Дәріс.7,8. Педагогикалық жобалаудың қызметі, түрі, деңгейі және принциптері.

Мақ саты: Педагогикалық жобалаудың қ ызметі, тү рі, дең гейі жә не принциптері туралы білімдерін қ алыптастыру.

Кілттік сө здер: табиғ и, техникалық (инжинерлік) жә не ә леуметтік жобалар, жобалаудың дең гейлері, жобалау іс ә рекетінің принциптері.

Негізгі сұ рақ тар:

1. Педагогикалық жобалаудың тү рі жә не жобалау іс ә рекетінің қ ызметі.

2. Педагогикалық жобалаудың дең гейлері.

3. Жобалау ә с ірекетінің негізгі принциптері.

1.Педагогикалық жобалаудың тү рі жә не жобалау іс ә рекетінің қ ызметі. Бү гінгі отандық педагогика ғ ылымында, педагогикалық жобалау тә рбиелеу мен оқ ыту процесінің жаң а кү йін немесе бар процестің жаң арғ ан тү рін қ ұ растыратын жеке ғ ылым ретінде сипатталады (В.П. Беспалько). Жобалау іс ә рекетіндегі негізгі принциптері деп зерттеушілік, аналитикалық, болжам жасау, қ айта ө ң деу, нормағ а келтіретін принциптерді атайды.Сонымен қ оса жобалауғ а білімді болжау негізінде практика ү шін тиімді нә тижені беретін ұ лттық жә не қ ұ рушы принциптерде сә йкес келеді. Осынсымен жобалау ә с ірекеті ғ ылыми педагогикалық іс ә рекеттерде болатын педагогикалық заң дарды айқ ындау мен сипаттаудан ерекшеленеді.

Жобалау ә р тү рлі педагогикалық контекстілерге рамкалық сипатта болады. Бұ лай болатынының себебі, кө п функционалды жобалау іс ә рекеті тө мендегідей сипатта да қ олданылуы мү мкін:

-кең ә леуметтік білім беру контекстінде педагогикалық қ ұ рал ретінде, мысалы білім алушы ұ йымдардың шеберінде корпаративті мә дениетті қ алыптастыру;

-оқ ыту (тә рбиелеу) қ ұ ралы, педагогикалық іс ә рекеттің басқ а тү рлеріне мысалы оқ у (диплом, курстық жұ мяс) жобаларын жасауғ а қ атысты қ осымша рол атқ аруы;

-басқ а іс ә рекет контекстіндегі процедуралар мысалы, білім беруді басқ ару;

-сол немесе басқ а педагогикалық объектінің (жү йе, процес, қ ұ былыс) жаң а(иновациялық) формасын дамыту.

«Табиғ ат қ оғ ам адамнан» қ ұ ралғ ан класикалық ү штіктен, жобалаудың табиғ и, техникалық (инжинерлік), тү рлері ерекшеленеді. Педагогика жә не білім беру саласындағ ы жобалар ә леуметтік жобалар болып есептелсе оның нә тижесі гуманитарлық жоба разрядына жатады. Мұ нда ескерілетіні гуманитарлы жобаның мағ ынасы мен мақ саты адам табиғ аты мен адам қ атынастарында анық талатын ерекшеліктерді жақ сарту болыпесептеледі.

Г.П.Шедровицки стратегиялық жоспарында, педагогикалық жобалаудың екі тү рін бө ліп кө рсетеді: ә леуметтік ортағ а жә не оның жағ дайына (білім берудегі ә леуметтік сұ раныстарғ а педегогтардың ө зіндік жауап беру тә сілдері) бейімделу, қ оршағ ан ортаның ө зіндік қ ұ ндылық тары, мақ саттары мен ұ станымдарына сә йкес жақ сарту(усовершенствовать)

В.И.Слободчиков жобалаудың екі типін бө леді:

-білім алу, іс- ә рекеттің негізгі амалы ретінде, оқ ыту процесіндегі педагогика -психологиялық жобалау;

-Сә йкес келетін процестердің жү зеге асатын білім беру институттары мен білім беру аймағ ындағ ыә леуметтік – педагогикалық жобалар.

В.П.Бедерханов практикалық жобалаудың кө птү рлілігін біліп, оның негізгі екі бағ ытын бө ліп кө рсетеді. Біріншісі ө зіне интенсивті формада, жоболау мен жобаны жасауды қ осады. Бұ л тү ріне ұ йымдастырушылық іс-ә рекеттер, иновациялық, нә тижелі ойындар мен жобаланатын таң даулер жатады. Екіншісіне қ атысушыларымен бірге болатын білім беру процесінің жобалау іс -ә рекеті жатады, мұ нда жобалау процесі гуманитарлық бағ ытталғ ан білім беру ұ йымының қ ұ рылуының факторы ретінде қ арастырылады.(В.П.Бедерханова Становление личностно-ориентированной позиции педагога.-Краснодар, 2001, -с.168-1789).