Ықтық тәрбиенің мазмұны, міндеттері, формалары мен әдістері.

Қ азіргі кезең де қ оғ амның бірте – бірте демократиялық дамуы жалпы білім беретін мектептерде қ ұ қ ық тық тә рбиені зор шеберлікпен, шығ армашылық пен ісе асыруды мектеп басшыларынан, мұ ғ алімдерді талап етеді. Сондық тан олар ү кімет заң дарының барлық салаларымен жете танысып тә лім – тә рбие жұ мыстарында тиімді пайдаланудың ү демелі жолдарын іздестіреді.Қ ұ қ ық тық тә рбиені замане талаптарына сай жү ргізу ү шін ең алдымен сынып жетекшілерінің жә не мектептің озат тә жірибесін терең зерттеп, нә тижесін оқ у жә не тә рбие жұ мыстарында ұ тымды, жинақ ты етіп пайдаланудың ү демелі формаларын, ә дістері мен тә сілдерін ізестіру қ ажет.Республика мектептерінде қ ұ қ ық тық тә рбиенің, кейбір формаларын атауғ а болады. Олар: қ ұ қ ық тық лекториялар, кинолекториялар, жасө спірімдердің заң тану мектебі, қ ұ қ ық тық білім клубтары т.б.Қ ұ қ тық лекториялыр. Мектептерде жоғ ары сынып оқ ушылары ү шін ұ йымдастырылады. Лекториялардың мақ саты – жеткіншектер мен жасө спірімдердің еліміздің заң дарына жә не халқ ына қ ұ рметсезімін білдіруге тә рбиелеу, қ ұ қ ық тық біліммен қ аруландыру, оны насихаттау.Кинолекториялыр. Ә р тү рлі жастағ ы балар ү шін ұ йымдастырылады. Оқ ушыларғ а жас ерекшеліктеріне байланысты тү рлі кино филмьдерді кө рсетуге болады. Кинолекториялар оқ ушылардың қ ұ қ ық тық білімін, адамгершілік тә жірибесін байытады.

Жасө спірімдердің заң тану мектептері. Мұ ндай мектептерді жастар сарайы, жалпы білім беретін орта мектептердің жанынан ұ йымдастыруғ а болады. Негізгі мақ саты – жас тү лектерді қ ұ қ ық тық жә не ең бек, азаматтық жә не қ ылмыс заң дары жайлы біліммен қ аруландыру. Заң тану мектептерінің оқ ушылары мұ ғ алімдердің басшылығ ымен жү ргізілетін семинарларғ а жә не практикалық сабақ тарғ а қ атысады, мектеп оқ ушыларының арасында қ ұ қ ық тық тә рбие жө нінде “Оқ ушы”, “табиғ ат жә не заң ”, “Конституция мемелекеттің негізгі заң ы” сияқ ты тақ ырыптар бойынша ү гіт – насихат жұ мыстарын жү ргізеді.Мектептерде қ ұ қ ық тық тә рбиенің басқ а да формалары кезеседі.

Қ ұ қ ық тық тә рбиенің отбасында алатын орны. Ү кімет заң дары, олардың тұ ғ а тә жірбиесіндегі ролі.Қ ұ қ ық тық тә рбие негізі отбасынан баталады. Адам табиғ атындағ ы жақ сының бә рі ең алдымен жанұ я ауқ ымына жұ мсалады.

22) Ы.Алтынсариннің педагогикалық қ ызметі мен теориясы (1841-1889)

Ыбрай Алтынсариннің прогрессивті педагогикалық идеялары ХІХ ғ асырдың екінші жартысында демократиялық орыстың қ оғ амдық ой-пікірлерінің ық палымен қ алыптасты. Ыбырай ө з замандас отандастарының ағ артушылық ой-пікірлерін қ уаттап, қ азақ жерінде оқ у-білімнің шамшырағ ын жақ ты, педагогтік-демократиялық кө зқ арастың негізін салды.Қ азақ халқ ының мә дениеті мен ағ арту тарихынан кө рнекті орын алатын қ айраткер, халқ ымыздың мақ танышы, демократ-ағ артушы тұ ң ғ ыш педагог, ақ ын- жазушы Ыбырай Алтынсарин (1841-01889)-орыс-қ азақ оқ у-ағ арту саласының негізін салушылардың бірі.Ыбырай Алтынсариннің ағ артушылық идеяларының қ алыптасуына орыстың ұ лы педагогы К.Д. Ушинскийдің алдың ғ ы қ атарлы идеялары ү лкен рө л атқ арылғ анын ескерте кету керек. Ы. Алтынсарин оқ ыту ә дістерін жаң а бағ ытта оқ уғ а деген баланың ынтасы мен қ ызығ ушылығ ын арттыруды кө здей отыра қ ұ рды. Мектеп оқ уында, ана тілін ү йретуде ұ лы педагог К.Д. Ушинскийдің терең ойларын басшылық қ а алды.

“Қ азақ хрестоматиясын” жазуда Ыбырай Алтынсаринғ а К.Д. Ушинскийдің педагогикасы мен оның “Балалар ә лемінің “, Л.Н.Толстойдың, И.И. Паульсонның, Н.А.Корфтың жә не басқ аларының оқ улық тарының кү шті ә сері болды.К.Д.Ушинскийдің “Балалар ә лемінде” оқ у мазмұ ны бала ерекшеліктерінен сә йкес ғ ылыми материалдар арқ ылы берілді. Ы. Алтынсарин қ азақ халқ ының ө зіне тә н ұ лттық -тә рбие ү рдістерін ағ арту ісімен ұ штастыра отырып, бү гінгі педагогика саласындағ ы бірнеше бағ ыттардың негізін салды.. Оның 1879 жазылғ ан “Қ азақ Хрестоматиясы” оқ улығ ын жазды. Оқ улық тың қ ұ рылымдық мазмұ ны оның ө з шығ армаларынан, қ азақ халқ ының ауыз ә дебиетінің ү лгілі шығ армалары мен ә лемдік ә дебиеттің ең таң даулы ү лгілерінен тұ рды.