Ылыми педагогикалық зерттеу әдістері: педагогикалық бақылау, педагогикалық эксперимент.

Зерттеу ə дістемесінің (методика) дайындығ ы ғ ылыми ізденіс логикасына орай жү ргізіледі. Бұ л ə дістеме ө те кү рделі де сан қ илы қ ызметтермен байланысты нысан болғ ан білімдену процесін аса жоғ ары шынайылылық пен зерттеуге мү мкіндік беретін теориялық жə не эмпирикалық ə дістер (метод) тобынан қ ұ ралады. Ə дістердің тұ тастай бір бө лігін қ олданудан назарғ а алынғ ан проблема жан-жақ ты айқ ындалады, оның барша қ ырлары мен шектері тү гелдей зерттеуден ө теді. Педагогикалық зерттеу ə дістерінің ə діснамадан ө згешелігі - бұ л педагогикалық қ ұ былыстарды зерттеу, олар жө ніндегі ғ ылыми ақ параттарды жинақ тап, заң дылық ты байланыстар, қ атынастарды анық тау, оның нə тижесінде ғ ылыми теория қ алыптастыру мақ сатымен жү ргізілетін іс-ə рекет жолдары мен тə сілдерінің ө зі. Ə дістер кө п тү рлі де сан қ илы, бірақ жү йелестіре келгенде, бұ лардың бə рі ү ш топқ а ажыралады: 1) педагогикалық тə жірибені зерттеу ə дістері; 2) теориялық зерттеу ə дістері, 3) математикалық ə дістер.

Педагогикада зерттеудің ө зіндік дең гейлері бар: эмпирикалық, теориялық.Эмперикалық ә діс: анкеталар, бақ ылау, ә ң гімелесу, оқ ушылардың оқ у негізін анық тау, тә жірбиелі тексеру, педагогикалық экспермент.Теориялық ә діс: анализ жә не синтез, индукция мен дидукция, логикалық ә дістер – ұ қ састық ә діс, ә ртү рлілігі, ұ қ састығ ы біріктіру ә дісі ә ртү рлілігі, ө згерудің ә дісі.

Педагогикалық бақ ылау – белгілі бір қ ұ былысты ұ зақ жә не жоспарлы тү рде зерттеудің таным ә дісі. Бақ ылауды жаппай жә не ішінара жү ргізуге болады. Жаппай бақ ылау ә дісі-сабақ ү стінде оқ ушылардың таным іс-ә рекеті, оқ ушылардың зейін белсенділігін, балалар іс- ә рекеті т. б. Арқ ылы жү ргізіледі. Ішінара бақ ылау ә дісі-кейбір оқ ушының кітакппен жұ мысы, картамен жұ мысы, мінез-қ ұ лқ ын бақ ылау. Ә ң гіме ә дісі-бақ ылауында алынғ ан мә ліметтерді толық тырады. Ол ү шін арнайы жоспар жасалып онда негізгі жә не жанама сұ рақ тардың жә не ә ң гіме жасаудың ә дістері мен тә сілдерінің нақ ты кө рсетілгені жө н. Бақ ылау тү рлері: араласа бақ ылау – ізденуші зерттеу жү ргізіп жатқ ан топтың мү шесі ретінде қ атысады; сырттай бақ ылау- зерттеуші ізденіс жұ мыстарына тікелей араласпайды; ашық жə не жасырын бақ ылау; тұ тастай жə не таң дамалы бақ ылау.

Педагогикалық эксперимент - педагогика мә селені шешудің жаң а, анағ ұ рлым тиімді ә дістерін іздеу мақ сатында оқ у немесе тә рбие жұ мысы аласында ғ ылыми койылатын тә жірибе, сынақ; педагогика қ ұ былыстардағ ы себептік-салдарлық байланыстарды зерделеу жө ніндегі зерттеу жұ мысы, бұ л мыналарды қ амтиды: пед. қ ұ былысты жә не оның ағ ысының жағ дайларын тә жірибеде модельдеуді; зерттеушінің педагогикалық қ ұ былысқ а белсенді ық пал етуін: педагогикалық ық пал мен ә рекеттесу нә тижелері мен ү ндестігін ө лшеуді; педагогикалық қ ұ былыстар мен процестердің бірнеше рет қ айталануын. Эксперимент тү рлері: табиғ и (қ алыпты оқ у-тə рбие процесі жағ дайында) жə не зертханалық – қ андай да ə дістің тиімділігін тексеру ү шін жасанды жағ дайлар тү зу (экспериментке алынғ ан балалар тобы ө з алдына бө лектенеді). Кө п жағ дайларда табиғ и эксперимент қ олданылады. Ол зерттеуге алынғ ан педагогикалық қ ұ былыс мазмұ ны, мақ саты жə не т.б. орай ұ зақ қ а созылғ ан не қ ысқ а мерзімді болуы мү мкін.