Асинхронды қозғалтқыштарды импульсті басқару

Асинхронды қ озғ алтқ ыштардың жылдамдығ ын реттеу статорлық немесе роторлық тізбекті импульсті басқ ару сұ лбасында қ ол жеткізуге болады (1.32а-суреті). Токты тү зету ү шін қ озғ алтқ ыштың ротор тізбегіне тү зетуші кө пір Т қ осылғ ан. Ротордың тү зетілген тогының шамасы тиристорлық кілттің кө мегімен реттеледі. Кілт келесі жолмен жұ мыс істейді. Егер Т₁ жә не Т₂ тиристорлары жабық болса, онда қ озғ алтқ ыш кө пірдің Т шығ ысына қ осылғ ан қ осымша кедергіге R₂ жұ мыс істейді. Бұ л кезде ротор тогы R₂ кедергісі анық тайтын мә ніне дейін ө се бастайды. Сол уақ ытта конденсатор С оның тө менгі электродында оң потенциял болғ анғ а дейін сыртқ ы кернеу кө зінен U_п зарядталады. Тиристорды Т₂ ашқ ан кезде кедергі R₂ тұ йық талады жә не асинхронды қ озғ алтқ ыштың ротор тізбегіндегі тогы тек ротор орамасының кедергісімен анық талатын шамағ а дейін ө се бастайды. Т₂ тиристоры ашылғ ан кезде конденсатордың С кернеуі Т₁ тиристорына қ ойылады да, оның жабылуын қ амтамасыз етеді. Бұ л кезде асинхронды қ озғ алтқ ыштың ротор тізбегіне кедергі қ айта енгізіледі, мұ ның салдарынан ротор тізбегінің тогы азая бастайды. Сол уақ ытта С, коденсаторы Т₁ тиристоры арқ ылы тү зеткіштің Т кернеуімен қ айта зарядталады, бұ л кезде оң потенциал оның жоғ ары электродында болады.

а) принциптік сұ лба; б) механикалық сипаттамалары

3.32 –сурет. Фазалық роторы бар АҚ - ны импульсті басқ ару

Тиристордың Т₁ жаң а ашылуы кезінде кедергі қ айта тұ йық талады жә не ротор тізбегіндегі ток қ айта ө се бастайды. Сол уақ ытта конденсатор С қ айта зарядталады, бірақ тек қ ана сыртқ ы кө зден ғ ана емес, сонымен бірге, Т₁ тиристоры – Д диоды - L индуктивтілігі тізбегі арқ ылы да зарядталады. Тиристордың Т₂ жаң а ашылуы кезінде конденсатор кернеуі Т₁ тиристорын кү штеп жабады жә не т.с.с.

Ротор тізбегіндегі кедергі мә нін импульсті реттей отырып, бұ л тізбектегі токтың қ ажетті мә нін қ амтамасыз етуге болады жә не қ озғ алтқ ыштың иін кү шін де реттеуге болады. Токтың мә нін Т₁ тиристорының ашық жә не жабық кезіндегі жұ мыс уақ ытын ө згертумен реттеуге болады. Егер Т₁ тиристоры жабық болса, қ озғ алтқ ыш 1 сипаттамасына жұ мыс істейтін болады, Т₁ тиристоры ашық кезде - 2 сипаттамада жұ мыс істейді (3.31б-суреті). Тиристорлардың қ осылу уақ ытын ө згертумен қ озғ алтқ ыштың иін кү шін кейбір шектерде реттеуге болады (3.33 б-суретте ү зік сызық тармен кө рсетілген). Бұ л кезде Т₁ тиристоры ашық немесе жабық уақ ыт ішінде ток тұ рақ танғ ан мә ніне жетпеу қ ажет, яғ ни токтың ө згеруі кө п болмауы керек. Бұ л шарт тиристорды ашу мен жабудың жиілігінің жоғ ары болуын талап етеді.

немесе жабық уақ ыт ішінде ток тұ рақ танғ ан мә ніне жетпеу қ ажет, яғ ни токтың ө згеруі кө п болмауы керек. Бұ л шарт тиристорды ашу мен жабудың жиілігінің жоғ ары болуын талап етеді.

Аталғ ан қ озғ алқ ыштарды реттеу тә сілдері асинхронды қ озғ алтқ ыштың ө з сырғ уын немесе реттегіш муфтаның сырғ уын кө бейтумен байланысты. Мұ ндай реттеу сырғ у шығ ынының кө беюіне жә не п.ә.к - тің тө мендеуіне ә келіп соғ ады.

Тек роторлық қ ана емес, сонымен бірге статорлық тізбектің тогын импульстік реттеу мү мкін (3.34а-суреті). Сұ лбаның ә рекет ету принципі 3.32а-суретінде келтірілген сұ лбаның ә рекет ету принципіне ұ қ сас. Кедергіні тиристормен Т₁ тұ йық тап жә не қ айта қ осып, статор орамасындағ ы орташа ток пен кернеуді реттеуге болады. Бұ л жағ дайдағ ы шектік сипаттамалары мен реттеу ауқ ымдары 3.34б-суретінде кө рсетілген.

ПӘ К-ті тү сірмейтін электр жетегін қ олдану ү шін асинхрондық вентильдік каскад сұ лбасы бойынша қ озғ алтқ ыштарды басқ аруды қ олдануғ а болады (3.35а суреті).

Асинхрондық вентильдік каскад (АВК) жү йесінде ротордың тү зетілген ЭҚ К- не инверторлық режимде жұ мыс істейтін басқ арылатын тиристорлық тү рлендіргішінің ЭҚ К -і қ арсы қ осылады. Ротордың ЭҚ К - сін тү зету ү шін сұ лбағ а тү зеткіш Т енгізілген.

Инвертордағ ы қ арсы ЭҚ К - нің мә нін ө згерте отырып, асинхронды қ озғ алтқ ыштың ротор тізбегіндегі токты, оның иін кү шін жә не электр жетегінің жылдамдығ ын реттеуге болады.

АВК - ның механикалық сипатамалары 3.35б-суретінде кө рсетілген, олардан кө рініп тұ рғ андай, қ айсыбір β бұ рышы кезінде жү йенің шектеп тыс жү ктемелік икемділігі тө мендейді жә не АВК - ның жұ мысы минималды бұ рышпен β жә не инвертеу тогымен шектелген.

Каскадты реттеу сұ лбасы ү немді, ө йткені қ озғ алтқ ыштың тө мендетілген жылдамдық та жұ мыс істеуі кезінде, тү зеткіш пен инвертордағ ы шығ ындарды алып тастағ анда, сырғ у қ уаты қ оректендіруші желіге қ айтарылатын болады.