Сурет - Фазалық роторлы асинхронды қозғалтқыш

Қ ұ йынды токтарғ а шығ ындарды азайту ү шін асинхронды қ озғ алтқ ыштардың статорлары мен роторы жеке бір-бірінен оқ шауланғ ан, қ алың дығ ы 0, 5мм электротехникалық болаттан қ аң ытлырлардан жасалғ ан.

Егер қ озғ алтқ ыштың статорлық орамаларын ү шфазалы айнымалы ток желісіне қ осса, онда статордың ішінде айналатын магниттік ө рісі пайда болады. Бұ л ө ріс бір уақ ытта статор мен ротордың орамаларын қ иып ө теді. Статорлық орамаларда орамның ток кү шін анық тайтын теріс ЭҚ К-тері индукцияланады.

Роторлық орамаларда ЭҚ К индукцияланады, оның ә серінен орамаларда токтар ө теді. Ол токтар статордың айналатын магниттік ө рісімен ә серлесіп айналу моментін тудырады, осының нә тижесінде ротор статордың ө рісінің айналу жағ ына қ арай айнала бастайды.

Демек, ротор айналғ анда оның айналу жиілігі статор ө рісінің айналу жиілігінен аз болу керек. Осыдан қ озғ алтқ ыш асинхронды деген (біруақ ыттылы емес) деген атқ а ие болды. Статордың ө рісінің айналу жиілігі п мен ротордың айналу жиілігінің п₁ айырмашылығ ы s сырғ анау деп аталатын шамамен сипатталады:

Асинхронды қ озғ алтқ ыш ү шін сырғ анау бірден нө лге жақ ын шамағ а дейін ө згереді.

Қ озғ алтқ ышты іске қ осқ анда, ротор қ озғ алмай тұ рғ анда (s= 1), ротор орамасының айналатын магниттік ө ріспен қ иылысу жиілігі ең ү лкен болады. Ротордың орамаларында ү лкен ток кү шін ә келетін ең ү лкен ЭҚ К-тері индукцияланады. Ротор орамаларының токтары ө зінің айналатын магниттік ө рісін тудырады, ол ө ріс статор айналатын магниттік ө рісіне қ арсы бағ ытталады жә не оны азайтады. Нә тижесінде теріс ЭҚ К-і азаяды, ал статор орамаларындағ ы ток артады. Іске қ осу тогы номиналдыдан 4-7 есе артық болады.

Қ ысқ аша тұ йық талғ ан роторлы қ озғ алтқ ыштардың роторының айналу жиілігі полюстар жұ бын ауыстырып қ осу арқ ылы немесе кернеудің шамасын ө згерту арқ ылы реттейді.

Фазалық роторлы қ озғ алтқ ыштың айналу жиілігі ротордың орамасына қ осылғ ан реостатпен реттеледі. Реостаттың кедергісін ө згерте бере, ротордағ ы ток кү шін ө згертеді, бұ л кезде ротордың ө рісі ө згереді, сә йкесінше ротордың жә не статордың ө рістерінің ә серлесу кү ші ө згереді. Демек, сырғ анаудың шамасы ө згереді.