М-файлдар

MatLab командасы топтарының ең ың ғ айлы тә сілі М-файлдарды қ олдану болып табылады. Оларда команда жинауғ а болады, олардың бә рін бірден немесе бө лімдермен орындауғ а болады, файлда сақ тауғ а жә не бұ дан былай қ олдануғ а болады. М-файлдармен жұ мыс істеу ү шін М-файлдар редакторы арналғ ан. Оның кө мегімен ө зің нің функцияң ды қ ұ руғ а жә не оларды шақ ыруғ а болады, сонымен қ атар командалық терезеден де шақ ыруғ а болады. MatLab негізгі терезесінен File мә зірін ашың ыз жә не New пунктінен M-file подпунктін таң даң ыз. М-файл редакторлар терезесінен жаң а файл ашылады, ол келесі суретте бейнеленген. М-файлдың ашылуы жұ мыс ортасындағ ы File менюіндегі Open пункті кө мегімен орындалады, немесе М-файлдар редакторы кө мегімен орындалады.

MatLab-та М-файлдар екі типті болады: файл-программалар (Script M-Files), командаларды жү йелі тү рде ұ стаушы, жә не файл-функция, (Function M-Files), пайдаланушылармен анық талатын функциялар жазылады.

Кө п жағ дайда MatLab-тың жұ мысшы ортасында белгілі бір жұ мыстарды атқ ару ү шін кө птеген командаларды ендіру қ ажет болады. Ал оларды келесі жолы тағ ы кө рсету қ ажет болса, сол командаларды тағ ы да ендіру қ ажет болады. Бұ л тек қ ана кө п уақ ытты алып қ ана қ оймай, қ ателіктер жіберуге де келіп соғ уы мү мкін. Демек, сол командаларды сақ тап қ ою қ ажеттігі туады. MatLab-та сондай қ ұ рал сценарий деп аталады. Сценарий дегеніміз мә тіндік файл болып, онда жоғ арыда айтылғ ан, орындалуы тиіс болғ ан. MatLab командалары жазылғ ан болады жә не міндетті тү рде ол файлдың кең ейтілмесі бірғ ана m ә рпінен тұ руы тиіс. Сол себепті мұ ндай файл М-файл деп аталады.

М-файлда кез келген мә тіндік редакторда жазуғ а болады. Бірақ MatLab-та мұ ның ү шін арнайы редактор бар жә не онда жұ мыс істеу қ олайлы. Себебі ол MatLab-тың арнайы функциялары мен сө здерін басқ а тү спен кө рсетіп тұ рады жә не ә р қ атар нө мірленген болады. Ол MatLab-тың File→ New→ M-file мә зірлері арқ ылы немесе сол жақ шеттегі ақ парақ белгісін беру арқ ылы шақ ырылады.

Сценарийдің ерекшелігі – М-файлдағ ы жә не MatLab-тың жұ мысшы ортасындағ ы айнымалылар бір бү тін жұ мысшы ортаны қ ұ райды.

Сценарий дайын болғ асын оны компьютер жадына сақ тау керек. Бұ л m-файлды кез келген каталогта сақ тау мү мкін. Дегенмен ол каталог MatLab-қ а белгілі болуы тиіс. Себебі жұ мысшы ортада m-файл аты жазылып, ‘Enter’ басылғ анда MatLab оны іздеп табады. Жаң а каталогты жасау ү шін мына команданы береміз. File→ Set Path. Бұ л терезеде MatLab-та тіркелген барлық каталогтар тізімге қ осу ү шін: Add Folder → Создать папку командасын орындаймыз. Осылайша біздің жаң а каталогымыз тізімге қ осылғ асын, онда m-файлымызды сақ тауғ а болады.

Дайын болғ ан сценарийді жұ мысшы ортадан шақ ыру ү шін тек оның атын жазып (m бө лігі жазылмайды). ‘Enter’ басу керек.

Сценарийлерді пайдаланудың артық шылығ ы мен бірге кемшілігі де бар: оны ә р қ ашан бір тү рлі жұ мысшы ортада шақ ыру қ ажет, демек жұ мысшы орта ө згерген кезде оны шақ ыруғ а жә не парамертлердің мә ндерін ендіруге болмайды. Кез келген уақ ытта шақ ыруғ а болатын жә не жұ мысшы ортағ а тә уелсіз болатын файл М-функциялар деп аталады.

Бұ л мә тіндегі % белгісі комментарийді білдіреді жә не ол тек қ ана пайдаланушығ а мә лімет беру ү шін қ олданылады, оны MatLab орындамайды. Мұ нда арнайы айта кететін жай – drawnow командасы. Ол тек қ ана сценарий немесе m-функцияда ғ ана қ олданылады жә не ол сол мезетте график сызу керектігін кө рсетеді. Басқ аша айтқ анда MatLab-тың жұ мысшы ортасында жоғ арыдағ ы командаларды берген кезде автоматты тү рде графиктер сызылады. Ал сценарий мен m-функцияларда бұ л командасыз ө здігінен графиктер сызылмайды.