I-тарау. Matlab математикалыҚ пакетініҢ негізгі мҮмкіндіктері

1.1 Негізгі тү сініктер

MatLab жұ мыс ортасы тө мендегі (1-сурет) негізгі терезелерден тұ рады.

1-сурет. MatLab жұ мыс ортасы

MatLab жұ мыс ортасы келесі элементтерден тұ рады:

• Меню қ атары;
• Саймандар панелі қ атары;
• ToolBox ортасының ә р тү рлі модульдеріне, жұ мыс орнының мазмұ нына байланыс жасау ү шін Launch Pad жә не Workspase бө ліктері бар терезе;
• Нә тижені кө руге жә не алдың ғ ы енгізілген командаларды шақ ыруғ а арналғ ан жә не де ағ ымдық каталогты орнататын Command History жә не Current Directory терезелері;
• Ағ ымдық курсор мен енгізуге шақ ыру белгісі бар командалық терезе;
• Қ алып кү й қ атары;

Егер 1-суреттегі терезелер жоқ болса, меню қ атарындағ ы View командасынан қ ажет пункттерді алуғ а болады: Command Window, Command History, Current Directory, Workspase, Launch Pad. Орындалатын командаларды командалық терезеде теру қ ажет. > > белгісін терудің қ ажеті жоқ. Жұ мыс облысында Home, End, PageUp, PageDown клавиштер арқ ылы қ атар басына, соң ына, бет басына, соң ына ө туге болады. MatLab программасы нә тижені есептесін десек кез келген команда немесе ө рнек соң ында Enter клавишасы терілуі қ ажет. MatLab бағ дарламасы осы команданы орындауы ү шін немесе есептелуі ү шін кез келген командадан кейін Enter клавишасын басылуымен аяқ талатынын есте сақ тау маң ызды.

1.2 Қ арапайым есептеулер

MatLab бағ дарламасын қ арапайым калькулятор ретінде қ олдануғ а болады. Мысалы, 1+2 командасын терің із жә не Enter клавишасын басың ыз. Нә тижеде тө мендегі жауап кө рсетіледі (2-сурет):

2-сурет.

MatLab программасы не істеді? Ол алдымен 1+2 қ осындыcын есептеді, одан кейін жауапты ans командасында жазды жә не оның жауабын шығ арды, командалық терезеге 3-ке тең деп шығ арып берді. Жауаптың астында жыпылық тағ ан тышқ ан мең зерімен командалық жол орналасқ ан, ол MatLab программасы онан арғ ы есептеулерге дайын дегенді білдіреді. Командалық жолда жаң а есептеулер теріп, олардың шешімдерін табуғ а болады. Егер алдың ғ ы есептеулермен жұ мысты жалғ астыру қ ажет болса, мысалы (1+2)/4.5 есептеу керек делік, онда алдың ғ ы нә тижені пайдаланып қ алу оң ай, ол ans командасында сақ талғ ан. Ans/4.5 терің із жә не Enter пернесін басың ыз,

нә тижеде тө мендегі жауап кө рсетіледі (3-сурет):

3-сурет.

Matlab жү йесі кез келген қ иын есептеулерді де шеше алады. Мұ нда кез келген команда “> > ” белгісінен кейін ендіріледі. Ол белгі автоматты тү рде пайда болады. Белгіден кейін жазылғ ан ә рбір команда соң ында Enter пернесі басылады.

Мысалы:

> > 2+5; Enter

ans =

> >

Мұ ндағ ы: аns жә не 7 саны компьютердің жауабы болып табылады. “аns” сө зі ағ ылшынша “answer-жауап” деген сө зді білдіреді. Егер команда соң ында “; ” Enter басылса, онда команда орындалады да, бірақ оның мә ні экранғ а шық пайды. Мысалы:

> > х=Pi/2;

> > y=cos(x) Enter

ans=

y=0

Бұ л жү йе калькулятор ретінде тікелей есептеулермен қ атар векторлар-мен, матрицалармен, комплекс сандармен жә не кө птеген амалдарды арнайы бағ дарламаларда жазбай-ақ орындайды, кү рделі графиктер сыза алады.

Мысалы: V векторына сандық мә ндерді меншіктеу.

> > V=[2 1 3 0.5]

V=

2 1 3 0.5

Бұ л жерде массивке мә ндер енгізіліп жатыр.

> > sin(V) Enter

ans=

0.9093 0.8415 0.1411 0.4794

> > z=4.*v Enter

Z=

8 4 12 2

> > W= v.^2

W=

4 1 9 0.25

.*, .^ белгілері пайдаланылады.

Мұ ндағ ы нү кте бұ л амалдың, массивтің ә рбір элементіне тиісті екенін білдіреді. Яғ ни массив элементіне амалдардың қ олданылу нә тижесі массив болып шығ ады.

Matlab-та массив элементін цикл тү рінде > > x=x0: dx: xm беруге болады.

Мұ ндағ ы x0 – х-тің бастапқ ы мә ні

хm – х-тің соң ғ ы мә ні

dx – оның қ адамы.

> > X=0: 0.1: 0.5 Enter

X=

0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5

Matlab жү йесінде дайын функцияның мә ні олардың атын жазып, аргументті міндетті тү рде жақ шағ а алып жазып кө рсету жолымен орындалады. Дайын функцияларғ а sin(x), cos(x), tg(x), exp(x), lg(10), sqrt(x) жә не т.б.

Жұ мыс кезінде қ олданылатын кез келген айнымалының мә нін оның атын жазу арқ ылы білуге болады. Мысалы:

> > W Enter

W=

4 1 9 0.25

> > X Enter

X=

1. 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5

Кез келген кезде > > helpwin немесе > > HelpDesk командаларын беріп Matlab бойынша кө мек алуғ а болады. Сондай-ақ > > Demo командасын беріп, Matlab бойынша демонстрациялауғ а болады.

Ал Matlab-тан шығ у ү шін Quit немесе Exit командалары орындалады.