Бап. Иесiз заттар

1. Меншiк иесi жоқ немесе меншiк иесi белгiсiз зат не меншiк иесi оның меншiк қ ұ қ ығ ынан бас тартқ ан зат иесiз болып табылады.
2. Егер меншiк иесi бас тартқ ан заттарғ а меншiк қ ұ қ ығ ын алу туралы (осы Кодекстiң 243-бабы), олжа туралы (осы Кодекстiң 245-бабы), қ араусыз жануарлар туралы (осы Кодекстiң 246-бабы) жә не қ азына (осы Кодекстiң 247-бабы) туралы ережелер терiске шығ армаса, иелену кө нелiгiне (осы Кодекстiң 240-бабы) сә йкес иесiз қ озғ алмалы заттарғ а меншiк қ ұ қ ығ ы алынуы мү мкiн.
3. Иесi жоқ жылжымайтын заттарды олар табылғ ан аумақ тағ ы республикалық маң ызы бар қ алалардың, астананың, аудандардың, облыстық маң ызы бар қ алалардың жергілікті атқ арушы органдарының ө тініші бойынша жылжымайтын мү лiктi мемлекеттiк тiркеудi жү зеге асыратын орган есепке алады. Жергілікті атқ арушы орган иесi жоқ жылжымайтын зат есепке алынғ ан кү ннен бастап бiр жыл ө ткен соң бұ л затты коммуналдық меншiкке тү стi деп тану туралы талап қ ойып сотқ а жү гiнеді.
Егер меншік иесі бұ л туралы жариялау арқ ылы меншік қ ұ қ ығ ынан бас тартқ ан жағ дайда, жергілікті атқ арушы орган бас тарту туралы жарияланғ ан кезден бастап бұ л затты коммуналдық меншiкке тү стi деп тану туралы талаппен сотқ а жү гiнеді.
Коммуналдық меншікке тү скен мү лікті есепке алу, сақ тау, бағ алау, одан ә рі пайдалану жә не ө ткізу жө ніндегі жұ мыстарды ұ йымдастыруды жергілікті атқ арушы орган жү зеге асырады.
Осындай мү лікті ө зінің меншігі ретінде иеленетін азаматтардағ ы немесе мемлекеттік емес заң ды тұ лғ алардағ ы иесі жоқ жылжымайтын заттар есепке алынбайды жә не коммуналдық меншікке берілмейді.
Мемлекеттік меншікке тү скен мү лікті есепке алу, сақ тау, бағ алау, одан ә рі пайдалану жә не ө ткізу тә ртібін Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі айқ ындайды.
Осындай мү лікке басқ а тұ лғ аның меншік қ ұ қ ығ ы туындағ анғ а дейін кез келген уақ ытта меншік иесі ө зіне тиесілі жылжымайтын затты иесі жоқ зат ретінде есептен шығ ару туралы ө тініш жасауғ а жә не оны ө зінің іс жү зіндегі иелігіне қ айта алуғ а қ ұ қ ылы.
Ескерту. 242-бапқ а ө згерту енгізілді - Қ Р 2001.12.24 N 276 (2002.01.01 бастап қ олданысқ а енгізіледі), 2004.12.20. N 13 (2005.01.01 бастап қ олданысқ а енгізіледі), 2006.06.22. N 147, 2007.01.12 N 225, 2011.03.01 N 414-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ ан кү нінен бастап қ олданысқ а енгізіледі), 2011.07.22 № 479-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң дарымен.

243-бап. Меншiк иесi бас тартқ ан жылжымалы заттар

1. Меншiк иесi тастағ ан немесе оларғ а меншiк қ ұ қ ығ ынан бас тарту мақ сатымен ө згеше тү рде қ алдырып кеткен жылжымалы заттар (тасталғ ан заттар) осы баптың 2-тармағ ында кө зделген тә ртiппен басқ а адамдардың ө з меншiгiне айналдырылуы мү мкiн.
2. Меншiгiнде, иелiгiнде немесе пайдалануында қ ұ ны жиырма айлық есептiк кө рсеткiшке сә йкес сомадан кө рiнеу тө мен тасталғ ан мү лiк не тасталғ ан металл сынық тары, жарамсыз ө нiм жатқ ан жер учаскесi бар адамның ол заттарды пайдалануғ а кiрiсiп немесе осы заттарды меншiгiне қ аратқ андығ ына куә болатын ө зге де iс-ә рекет жасап, оларды ө з меншiгiне айналдыруғ а қ ұ қ ығ ы бар.
Басқ а тасталғ ан заттар, егер осы адамның арызы бойынша оларды сот иесiз деп таныса, оларды иеленуге кiрiскен тұ лғ аның меншiгiне кiредi.
Ескерту. 243-бап жаң а редакцияда - Қ азақ стан Республикасының 1998.03.02. N 211 Заң ымен.

244-бап. Ө з бетiмен салынғ ан қ ұ рылыс

1. Мемлекетке тиесілі, жер учаскелері болып қ алыптаспағ ан жерде, қ ұ рылысты жү зеге асырғ ан тұ лғ ағ а тиесілі емес жер учаскесінде салынғ ан, сондай-ақ бұ л ү шін Қ азақ стан Республикасының жер заң намасына, Қ азақ стан Республикасындағ ы сә улет, қ ала қ ұ рылысы жә не қ ұ рылыс қ ызметі туралы заң намағ а жә не Қ азақ стан Республикасының ө зге де заң намасына сә йкес қ ажетті рұ қ сат алынбай салынғ ан тұ рғ ын ү й, басқ а да қ ұ рылыс, ғ имарат немесе ө зге де жылжымайтын мү лік ө з бетінше салынғ ан қ ұ рылыс болып табылады.
2. Ө з бетiмен қ ұ рылыс салуды жү зеге асырғ ан адам оғ ан меншiк қ ұ қ ығ ын алмайды. Оның қ ұ рылысқ а билiк етуге - сатуғ а, сыйғ а тартуғ а, жалғ а беруге, басқ а да мә мiлелер жасауғ а - қ ұ қ ығ ы жоқ.
Ө з бетiмен салынғ ан қ ұ рылыс, осы баптың 3 жә не 4-тармақ тарында кө зделгеннен басқ а реттерде, оны жү зеге асырғ ан адамның есебiнен бұ зылуғ а тиiс.
3. Ө зiне тиесiлi емес жер учаскесiне қ ұ рылысты жү зеге асырғ ан адамғ а бұ л учаске салынғ ан қ ұ рылысты орналастыру ү шiн осы адамғ а белгiленген тә ртiп бойынша берiлген жағ дайда ғ ана ө з бетiмен салынғ ан қ ұ рылысқ а меншiк қ ұ қ ығ ы танылады. P99010S
Қ ұ рылыс салушының ө зiне тиесiлi емес жер учаскесiнде, мемлекетке тиесілі жерлерді қ оспағ анда, ө з бетімен қ ұ рылыс салуғ а меншік қ ұ қ ығ ын сот Қ азақ стан Республикасының сә улет, қ ала қ ұ рылысы жә не қ ұ рылыс қ ызметі туралы заң намасының талаптарына қ ұ рылыс сә йкес келген жағ дайда жер учаскесі иесіне ө темақ ы тө лене отырып, соң ғ ысының бұ ғ ан келісімі болғ ан кезде тануы мү мкін.
Сот сондай-ақ қ ұ рылыс салынғ ан жер учаскесi ө зiнiң заң ды пайдалануында болғ ан адамның ө з бетiмен салынғ ан қ ұ рылысқ а меншiк қ ұ қ ығ ын тануы мү мкiн. Бұ л ретте қ ұ рылысқ а меншiк қ ұ қ ығ ы танылғ ан адам оны жү зеге асырғ ан адамды сот белгiлеген мө лшерде қ ұ рылысқ а жұ мсағ ан шығ ындарын ө тейдi.
Егер қ ұ рылысты сақ тап қ алу басқ а адамдардың қ ұ қ ық тарын жә не заң мен қ орғ алатын мү дделерiн бұ зуғ а ә келiп соқ тырса не азаматтардың ө мiрi мен денсаулығ ына қ ауiп тө ндiретiн болса, аталғ ан адамдардың ө з бетiмен салынғ ан қ ұ рылысқ а меншiк қ ұ қ ығ ын тануғ а болмайды.
4. Мемлекетке тиесілі жә не жер пайдалануындағ ы емес жер учаскелерінде (жер учаскелері болып қ алыптаспағ ан жерде) тұ лғ а ө з бетінше тұ рғ ызғ ан қ ұ рылыс ә леуметтiк-экономикалық тұ рғ ыдан орындылығ ы ескерiле отырып, қ ұ рылыс шығ ындары сот айқ ындағ ан мө лшерде ө теліп, коммуналдық меншiкке берiледі.
Мемлекеттік жер пайдаланушылардың жер пайдалануындағ ы жер учаскесінде ө з бетінше қ ұ рылыс салуды жү зеге асырғ ан кезде ө з бетінше салынғ ан қ ұ рылыс ә леуметтiк-экономикалық тұ рғ ыдан орындылығ ы ескерiле отырып, қ ұ рылыс шығ ындары сот айқ ындағ ан мө лшерде бюджет қ аражатынан ө теліп, коммуналдық меншiкке берiледі.
Ескерту. 244-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 2011.03.01 N 414-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ ан кү нінен бастап қ олданысқ а енгізіледі), 2012.04.27 N 15-V (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң дарымен.