Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Игерудің технологиялық жүйесі. Игеру жобасы.






Қ азіргі уақ ытта ірі кенорындарды тездетіп енгізу ү шін сатылап жобалау принципі қ абылданғ ан. Ә детте геологиялық жә не шығ арылғ ан қ орды есептеуден кейін ө ң деудің бө лек нысанының технологиялық жү йесі қ ұ рылады.

Игерудің технологиялық жү йесі – бұ л игерудің алдын ала жобасы, ол игеру жә не айдау ұ ң ғ ымаларының жалпы жү йесінің орналасу негізін, ө ң деудің уақ ытын, ұ ң ғ ымалар санын жә не мұ най беру қ арқ ынын кө рсетеді.

Игерудің технологиялық жү йесін қ ұ ру ү шін алғ ашқ ы ақ параттың шешімі ретінде барлау мә ліметтері, қ орды есептеу, зертханалық зерттеуге ә сер ету процестерінің нә тижелері, барлау ұ ң ғ ымаларының игеру схемасы немесе алғ ашқ ы аудандары болып табылады.

Игерудің технологиялық жү йесінің қ алыптасқ ан нормативін сейсмикалық зерттеулердің бө лшекті нә тижесін есептеу арқ ылы, геологиялық қ ұ рылысын жә не қ ұ рылымдық жоспардың бө лшегін, коллекторлардың таралу шекарасын, газ жә не мұ най қ анық қ ан жапсардың орналасуының кү рделі ө німді горизонттарының қ ұ рылуын дә лелдейтін ұ ң ғ ымалардың негізгі реттеу мақ сатында қ амтамасыз етіледі.

Ө ң деудің технологиялық жү йесінде қ арастырылғ андай, ұ ң ғ ыма бұ рғ ыланғ ан соң жә не шоғ ырды ө ндірістік игеруден кейін белгіленген геологиялық -ө ндірістік ерекшеліктері ө ң деудің 2-ші сатылап жобалауына ауысады. Бұ л ө ң деудің жобалауын қ ұ ру ү шін.

Мұ най ө ндіру мекемелерінің барлық технологиялық кешенін қ алыптастыратын жә не жер қ ойнауынан мұ най мен газды пайдалануы бойынша техникалық кешені, ө ң деу процесін бақ ылау, тұ рғ ындардың қ ауыпсіздігін қ амтамасыз ету, жер қ ойнауын жә не басқ а да қ оршағ ан табиғ ат ортасын қ орғ ау бойынша технологиялық жү йе жә не ө ң деуді жобалау негізгі қ ұ жат болып табылады. Бұ лар ағ ымдағ ы, бес жылдық жә не мұ най газ ө ндіру бойынша болашақ жоспарын қ ұ ру ү шін, кө лемді бұ рғ ылау жұ мыстарын жоспарлау ү шін жә не кен орын, аудан жә не бү тіндей сала бойынша капитал салу, кенорынды қ ұ руғ а техникалық – экономикалық негізін орнату, ө ндірістік ауданның мұ най ө ндірудің даму жү йесінің негізінде қ ызмет етеді.

Ереже бойынша ГК3 РК басқ армасында ө ң деудің технологиялық жү йесі алғ ашқ ы мұ най қ орының баланстық жә не С1 мен С2 газ категориясын қ ұ рады. Ө ң деудің жобалауы қ ордың В категориясын қ ұ рады.

Жобалау қ ұ жаттары ө ң деуге негізделетіні игеру аймақ тарының белгіленуі, ө ң деуге енгізу аймақ тарының қ атары; қ абатқ а таң далғ ан ә дістер мен агенттердің ә сері; айдау жә не ө ндіру ұ ң ғ ымалар торының тығ ыздығ ы жә не орналасу жү йесі; игеру ұ ң ғ ымаларының ә дістері мен тә сілдері; қ абаттан су, газ, мұ най ө ндіру динамикасы жә не дең гейі мен қ арқ ыны, бұ ларғ а ығ ыстырушы агенттерімен толтыру; сумен толтыру жә не басқ а да ә дістердің ә сері арқ ылы ө ң деу жү йесімен алынғ ан тиімділіктің арту сұ рақ тары; игеру ұ ң ғ ымаларының ұ сынылатын ә дістерін таң дау; ұ ң ғ ыма ішілік жә не ернеулік қ ұ рылғ ылар; ұ ң ғ ымаладың конструкциясы мен бұ рғ ылау жұ мыстарының шығ уына талаптар мен ұ сыныстар; ұ ң ғ ымаларды ұ сыну мен қ абаттарды ашу ә дістері; ұ ң ғ ымалардың ө німін ө ндіріске дайындау мен жинау жү йесін жә не қ абат қ ысымын қ алыпты сақ тау жү йелеріне қ ойылатын талаптар; ө ң деу процесстерін реттеу жә не бақ ылау бойынша кешендіру; ұ ң ғ ымаларды геофизикалық жә не гидродинамикалық зерттеу кешені; бұ рғ ылау мен игеру ұ ң ғ ымалары барысында техника қ ауіпсіздігі, қ абаттан мұ найды пайдаланудағ ы ә дістері ө рт қ ауіпсіздігімен тазалығ ы кезінде қ оршағ ан ортаны жә не жер қ ойнауын қ орғ ау бойынша арнаулы кешендендіру; кен орынды барлауғ а дейін жұ мыс тү рі мен кө лемі; тә жірибелі - ө ндірістік сынау арқ ылы технологиялық жә не технологиялық шешімдерімен байланысты сұ рақ тар.

Технологиялық жү йеде бә секелес 2 нұ сқ аудан аз болмауы керек. Қ арастырылатын нұ сқ аулардың біреуі қ ор сапасында болады.

Ұ ң ғ ымалардың негізгі жинақ қ орын ө ң деуге қ атысты емес, сү йірлене тамамдану белдемі мен тү птік белдемге бө лек линзаларды ө ң деу ү шін берілген ұ ң ғ ымалардың жинақ қ орының резерві барлық есептеу нұ сқ ауларында қ арастырылады. Ө німді қ абаттардың ә ртектілік дең гей мен ұ ң ғ ымалар торларының тығ ыздығ ының негізгі жинақ қ орына қ атысты резервті ұ ң ғ ымалар саны алынады, ал олардың саны технологиялық сызба нұ сқ ада 25%-ғ а дейін ө ң деу жобаларында негізгі жинақ қ ордың 10%-ін қ ұ руы мү мкін.

Игеру шығ ындары мен капитал енгізу нормативтерін қ абылдау жә не технологиялық кө рсеткіштерді есептеу негізінде орындалудағ ы қ олдану арқ ылы экономикалық бағ алау ә дістерінің саласы мен ө ң деудің экономикалық кө рсеткіш нұ сқ аулары анық талады. Техникалық -экономикалық кө рсеткіштердің есептеу нұ сқ ауларының сә йкестендіру жолдары мен қ ызметтегі қ атысты экономикалық бағ алау ә дістерінің саласы арқ ылы зертханалық жү зеге асыру нұ сқ ауларын таң дау ү шін ұ сынылады.

Сонымен қ атар, ө ң деу жобасынан басқ а дә лелденген ө ң деу жобасы жә не ө деуге дейінгі жобасы қ ұ рылады (игерудің соң ғ ы сатысында).

Ө ң деудегі жобалау қ ұ жаты кестелік жә не мә тіндік бө лімі мен графикалық мазмұ нынан тұ рады. Мә тіндік бө лім келесідей бө лімдерден тұ рады.

1. Кенорын туралы жалпы мә ліметтерден: қ ысқ аша экономикалық -географиялық мә ліметтер, табиғ и ауа-рай жағ дайларының ерекшеліктері, орогидрография жә не геоморфологиясы.

2. Кенорынның геологиялық -физикалық мінездемесі: ашылғ ан тү зілімдердің литолого-стратиграфиялық қ имасының сипаттамасы, коллекторлар тү рлері, шоғ ырлардың ө лшемдері мен пішіндері, олардың қ ұ рылымдық ерекшеліктері, ө німді қ абаттардың коллекторлық қ асиеттерінің мінездемесі мен қ алың дық тары жә не олардың ә ртектілігі; мұ най газдың, конденсат пен судың қ ұ рамы мен қ асиеті; физико-гидродинамикалық мінездемесі: коллектролардың сулануы, мұ найдың жұ мыс агенттерінің физико-гидродинамикалық кө рсеткіштерін шығ ару, алғ ашқ ы жә не қ алдық мұ най қ анығ у мен оларғ а қ атысты ө ткізгіштік фазасының белгілері жә не т.с.с. мұ най, газ, конденсат қ орлары.

3. Ө ң деу жобасы ү шін технико-экономикалық жә не геолого-ө ндірістік дайындау: қ абаттар мен ұ ң ғ ымаларды зерттеудегі гидродинамикалық талдама негізі, олардың ө німділік жә не реттік мінездемесі; ұ ң ғ ымалардың жинақ қ орының қ ұ рылымы мен олардың ағ ымдағ ы дебитін мінездемесіне қ атысты ө ң деудің ө ткен кезең індегі технологиялық динамика кө рсеткіштеріне, айдау жә не таң дап алу белдеміндегі қ абат қ ысымының жү рісіне, қ абаттың мұ най қ орын ө ң деу жағ дайына; ө ң деу жү йесінің алу тиімділігіне мұ найды пайдаланудың жоғ арлау ә дістерін қ олдану тиімділігі мен ө ң деудің ағ ымдағ ы жағ дайына талдама; ө ң деу тарихының мә ліметтері бойынша анық қ абаттардың математикалық моделінің параметрлерін идентификациялау дә режесін бағ алау мен ө ң деу кө рсеткіштерін технологиялық есептеу ү шін алынғ ан геолого-физикалық есептеудің негізделу мінездемесі; ақ ырғ ы жә не ө ң деудің есептеу нұ сқ ауларын таң дауғ а негізделіп қ осылатын ө ң деудің технологиялық кө рсеткіштерін болжау методикасынан аланғ ан негізделулер; резервті ұ ң ғ ымалардың саны; экономикалық кө рсеткіштерді есептеу ү шін алынғ ан игеру шығ ындары мен капитал енгізу нормативі негізделген.

4. Ө ң деудің технологиялық жә не технико-экономикалық кө рсеткіштерінің нұ сқ аулары: ұ ң ғ ыма-дублерлерін бұ рғ ылауғ а қ ажетті пайдаланатын қ орлардың ө ң деудегі мерзімі мен негізделген шегі; ө ң деу нұ сқ ауларының технологиялық кө рсеткіштерінің есептеудегі нә тижесі; ө ң деу нұ сқ ауларының экономикалық кө рсеткіштері; мұ найды пайдаланудағ ы коэффициенттерінін есептеудегі талдамасы.

5. Жобалаудың технико-экономикалық талдамасына шешім: нұ сқ аудың дә лелденуіне ұ сынылатын таң даудың негізделуі жә не ө ң деу нұ сқ ауларының талдамасы, жаң а технологиялық шеш імнің технико-экономикалық тиімділігі.

6. Мұ най мен газды ө ндірудегі техника мен технологиясы: ұ ң ғ ыма ішілік жә не тү птік қ ұ рылғ ылардың, игеру ұ ң ғ ымаларының сонымен қ атар игеру ұ ң ғ ымаларының кө рсеткіштерінің мінездемесіне таң дауда ұ сынылатын ә дістердің негізделуі; игеру бойынша кешендері ұ ң ғ ыма ө німдерін ө ндірістік дайындау жә не жинау жү йесіне қ ойылатын ұ сыныстар мен талаптар; сулану ү шін қ олданылатын сапалы су; қ абат қ ысымын сақ тау жү йесіне қ ойылатын талаптар; табиғ и газды ө ндірудегі техникасы мен технологиясы.

7. Ұ ң ғ ыма жә не қ абаттарды ашуды ұ ғ у ә дістері мен бұ рғ ылау жұ мыстарында ұ ң ғ ыма қ ұ рылысына қ ойылатын талаптар.

8. Кенорындар мен ө ндіру аудандарының қ айсысы ү шін бұ рғ ылау жұ мыстарының кө лемі мен мұ най, газ, конденсаты ө ндірудегі жобалау жоспарының негізделуі.

9. Ұ ң ғ ыма қ ұ рылысын, игеру ұ ң ғ ымалары мен жағ дайын, қ абатты ө ң деудегі бақ ылау. Ө ң деуді бақ ылау бойынша кешендегі ауданды қ алыптастыруды толық тыратын қ ажеттіліктер, зертханалық зерттеу жұ мыстары мен ө ндірістік-геофизикалық, арнайы гидродинамикалық кө лем тү рлерінің технологиялық жү йеде негізделуі.

10.Жер қ ойнауын жә не қ оршағ ан ортаны қ орғ ау.

11. Кенорынды барлауғ а дейінгі кешендендіру.

12. Жаң а технологиялар мен технологиялық шешімдерді тә жірибелі-ө неркә сіптік сынау.

Негізгі ә дебиеттер: 1(191-247), 7(69-84)

Қ осымша ә дебиеттер 13(117-118)

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Игеруді сатылы жобалаудың принциптері?

2. Игерудің технологиялық жү йесі.

3. Игеру жобасы.

4. Не ү шін ө ң деудің бірнеше нұ сқ асын қ ұ рады?

 

6. Дә ріс тақ ырыбы: Мұ най кен орындарын игеру жү йесі. Кө п қ абатты кен орындарды игеру. Бө лек аудандарды игеру.

Мұ най жә не газ шоғ ырларын ө ң деу жү йесі мен геологиялық ә дістерінің негізделуі. Минималды қ ұ рылғ ылардың шығ ындалуы мен жер қ ойнауын қ орғ ау ережелерін сақ тау барысында аз уақ ыт ішінде қ абаттан максималды мұ найды пайдалануды алынғ ан ө ң деу жү йесі қ амтатамасыз етілуі қ ажет.

Игеру жү йесіне келесі талаптар қ ойылады:

1.Ө ндіру жә не бұ рғ ылау жоспарын орындау;

2.Кен орынның геологиялық, ө ндірістік жә не экономикалық ерекшеліктерін толық есептеу.

3.Қ абат энергиясын рациональды пайдалану сә йкестігі жә не қ абатқ а ә сер етуі бойынша кешендендіру.

4.Жер қ ойнауын сақ тау ережесі.

Мұ най кенорынның ө ң деу жү йелері.Мұ най жә не газ кен орынын ө ң деудің қ абатты ашу ә дісі бойынша екі тә сілді кө рсетуге болады.

1.Терең ұ ң ғ ымаларымен ө ң деу.

2.Шахталық ә діспен ө ң деу.

Мұ най кен орыннын ө ң деудің мұ най ө ндірудегі біршама кө не ә дісі қ ұ дық тық болып табылады.Осы кезде қ абат немесе қ абаттар сериясын қ ұ дық тық ә діспен ашқ ан, осыдан мұ найды бө ліп алғ ан.Қ ұ дық тың терең дігі 150 метрге, ал диаметрі 1-1, 5 метрге жеткен.

Мұ най кен орындарын ө ң деудің шахталық ә дісі тұ тқ ыр мұ найы, ағ ын суы жоқ газдалғ ан кен орындарда қ олданылады.Қ орытындылай келгенде бұ л ә діс арқ ылы қ абатты екі шахталық ә діспен ашуғ а болады: игерілетін жә не жоғ ары кө терілуі бойынша вентиляциялық.Шахта арасындағ ы алаң ды тө ртбұ рышқ а кө лденең жә не ө ң деудің иілімдеріне бө лген.Осылайша тау ө ң деулері қ абат бойымен, қ абаттың жабыны немесе табанымен, я болмаса тау жыныстары бойымен жү ргізілуі мү мкін.Бірінші жағ дайда қ абат тү йірлері тау ө ң деулерінің кө рінген жарларынан жаралады, екінші жағ дайда қ абатты тығ ыз орналасқ ан ұ ң ғ ымалардың веер тә різді бұ лақ ты ажыраулары ашады.

Мұ най ұ ң ғ ымадан тау ө ң деулеріне, соң ынан шахта зумфына насос арқ ылы кү ндізгі беткейге ағ ып ө теді.

Қ азіргі таң да шахталық ө ндіру мұ найды ө ндірудегі жалпы санынын аз ғ ана бө лігін қ ұ райды.Қ азіргі таң да шахталық ө ндіру мұ найды ө ндірудегі жалпы санынын аз ғ ана бө лігін қ ұ райды.Қ азіргі уақ ытта мұ най қ анық қ ан қ абаттар ережесі бойынша мұ найда ә ртү рлі ә дістер арқ ылы беткейге тү суін терең ұ ң ғ ымамалармен ашады.Сондық тан тө менде мұ най кен орынын тек терең ұ ң ғ ымалармен ө ң деу жү йесін ә ртү рлі сипаттамалары берілген.






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.