Диагностикасы. 1. Кортизол мен АКТГ-ның базальды деңгейін анықтау КС диагностикасында диагностикалық маңызы аз

1. Кортизол мен АКТГ-ның базальды дең гейін анық тау КС диагностикасында диагностикалық маң ызы аз. Скринингті тест ретінде несеппен бірге бос кортизолдың тә уліктік экскрециясын анық тау қ олданылады, бірақ бұ л зерттеумен салыстырғ анда сезімталдығ ы мен спецификалық жағ ынан кіші дексаметазонды сынақ басымдау.

2. Науқ аста КС симптомдары мен кө ріністері анық талғ анда, ең алдымен кіші дексаметазон сынағ ы кө мегімен кортизолдың эндогенді гиперпродукциясын жоқ қ а шығ ару қ ажет. Хаттамағ а сә йкес 1-ші кү ні таң ғ ы сағ ат 8–9-да қ ан сарысуында кортизол анық талады. Сол кү ні сағ ат 24-те (тү нде) науқ ас 1 мг дексаметазонды ішке қ абылдайды. Келесі кү ні таң ғ ы сағ ат 8–9-да науқ аста қ ан сарысуында кортизол дең гейі анық талады. Қ алыпты жағ дайда жә не эндогенді гиперкортицизммен қ осарласпайтын жағ дайларда дексаметазонды тағ айындағ аннан кейін кортизол 2 есе тө мендейді. КС-ның кез-келген тү рінде кортизол ө ндірілуі адекватты тежелмейді.

3. Егер кіші дексаметазон сынағ ында кортизол дең гейі қ ажетті дең гейде тежелмесе, КС-ның патогенетикалық варианттары арасында, яғ ни КА-ы мен бү йрек ү сті безі кортикостеромасы арасында салыстырмалы диагностика жү ргізіледі.

4.11 сурет. Кушинг синдромы кезінде бү йрек ү сті безінің компьютерлі томограммасы: оң жақ бү йрек ү сті безінің кортикостеромасы

Осы мақ сатта ү лкен дексаметазон сынағ ы жү ргізіледі. Хаттама бойынша ү лкен дексаметазон сынағ ы кіші дексаметазон сынағ ынан тек мө лшері бойынша ажыратылады: науқ асқ а 8 мг дексаметазон тағ айындалады. КА кезінде дексаметазонды қ абылдағ аннан кейін кортизол дең гейі 50%-ғ а тө мендейді; кортикостерома мен эктопирленген АКТГ-синдромы кезінде кортизол дең гейі ө згермейді.

4. КА кезінде топикалық даигностика гипофиз аденомасын анық тау мақ сатында МРТ орындалады. Сонымен қ атар, бү йрек ү сті безіне КТ мен МРТ жү ргізу нә тижесінде КА болса екі жақ ты гиперплазия анық талады. Бұ л ә дістер кортикостероманы визуализациялау мақ сатында да қ олданылады (4.11сурет). Эктопирленген АКТГ-синдромы кезінде ісікті визуализациялау қ иындық тар тудырады. Ә детте, ол ө кпеде жә не кө кірек аралығ ында локализацияланады (сирек жағ дайда АІЖ) жә нее диагностикалау барысында метастаздар анық талады.

5. КС кезінде асқ ынуларды диагностикалау мақ сатында компрессиялы сынық тарды анық тау ү шін омыртқ а рентгенограммасы, электролитті бұ зылыстар мен стероидты қ ант диабетін анық тау ү шін қ анның биохимиялық талдауы жү ргізіледі.