Түсінік хат. «Дүниетану» пәнінің мазмұны оқушыларды қоршаған өмірдің әр түрлі объектілері мен

«Дү ниетану» пә нінің мазмұ ны оқ ушыларды қ оршағ ан ө мірдің ә р тү рлі объектілері мен қ ұ былыстарын зерделеуге бағ ытталғ ан танымдық іс-ә рекет ә дістерімен жә не тә сілдерімен жү йелі тү рде қ аруландыруды ескертеді.

Оқ ыту мақ саты: Оқ ушылардың дү ниеге біртұ тас қ ө зқ арасын қ алыптастыру жә не ондағ ы адамның орнын тү сінуге кө мектесу.

Оқ ыту міндеттері:

- Табиғ ат объектілері мен қ ұ былыстарының алуан тү рлігі, олардың қ асиеттері, салалары мен кү йлері туралы тү сініктерді қ алыптастыру, олардың арасындағ ы ө зара байланысты, ө зара тә уелділікті, олардың кең істік пен уақ ыт бойынша ө згерістерін тү сінуді қ амтамасыз ету;

- Ө зінің кө ң іл-кү й ахуалына, денсаулығ ына деген дұ рыс қ атынасты тә рбиелеу;

- Ө зінің іс-ә рекетін ұ йымдастыра алуғ а жә не ө зін ұ стай білуге ү йрету;

- Оқ ушыларда адамгершілік, ең бек жә не эстетикалық мә дениет негіздерін қ алыптастыру, оларды ә леуметтендіру;

- Экологиялық мә дениет пен ойлау стилін тә рбиелеу.

«Дү ниетану», «Айналамен танысу» (1-2сыныптар), «Табиғ аттану» (3-4 сыныптар) пә ндерін алмастырғ ан мектептің бастауыш сатысындағ ы жаң а пә н жә не ол «Адам», «Қ оғ ам», «Табиғ ат», деп аталатын ү ш ірі дидактикалық блоктан тұ рады. Ә рбір блоктың материалы білім мазмұ нына жаң а тү сініктер мен ұ ғ ымдарды жү йелі тү рде енгізу есебінен сыныптан сыныпқ а жеке оқ ылып, адамның сезім мү шелерінің қ ызметі мен маң ызы, тілдің ә леуметтік ерекше ролі, ойлау, бақ ылау, тың дау, оқ у жә не ойғ а тоқ у, басқ ағ а айту, тә жірибе, дү ниені зерделеу ә дістері қ арастырылады.

Бұ л ұ ғ ымдарды мең геруден алғ ан білім, біліктері оқ ушының ө зін-ө зі тануына кө мектеседі. Осыдан айналадағ ы дү ниені зерделеп білуге мү мкіндігі бар екеніне оның кө зі жетеді, сенімі артады.

«Адамның айналадағ ы дү ниемен қ арым-қ атынас» (2-сынып), «Адам –табиғ ат перзенті» (3-сынып), «Адам-қ оғ ам перзенті» (4-сынып) тақ ырыптарын зерделеу барысында оқ ушы ө зін ө зі танып білуден біртіндеп адамның дү ниедегі алатын орны мен рө лін тү сінуге негіз салады.

Адам туралы бө лім «Табиғ ат», «Қ оғ ам» дидактикалық бірліктерімен тығ ыз байланысып, мұ ндағ ы адамның басты қ ұ ралы –ең бек деген идея пә н мазмұ ның ө зекті арқ ауы боп табылады. Адам –нақ ты дү ниенің ү ш саласында баста тұ лғ а – кейіпкер болып, бү кіл мазмұ нды интеграциялаушы фактор рө лін атқ арады.

Дү ниетану мазмұ нындағ ы табиғ ат, қ оғ ам адам ең бегі туралы материалдар, бұ рынғ ыдай маусымдық емес, жү йелілік ұ станымы бойынша қ ұ ралғ ан. Мұ ндай қ ұ рылымның бірнеше артық шылығ ы бар. Ең бастығ ы –білім бө лшектенбей, жү йемен беріледі. Сондық тан, оның дү ниетанымдық, тә рбиелік мү мкіндігі толық пайдаланылады жә не оқ ушының бастауыш сатыдан соң басталатын ғ ылым негіздерін қ иналмай зерделеуіне қ ажетті теориялар ұ ғ ымдар жү йесінің тың ғ ылық ты мең герулерін қ амтамасыз етеді.

Дү ниені танып білудің логикалық ә діс –тә сілдері (талдау, салыстыру, синтез т.б), зерделеудің ғ ылыми ә дістері мен тә сілдері (бақ ылау, тә жірибе, картамен, сұ лбамен жұ мыс, ә р тү рлі аспаптармен кө мегімен ө лшеу, бағ дарлау, шартты белгілерді қ олдану, сызбамен, кестемен жұ мыс т.б) дербес мазмұ н ретінде оқ ытылып, оларды бү кіл оқ у материалын зерделеуге берілетін уақ ыттың 2-30 процентіне жуығ ын алатын лабороториялық, сарамандық, қ оғ амдық –пайдалы жұ мыстарда, топсаяхаттарда іс жү зінде қ олданылып, бекіту кө зделеді.