Мұнай, мұнай өнімдерінің қату температурасын анықтау.

Жұ мыстың мақ саиы: мұ най, мұ най ө німдерінің қ ату температурасын стандартты ә діспен анық тау.

Керекті қ ұ рал-жабдық тар. Биіктігі 160 10мм, ішкі диаметрі 20 1 мм шыны пробиркалар, биіктігі 130 10мм, ішкі диаметрі 40 2мм шыны пробиркалар, термометрлер, су моншасы, штатив, кү кірт қ ышқ ылы немесе олеум, этил спирті, қ атты кө міртегі диоксиді.

Теориялық бө лім: Мұ най немесе мұ най ө німдерінің стандартты жағ дайларда ө зінің қ озғ алмалдығ ын жоятын температураны қ ату температурасы деп аталады. Қ ұ рамының кө п компоненттілігінің мұ най жә не мұ най ө німдерінің нақ ты қ ату температуралары болмайды. Мұ найдың қ ату температурасы -62-ден +35⁰С аралығ ында ө згереді. Қ ату температурасының экстремальды мә ні аз парафинді эхабин мұ най ү шін (-62⁰С), ал жоғ ары парафинді тасболат мұ найы ү шін (+35). Оларды тасымалдау, сақ тау, пайдалану мұ най, мұ най ө німдерінің қ ату температурасына байланысты.

Мұ най жә не мұ най ө німдерінің қ ату температураларына, белгілі температураларда ассоциаттар тү зуге жә не структурлануғ а қ абілетті парафиндердің мө лшері ерекше ә сер етеді. Кө мірсутектердің молекулалық массалары арқ ан сайын (оның ішінде н-алкандар) ассоциациялану қ абілеттері артады, осығ ан сә йкес мұ най фракциялары ауырлағ ан сайын (бензинді дизельді майлы қ алдық ты). Олардың қ ату температуралары да артады. Мұ найлы дисперсті жү йелердің физика-химиялық механика тұ рғ ысынан мұ найдың (мұ най ө німдерінің) қ ату температуралары бос-дисперсті кү йден байланысқ ан дисперсті (қ атты) кү йге аусуымен анық талады. Мұ най жә не мұ най ө німдерінің ү стіндегі молекулалық структураның қ алыптасуына жә не тұ рақ тылығ ына тө менгі температураларда депрессаторлар деп аталатын заттармен ә сер етуге болады. Табиғ и депрессаторларғ а шайырлы-асфальтенді заттар жатады.

Товарлы отындардың тө мен температуралы қ асиеттерінің кө рсеткіштерін нормирлейді. Тез жү ретін дизельдер ү шін маркасы 3 отынның (қ ыстық) қ ату температурасы -35-45⁰С, ал лайлану температурасы -25-35⁰С –тан аспауы керек. Реактивті двигательдер ү шін отынның кристалдану температурасы -55⁰С-тан аспауы керек.

Қ ату температурасын мұ найды термиялық ө ндеуден кейін жә не мұ найдың химиялық қ ұ рамына байланысты оның тә уелділігін кө рсеткеннен соң анық тағ ан мұ найды (мұ най ө німдерін) алдын-ала термиялық ө ндеуді 50⁰С-та жү ргізеді. Бұ л температурада ә ртү рлі мұ найлардан бө лінген қ атты кө мірсутектердің (парафиндердің) орташа балқ у температураларына сә йкес келеді. Осыдан тероө ндеу жү ргізу арқ ылы, мұ найлы дисперсті жү йенің бастапқ ы ү лгілерін бірдей тұ рақ ты кү йге келтіреді.

Жалпы жұ мыстың орындалуы мен мақ сатының жү зеге асырылуы жө нінде қ орытынды жазу керек.