Конструкцияны өңдеудегі негiзгi бастапқы деректерi

Конструкцияны ө ң деу ү шiн жә не жабдық ты есептеуге қ ажеттi бастапқ ы деректер ә детте ө те кө п. Оларды негізгі параметрлерге жә не қ осымша деректерге бө луге болады.

Ә детте негізгі параметрлер кө п болмайды. Олар жабдық тың негізгі тағ айындалуын сандық суретте йды. Мысалы, сораптарғ а — сұ йық тың кө лемі, нақ ты уақ ыт мерзiмiнде берiлетiн; қ ысым, оның шығ а берісінде дамытылатын сораппен; фонтанды арматура ү шін — шығ а берісіндегі каналдардағ ы қ ысымы жә не бұ л каналдардың диаметрi; ағ ымдағ ы жә не капиталды жө ндеу агрегаттары ү шін – ілмектің жү к кө тергіштігі.

Сонымен қ атар жабдық ты пайдаланғ ан кезде қ осымша деректер қ ажет, оларғ а жататындар:

1. Жабдық тардың габариттеріне, массасына, орналасу шартына (автокө лікте, тракторда, шаналард, фундаменте) байланысты шектелуі;

2. Жабдық тың орналасу кү йіне байланысты тасымалдау жә не монтаждау шарттары;

3. Жабдық тың сенімділік кө рсеткіштері;

4. Жабдық тың жұ мыс істейтін ортысының суретте масы;

5. Белгілі бір заң бойынша ө згеретін уақ ытта жү ктеме салу суретте масы;

6. Климаттық шарттар жә не жабдық тарды орналастыру дә режелерін;

7. Ә зірлеу мен жө ндеудің технологиялық ерекшеліктері;

8. Қ оршағ ан ортаны сақ тау жә не ең бек қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету шарттары;

9. Экономикалық кө рсеткіштер (ө зіндік қ ұ ны, лимиттік бағ а, есеп қ айтару мерзімі т.с.с.).

Қ ұ растыруғ а қ ойылатын, ә зірлеу мен жө ндеудің технологиялық ерекшеліктері, климаттық шарттар жә не жабдық тарды орналастыру дә режелерін қ арастырамыз.

Жабдық ты жобалағ анда, бө лшектерді сериялық ә зірлегенде, заманғ а сай автоматтандырылғ ан жү йелер мен программамен басқ арылатын станоктарды қ олдануды ескеру қ ажет. Бө лшектердің ө лшемдері бақ ылауғ а неғ ұ рлым сенімді ә рі жең іл болуы тиіс, мысалы, ө тетін жә не ө тпейтін тығ ындар кө мегімен, калибрлермен, автоматты оптикалық бақ ылаумен.

Бө лшектер конфигурациясы дайындау мерзімін азайту мақ сатында, бағ асының қ ымбат болмауы, ө лшемдерді бақ ылауды оң айлату, беттік сапасы жә не машинана қ ұ растыру жең ілдігі максималды оң айлатылғ ан болы тиіс.

Бө лшектерді ө лшемдері неғ ұ рлым дә л болы крек, ол қ ұ растыруды жнң ілдетіп қ ана қ оймайды, сонымен қ атар жө ндеуге де ың ғ айлы болады. Жө ндеуді жең ілдету ү шін бө лшектерді жекеленген тү рде ғ ана емес, сонымен бірге блоктарын ескерген жө н, себебі олар бө лшектер жыйынтығ ынана тұ рады. Мысалы, газомоторкомпрессорда лубрикаторлық майлау жү йесіндегі істен шық қ ан лубрикаторлық сорапты жаң асына ауыстыру.

Машинаны жобалағ анда, істен шық қ ан жә не тез тозатын бө лшектерін машинаның басқ а бө лігін бө лшектемей ауыстыруды ескеру қ ажет.

Барлық жобаланатын бұ йымдар берілген шектегі параметрлері мен белгілі бір климаттық шарттарда сақ тау жә не орналасуы қ ажет. Бұ йымдардың орындалуы белгілі макроклиматтық аумақ қ а сә йкес келуі тиіс.

Климаттық аудандар бір жылдағ ы абсолюттік ауаның температурасының максимумы мен минимумының орташа мә ніне тә уелді бө лінеді немесе ауданның орналасу аумағ ына байлланысты МЕСТ 24482—80, 25650—83, 25870—83 бойынша.

Бұ йымды орындау келесідей негізгі климаттық аудандармен шарттасқ ан:

1. Бір қ алыптағ ы климатта, берілген ауаның температурасы + 40 пен - 45 °С арасында. Шифрдегі белгіленуі У;

2. Суық климатта, ауаның температурасы - 45 °С тан тө мен. Шифрдегі белгіленуі - ХЛ;

3.Ылғ алды тропикалық климатпен, ауаның температурасы 20 °С, ал қ атысты ылғ алдылық 80% - ғ а тең немесе одан жоғ ары. Бір жылда (2 ден 12 ай бойы) қ арастырылғ ан кезенде тә улігіне шамамен 12 сағ ат немесе одан да кө п. Шифрдегі белгілнуі - ТВ.

4. Қ ұ рғ ақ тропикалық климатпен, ондағ ы ауаның орташа максималды температурасы 40 °С тан жоғ ары жә не дымқ ыл климаттық аудандарғ а жатпайтындар. Шифрде белгіленуі - ТС;

5. Тропикалық климатпен. Бұ л жағ дайда бұ йымдар табиғ и, қ ұ рғ ақ жә не дымқ ыл тропикалық климатта орындалу керек. Шифрдегі белгіленуі - Т.

6. Қ ұ рлық та жоғ арыда аталғ ан климаттық аудандар ү шін, белгіленуі - 0.

7. Бірқ алыпты тең іздің суық климатымен (тең із жә не мұ хит кемелерінде қ ондырылатын бұ йымдар ү шін, с. ш. 30° солтү стікке жә не о. ш. 30° оң тү стікке орналасқ ан). Шифрдегі белгіленуі - М;

8. Тропикалық тең із климатымен (тең із жә не мұ хит кемелерінде қ ондырылатын бұ йымдар ү шін, с. ш. 30° жә не о. ш. 30° арасында орналасқ ан). Белгілнү і - ТМ;

9. Шексіз аудандарда жү зетін тең із жә не мұ хит кемелерінде қ ондырылатын бұ йымдар ү шін Шифрдегі белгіленуі - ОМ;

10. Қ ұ рлық та жә не тең ізде, барлық климаттық аудандарда пайдалануғ а қ олданатын бұ йымдар. Шифрде белгіленуі - В.

Пайдалану жұ мыстары жү ргізгізілетін орындарғ а орналастыруына байланысты жабдық тарды келесі категориялармен орындайды.

1. Ашық ауада жү ргізілетін жұ мыстар ү шін. Категория – 1

2. Бө лме ішінде жү ргізілетін жұ мыстар, оның температурасы мен ауа ылғ алдылығ ы ашық ауадағ ы параметрлерінен аз ғ ана ө згеше болғ анда, (палаткада, кузовта, жылу изоляциясы жоқ металлды бө лмелерде, шатыр астында) жә не бұ йымдарғ а кү ннің тікелей радиациялық, сонымен қ атар атмосферных жауын шашынның ә срінсіз. Категория – 2.

3. Табиғ и желдетілетін, жабық бө лмелерде жұ мыс істеу ү шін, ондағ ы температураның ө згеруінің, ылғ алдылық тың, шаң ның, қ ұ мның ә сері ашық ауадағ ығ а қ арағ анда мейлінше аз (жылу изоляциясы бар металлды қ орғ ан, тасты, бетонды, ағ аш бө лмелерде). Категори – 3.

4. Климаттық шарттарды жасанды жолмен басқ арылатын бө лмелерде жү ргізілетін жұ мыстар ү шін. Бұ л желдеткіштермен салқ ындатылатын немесе жылытылатын капиталды бө лмелер. Категория – 4.

5. Ылғ алдылығ ы жоғ ары дә режедегі бқ лмелерде жү ргізілетін жұ мыстар ү шін (жер асты жылытылмайтын жә не желдетілмейтін бө лмелер ү шін, шахталарда, қ абырғ алар мен едендері дымқ ыл болатын кемелер трюмаларында). Мұ най жә не газ ө неркә сібінде осы категорияғ а батырылатын жә не ішкіұ ң ғ ымалыұ жабдық тар жатады. Категория – 5.

Осылайша, Батыс Сібірдің солтү стігінде жұ мыс істеуге арналғ ан жабдық шифр белгіленуінде ХЛІ ә ріптерін кө руге болады. Ортадан тепкіш электр сорапқ а арналғ ан тиелетін қ озғ алтқ ыш шифрнде В5 белгіленуін кө реміз.

Жабдық ты ө ң деу кезінде, негізгі параметрлерін анық тау ү шін, пайдаланудағ ы статикалық параметрлер жиынтығ ы мен жаң а бө лшектің қ олданылатын шарттары тексеріледі.