Тақырыбы: Жер беті қалай өзгереді?

Мақ саты: Жер бетінің табиғ аттың сыртқ ы кү штерінің ә серінен ө згеруі туралы мағ лұ мат беру.

Ой-ө рісін, сө здік қ орын, тіл байлығ ын, ойын еркін жеткізе білу дағ дысын дамыту.

Табиғ атты қ орғ ауғ а, айналадағ ы қ оршағ ан ортаның тазалығ ына кө ң іл бө луге тә рбиелеу.

Сабақ тү рі: Аралас сабақ. Ә дісі: Тү сіндіру, сұ рақ -жауап, ә ң гімелеу.

Кө рнекілігі: Суреттер.

Барысы: І. Ұ йымдастыру кезең і: Сабақ қ а ә зірліктерін тексеру, назарын сабақ қ а аудару.

ІІ. Ү й тапсырмасын тексеру кезең і: Мазмұ нын сұ рап, сұ рақ тарғ а жауап алу. - Ү гілу деген не? -Қ атты тау жыныстары қ алай бұ зылады? -Табиғ аттағ ы ауа райының ө згеруі тау жыныстарына ә сер ете ме?

ІІІ. Мақ сат қ ою кезең і: Сабақ тақ ырыбын, мақ сатын хабарлау.Жер беті қ алай ө згереді?

ІҮ. Жаң а сабақ. Кіріспе. -Жер бетінде ө згеріс болады ма? (оқ ушылардың ойын тың дау)

Оқ улық бойынша тү сіндірме.

Ү гілген тау жыныстарын бір жерден екінші жерге мұ здық, ағ ын су, жел тасымалдайды.

Биік тау шың дарын мә ң гі мұ з басып жатады.Олар ү сті-ү стіне жиналып мұ здық болады.

Олар жинала-жинала салмағ ы ауырлап, кө лемі ү лкейіп тө мен қ арай баяу сырғ иды.

Ғ алымдар осындай мұ здық тардың тә улігіне 1-5 метр жылжитынын байқ ағ ан.Ол тау беткейін қ ырнап, жолындағ ы тау жыныстарын ала кетеді, жеткен жеріне ү йіп тастайды. Мұ ндай ү йінділер биік тау басындағ ы мұ здық тар етегінде жиі кездеседі.

Қ ия беткейдегі тау жыныстары ө з салмағ ымен жылжып, тө мен тү седі. Оларды ағ ын су ағ ызып ә кетеді.Қ ұ лап ақ қ ан су тау жыныстарын тасымалдаумен қ атар жер бетін ө згертеді.

Су ағ ызып келе жатқ ан тастар ө зеннің тү бін ү гітіп, терең дете тү седі. Жағ аларды бұ зады.

Осылай терең шатқ алдар пайда болады..

Жауын суы мен еріген қ ар суы уақ ытша ағ ыс қ ұ райды.Ағ ын су тау беткейін тілімдейді, жер бетін жырып кетеді.Жазық тарда ағ ын су ә серінен жыра пайда болатынын ө ткен сабақ тан білесің дер.

Жел де жер бетін ө згертеді.Жел ә рекеті ә сіресе қ ұ рғ ақ шылық аймақ тарда кү шті сезіледі.

Ү гілген тау жыныстарын жел ү рлеп ә кетеді. Онымен ілескен ұ сақ қ ұ м, қ иыршық тар жолындағ ы жартастарды ұ рғ ылап, оларды қ ажап, мү жиді.

Шө лді аймақ тарда қ ұ м шө гінділерін ұ шырып, қ айта ү йеді.Содан қ ұ м тө белер пайда болады.

Жер беті табиғ аттың осындай сыртқ ы кү штерінің ә серінен ө згереді.Бір кездегі биік таулар аласарып, тө белерге айналады. Сарыарқ адағ ы аласа таулар бір кездегі асқ ар биік таулардың қ алдығ ы болып табылады.

Оқ улық пен жұ мыс. Ө з беттерінше іштей оқ ыту.

Дә птермен жұ мыс. Кү н ретін, ауа райын жазу.

Жер бетін ө згеріске ұ шырататын сыртқ ы табиғ ат кү штерін тізіп жазу.

Ү. Қ орыту. -Қ андай қ ұ былыстардың ә серінен жер беті ө згеріске ұ шырайды? -Бұ зылғ ан тау жыныстары қ алай тасымалданады? -Терең шатқ алдар қ алай пайда болғ ан?

VIII. Ү йге тапсырма беру кезең і: 35, 36, 37-.беттерді оқ у, мазмұ ны. Дә птерге оқ улық тағ ы сызбаны орындау. Бағ алау.