Дүниетану- 4 класс

№1.Тақ ырыбы: Адам қ айдан, қ ашан пайда болғ ан?

Мақ саты: Адам қ айдан, қ ашан пайда болғ аны жө нінде қ асиетті діни кітап пен ғ ылыми зерттеудегі айтылғ ан ойларды талқ ылап, тү сіндіру. Ой-ө рісін, ә ң гімелеп жеткізе білу қ абілеттерін дамыту. Ең бексү йгіштікке, адамдық қ асиетті бағ алай білуге тә рбиелеу.

Сабақ типі: Аралас сабақ. Ә дісі: Тү сіндіру, сұ рақ -жауап, ә ң гімелеу

Кө рнекілігі: Суреттер, ү лестірмелер.

Сабақ тың барысы: І. Ұ йымдастыру кезең і: Сабақ қ а дайындық.Дү ниетану оқ улығ ын таныстыру. Кітапта шартты белгілер бар, сендердің кітаппен тез тіл табысып, ә рі дұ рыс пайдалануларың а қ олайлы болсын деп жасалғ ан.. Осы жаң а кітап сендердің адал достарың, кө мекшілерің.Сендерден кейін басқ ада жас ө спірімдер бұ л кітапты пайдаланады. «Білім еш уақ ытта ескірмейді» Сондық тан кітапты кү тіп ұ стау керектігін есің нен шығ арма.

Ал, балалар, алғ ашқ ы сабағ ымызды кө ң ілді тілектерден бастайық. Бір-бірімізге қ арап

хормен бү гінгі кү нге тілек тілейміз.

Қ уанамын мен де, Білімді тексеру кезең і:

Қ уанасың сен де.

Қ уанайық, достарым,

Арайлап атқ ан кү нге.

-Балалар, Дү ниетану сабағ ы бізге нені ү йретті?

-Бізді қ оршағ ан орта деп нені атаймыз?

-Адам мен табиғ ат бір-біріне тә уелді ме?

-Адамғ а ең қ ажетті не деп ойлайсың дар?

IV. Мақ сатын қ ою кезең і:

Тақ ырыбын, мақ сатын хабарлау

Адам қ айдан, қ алай пайда болғ ан?

Балаларғ а мақ сатын айтып ө темін

V. Жаң а материалды тү сіндіру кезең і: -Бұ л - адамдарды ежелден толғ андырып келе жатқ ан сұ рақ. Ғ ылым ә лі дамымағ ан кезде ә ртү рлі аң ыздар айтылып жү рді.

Мұ ндай аң ыздар діни кітаптардан да орын алып жү рді.Онда Алла-тағ ала ө з қ ұ діретімен ә уелі жер-дү ниені, жан—жануарларды, одан кейін барып, топырақ тан ең алғ ашқ ы адамды, яғ ни Адам Атаны жаратқ аны айтылады.

Ғ ылым саласында ү лкен сұ рақ қ а жауапты ағ ылшын ғ алымы Чарльз Дарвин 19 ғ асырда

«Адамның шығ у тегі жә не табиғ и сұ рыпталу»атты ең бегінде ө сімдіктер мен жануарлардың тү рлерінің ө згергіштігін анық тап, қ азіргі тү рлерінің табиғ и сұ рыпталу жолымен ертедегі басқ а тү рлерден шық қ анын дә лелдеді. Ал адамның арғ ы тегі маймылдардың ерекше бір тү рі болып табылатынын баяндады.

Ө те ерте заманда ө мір сү рген адам тә різді маймылдар мен адамдардың жер қ ыртысында сақ талғ ан қ алдық тарын зерттеудің арқ асында олардың басының кө лемі кішірек, қ аң қ а сү йектері жү рген кезде қ олғ а сү йемелдеуге келетіндей болғ ан.Яғ ни ә р адым аттағ ан сайын адам мен хайуанаттар арасындағ ы айырмашылық тардың кү шейе тү суі, ә сіресе адамдардың ойлау жү йесінің артуы, бұ л қ асиет «сана» деп аталады. Осы қ асиеттің арқ асында адам тә різді маймылдар тастан тү рлі кү нделікті тұ рмысқ а қ ажетті қ ұ ралдарды жасап, ең бек тү рлерін қ олдана білді.

VI. Жаң а материалды мең гергенін тексеру кезең і:

Оқ ушыларғ а оқ ыту.

а) іштей ә) дауыстап тізбектей оқ у

Сурет бойынша ә ң гімелету.

VII. Бекіту кезең і: Қ орытындылау

-Алғ ашқ ы адамның жаралуы туралы ғ ылымда не дейді, діни кітаптарда не дейді?

-Адамның пайда болуы жайлы жазғ ан ғ алым кім? -Маймыл мен адамның ұ қ састығ ы бар ма?

-Ерекшелігі неде деп ойлайсың?

VIII. Ү йге тапсырма беру кезең і: 5, 6, 7 беттерді оқ ып, мазмұ нын айту

a. Бағ алау.

№2 Тақ ырыбы: Алғ ашқ ы адам.

Максаты: Алғ ашқ ы адам туралы тү сінік беру.Ө ткен материалды мең гергенін тексеру.

Ой-ө рісін, тіл байлығ ын, алғ ашқ ы адам туралы білімдерін дамыту.

Бірлесіп ең бек етуге, достық қ а, тарихты қ ұ рметтеуге тә рбиелеу.

Сабақ типі: Аралас сабақ. Ә дісі: Тү сіндіру, сұ рақ -жауап, ә ң гімелеу.

Кө рнекілігі: Суреттер, ү лестірмелер.

Барысы: І. Ұ йымдастыру кезең і: Амандасу, тү гендеу, оқ ушылардың зейінін, назарынпсихологиялық жаттығ улар орындау арқ ылы сабақ қ а аудару.

ІІ. Ү й тапсырмасын тексеру кезең і: Адам қ айдан, қ алай пайда болды? (Оқ ушылардан мазмұ нын сұ рау).Алғ ашқ ы адам туралы мұ ражайдан білгендері болса, ә ң гімелету.

IV. Мақ сатын қ ою кезең і: Тақ ырыбын, мақ сатын хабарлау. «Алғ ашқ ы адам».

V. Жаң а материалды тү сіндіру кезең і:

1. Мұ ғ алімнің тү сіндірмесі. Алғ ашқ ы адам қ азақ жерінде бұ дан 1 миллиондай жыл бұ рын пайда болғ ан.Мұ ны археологтардың жү ргізген зерттеулері дә лелдеп отыр. «Археолог» деген тарихты зерттеуші мамандар.Жердің даму тарихында «Мұ з дә уірі»деп аталатын кезең болғ ан. Бұ л дә уірде жердің оң тү стігінде де, солтү стігінде де ауа райы кү рт суытып, соның салдарынан ормандар жойылып, оның орнына далалы жерлер пайда болды. Ормандарда тіршілік еткен маймылдар енді ашық жерде қ алып қ ойды. Енді маймылдарғ а ө з тіршілігін сақ тап қ алу оң айғ а соқ пады. Суық желден, азулы, тырнақ ты, жү йрік жыртқ ыштардан қ орғ ануғ а, даланы кезіп, азық тауып жеуге бейімделу керек болды. Осындай суық ауа райына тө зе алмағ андары қ ырылып кетті. Ал тірі қ алғ андары таяқ, тас, сү йек сияқ ты заттарды алдың ғ ы аяқ тарымен ұ стап, солардың кө мегімен жауларынан қ орғ анып, қ орегін тауып жеді. Найзағ ай тү сіп жанғ ан отқ а жылынды. Ө ртеніп ө лген жануар етін жеп, оның шикі еттен дә мді екенін сезді.Қ атал табиғ ат жағ дайына бейімделгендері іріктеліп, сұ рыпталып, жаң а жағ дайғ а тө зімділігін арттыратын белгілері дамып, жетілгендері ғ ана тірі қ алды.

Табиғ аттың ө зі ағ зағ а ә сер етті. Табиғ и сұ рыптау нә тижесінде кө не дә уір адамы пайда болды. Бұ ны –табиғ ат перзенті деуге болады.

Қ осымша материал бойынша алғ ашқ ы адамдардың пайдаланғ ан қ ұ ралдарын таныстыру.