Гетерогенді катализ..

Гетерогенді катализ деп ә рекеттесетін реагент пен ондағ ы катализатор ә р тү рлі фазада болатын реакцияларды айтады. Гетерогенді катализде катализа-тор қ атты зат, ал реагенттер не сұ йық, не газды кү йінде болады. Мұ ндай реакциялар екі фаза аралығ ында, яғ ни фазалық бетте, катализатордың бетін-де жү реді.

Гетерогенді катализде катализатор болатын заттың қ асиеті, табиғ и ерек- шелігі мен қ ұ рылысы, химиялық қ ұ рамы мен беттік сипатының маң ызы зор. Барлық гетерогенді каталиттік реакциялар ө те қ арапайым болса да, бірнеше реакциялар арқ ылы жү реді:

1) ә рекеттесуші молекулалардың ө зара жақ ындасуы;

2) молекулалардың катализатордағ ы активтілік орталығ ына бағ ытталуы;

3) ә рекеттесетін молекуланың адсорбциялануы;

4) молекулалардың химиялық ө згеруі;

5) реакция ө німінің десорбциялануы;

6) ө німнің катализатор бетінен алыстауы.

Катализатордың активтілігі концентрацияғ а, температурағ а, қ ысымғ а, реагенттер мен катализатордың химиялық қ ұ рамына байланысты болады.

Гетерогенді катализдің механизмі Дифффузия мен адсорбцияның ролі.

Гетерогенді катализдің механизмі мен себептерін тү сінуде екі жайдың ма-ң ызы зор: 1) катализатор бетіне ә рекеттесетін реагенттің адсорбциялануы; 2) каталиттік реакцияларғ а катализатордың беті тү гелдей қ атынаспай, тек активті орталық деп аталатын жекеленген шағ ын бө лшектерден тұ ратын, аса кө п емес бө лігінің ғ ана ә рекеттесуі.

Кө птеген химиялық реакциялардың жылдамдығ ын реакцияғ а бө где бір заттарды қ атыстыру арқ ылы ө згертуге болады. Бө где заттардың аз ғ ана мө лшері ә серінен реакция жылдамдығ ы кенеттен ө седі, не азаяды., ал бө где зат реакция аяғ ында таза кү йінде бө ліріп шығ ады. Бұ л қ ұ былысты катализ деп, ал реакция жылдамдығ ын ө згертетін бө где затты катализатор деп атайды. 1. Гетерогенді химиялық реакция белгілері, артық шылығ ы қ андай?

2. Гетерогенді катализдің ерекшіліктері қ андай?

3. Гетерогенді катализдің механизмін тү сіндір, қ андай реакциялар арқ ылы жү реді?

4. Дифффузия мен адсорбцияның ролі. Қ андай?

Ә дебиеттер:

1. Киреев В.А. Курс физической химии. – М.Химия, 1995 г., 6-10 с.

2. Страмберг А.Г., Семченко Д.П. Физическая химия. – М.-Высшая шкла, 1993 г., 8-12 с.

3. Оспанов Х.Х. Физическая химия. – Алматы, 1999 г., 6-12 с.

4.. Жайлауов С. Физикалық химия. Алматы: Рауан, 1992

5. Болдырев А.И. Физическая и коллоидная химия. М.: Высшая школа, 1983.

6.. Жайлау С.Ж., Кулажанова К.С. Физическая и коллоидная химия. – Алматы: Санат, 1999, с. 234.

Дә ріс

Электрохимия.

Жоспар

1. Электрохимиялық жү йе мен электрохимиялық реакция. Оның ерекшеліктері.

2. Электрліхимиялық тепе-тең дік.

3. Электрліхимиялық потенциал.

Электрохимия- химиялық процестер мен электрлі қ ұ былыстар арасындағ ы байланысты зерттейтін физикалық химияның бір тарауы.

Бұ л тарауда еріген жә не балқ ығ ан электролиттердің де қ асиеттері қ арастырылады.

Электролит ерітінділер деп қ озғ алыстағ ы иондардың кө мегімен электрлік ток ө ткізетін ерітінділерді айтады.

Электрохимия қ ұ рамына электролиз процестері мен оларғ а кері жү ретін гальваникалық элементтердегі процестер де енеді. Мұ ндағ ы бірінші жә не екінші процестерде электролиттер ерітінділері (балқ ыма) мен кө біне металл пластинкасынан жасалғ ан электродтардан тұ рады.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Электрохимиялық жү йе мен электрохимиялық реакция дегеніміз не?

2. Электрохимиялық реакция ерекшеліктері, мә ні неде?

2. Электрохимиялық тепе-тең дік қ алай орнығ ады?

3. Электрохимиялық потенциал қ алай анық талады?

Ә дебиеттер:

1. Киреев В.А. Курс физической химии. – М.Химия, 1995 г., 6-10 с.

2. Страмберг А.Г., Семченко Д.П. Физическая химия. – М.-Высшая шкла, 1993 г., 8-12 с.

3. Оспанов Х.Х. Физическая химия. – Алматы, 1999 г., 6-12 с.

4.. Жайлауов С. Физикалық химия. Алматы: Рауан, 1992

5. Болдырев А.И. Физическая и коллоидная химия. М.: Высшая школа, 1983.

6.. Жайлау С.Ж., Кулажанова К.С. Физическая и коллоидная химия. – Алматы: Санат, 1999, с. 234.

14 – дә ріс