Иярдың халық шаруашылығындағы маңызы.

Қ иярдың емдік-шипалық қ асиетерін Антик дә уірінде білген. Денсаулық ты сақ таудың ә кесі Гипократтың заманында қ иярдың шипалылығ ының жақ сы атақ қ а ие болғ аны белгілі.Гипократ жас қ иярдың жемісін ө кпе ауруын емдеу ү шін тағ амғ а кө бірек пайдалану пайдалы деп есептеген.Қ ияр тұ қ ымдарының ұ сақ талғ ан ұ нтағ ының қ айнатпасын ішкенде қ ызуды басады жә не бү йректегі жиналғ ан тастарды ерітіп, зә рмен шығ аратын дә рі ретінде пайдалануды ұ сынады.Қ ияр жемісінің қ оректік қ ұ ндылығ ы жағ ынан басқ а дақ ылдарғ а қ арағ анда аздау, бірақ сү йкімді хош иісімен дә мділігі адамның кө ң іл-кү йін cергітіп, басқ а тағ амдарды ішіп-жеуді жақ сартады жә не адам ағ засындағ ы заттардың алмаусына ө те тиімді деген ұ йғ арымды анық тап келтіреді.

Қ ияр жемісіндегі пайдалы калий элементі (148 мг%) адам ағ засынан артық су мен ас тұ зын шығ аруғ а ә серін тигізеді жә не жү рек тамыр жү йесінің нығ айыуын кү шейтіп жақ сартады. Қ ияр жемісін тағ амғ а пайдаланғ анда атеросклерозғ а, толысып семіруге, қ ан қ ысымының кө терілуіне қ арсы қ олдануды ұ сынады, сондай-ақ асқ азанды жең ілдетіп босатуғ а, ө т пен зә р жү ргізуге жақ сы ә серін тигізеді.Адам ағ засының буындарында тұ з жиналғ анда қ иярды бал немесе қ ант қ осып тағ амғ а пайдалануды ұ сынады.Қ ияр жемісінен алынғ ан жас шырынды ішу де ө те пайдалы.Қ ияр жемісінің шырынындағ ы болатын органикалық қ ышқ ылдарды басқ а дақ ылдардың қ ұ рамынан кездестіруге болмайды, сондық тан осыны ертедегі римдіктер зә м-зә м суына тең естірген.

Халық медицинасында ішек-қ арын, асқ азан шаншып ауырғ анда тыныштандыратын, ә рі ауруды басатын дә рі ретінде қ ияр шырынын ұ сынады жә не шеменді жү рек ауруларына байланысты ісінгенде емдеуге пайдаланады.Жоғ арғ ы тыныс жолдарына, жө телге қ арсы қ ияр шырынына бал қ осып ішкенде жақ сы ә сер тигізетінін анық тағ ан.Қ иярдың шырынын ауыр қ ол жұ мыстарындағ ыларды инфаркті миокардадан сақ тандыру ү шін ө те пайдалы деп ішеді, оның ү стіне ол нерв жү йесін тыныштандыруғ а жә не оны нығ айтуғ а ә серін тигізеді деп тұ жырымдайды.Тә улігіне 100 мл қ ияр шырынын ішуді ұ сынады. Осыны басқ а қ арақ ат, алма, қ ызанақ жә не шырындарымен қ осып пайдаланғ анда ә серлік кү штері арта тү сетіндігі анық талғ ан.

Кавказ халық тарының медицинасында пісіп жетілмеген қ ияр жемісінің жә не сабақ -жапырақ тарының қ айнатпасымен сары ауруды, бауырдың ауруын емдеуге ішкенді ұ сынады.Қ ияр тұ қ ымдарының қ айнатпасын бү йрек жә не қ уық ауруларын емдеуге сү ргі дә рі ретінде падалануды ұ сынады.

Жас қ ияр шырыны емдік-сақ тандырғ ыш жә не ә демі сә ндік дә ріс ретінде жоғ ары бағ аланады: бет терісін ағ артуғ а, уылжытып тонусын жақ сартып, оғ ан кү лің гір барқ ат тү с беруге ә серін тигізеді жә не осымен қ атар бө рітпелерді, секпілдерді, безеулерді, пигмент дақ тарын жоюғ а жақ сы ә серін тигізеді. «Қ ияр» лосьонның қ ұ рамында таза қ ияр шырыны, қ ырымыз гү л мен тү ймедақ тың тұ ндырмалары бар.Беттегі безеу, бө ртпе, секпіл, пигмент дақ тарын жою ү шін жас қ иярдың қ абығ ының ү гіндісінің 4 ас қ асығ ын 2 стакан қ айнағ ан суғ а салып 4 сағ ат тұ ндырып, електен ө ткізіп, бетті жууғ а жә не малма ү шін де пайдаланады, ал қ ұ рғ ақ беттің терісі ү шін тұ ндырманың мө лшерін бірдей етіп қ айнатып салқ ындатылғ анының бір бө лігіне 1 шай қ асық глицерин қ осып арластырып пайдаланғ анда ө те тиімді болады дейді.Қ ияр маскасының бетті ағ артатын, сергітетін ә сері бар, ә сіресе майлы беттерді ерекше уылжытады. Масканы жас қ иярдың ү гіндісіне қ осып немесе нә рлі креммен араластырып дайындап пайдаланғ ан ө те тиімді болады дейді.

Соң ғ ы кездері қ ияр жемісінен басқ а да асқ абақ тұ қ ымдас дақ ылдардан табылғ ан кукурбитационды патологиялық тканы рак ауруының ө сіп, тарауын тоқ татын мү мкіндігі анық талды, осығ ан байланысты жаман ауруды емдеуге пайдаланылды.