Азақстан Республикасы мен шет елдердің азаматтық іс жүргізу қүқып

1.Азаматтық іс жү ргізу сатылары:
А) азаматтық іс қ озғ ау сатысы.

В) талап қ оюмен іс жү ргізу істері.

С) Сотта азаматтық істі қ арау.

D) азаматтардың заң мен сот алдындағ ы тең дігі.

Е) азаматтық істі сотта қ арауғ а ә зірлеу.

Ғ) бұ йрық бойынша іс жү ргізу істері.

G) ерекше іс жү ргізу.

Н) ерекше талап қ оюмен іс жү ргізу істері.

2.Азаматтық сот ісін жү ргізудің функционалдық принциптері:

А) азаматтық істерді сотта жеке-дара жә не алқ а сот қ ұ рамымен қ арау.

В) сотта істі қ араудың жариялылығ ы.

С) диспозитивтік.

D) тараптардың айтысуы.

Е) судъялардың тә уелсіздігі.

Ғ) меншікке қ ол сұ ғ ылмаушылық.

G) жеке ө мірге қ ол сү ғ ылмаушылық.

Н) тараптардың тең қ ұ қ ық тылығ ы.

3.Азаматтық істерді қ арап шешуде азаматтық іс жү ргізу қ ұ қ ық
қ атынастарының мынандай тү рлерін байқ ауғ а болады:

А) аудармашы мен жауапкердің арасындағ ы қ атынастар.

В) қ ызметтік-кө мек кө рсетушілік.

С) қ осымша.

D) аудармашы мен талап қ оюшының арасындағ ы қ атынастар.

Е) куә мен маманның арасындағ ы қ атынастар.

Ғ) сарапшы мен маманның арасында туындайтын қ атынастар.

G) негізгі.

Н) сатып алушы мен сатушының арасындағ ы туындайтын қ атынастар.

4.Іске қ атысушы тү лғ алардың қ ү рамына кірмейді:
А) куә.

В) прокурор.

С) дау нысанасына дербес талаптарын мә лімдемейтін ү шінші тү лғ алар.

D) мемлекеттік органдар, жергілікті ө зін езі басқ ару органдары.

Е) аудармашы.

Ғ) тараптар.

G) сарапшы.

Н) дау нысанасына дербес талаптарын мә лімдейтін ү шінші тулғ алар.

5. Даудың нысанасына дербес талаптарды мә лімдемейтін ү шінші тұ лғ алар

іске кірісе алады:

А) ө з бастамасы бойынша

В) сот отырысы хатшысының бастамасы бойынша

С) тараптардың ө тініші бойынша

D) сот шешім қ абылдағ аннан кейін

Е) соттың бастамасы бойынша

Ғ) сот орындаушының бастамасы бойынша

G) сот бү йрық шығ арғ аннан кейін

Н) сот приетавының бастамасы бойынша

6. Прокурордың талап қ оюдағ ы міндеттерінің негізгі мақ саты:

А) азаматтардың қ ү қ ық тарын, бостандық тарын жә не заң ды мү дделерін,

ұ йымдардың қ ү қ ық тары мен заң ды мү дделерін, қ оғ амдық жә не мемлекеттік

мү дделерді қ орғ ау

В) облыстық соттың қ аулысын орындау

С) сотпен бірге шешім шығ аруга

D) атқ ару парағ ын толтыру

Е) соттың шешімін орындау

Ғ) заң бү зушылық ты жоюғ а сот тә ртібімен уақ ытылы жә не тиімді шара

Қ олдану

G) қ ұ қ ық бұ зушылық тың алдын алу

Н) сот отырысының хаттамасын толтыруына нұ скау беру

7. Қ Р АІЖК-мен кө зделген жағ дайларда мемлекеттік органдар мен жергілікті

ө зін-ө зі басқ ару органдары ө здеріне жү ктелген міндеттерді жү зеге асыру

жә не азаматтардың қ ұ қ ық тарын, бостаң дық тарын жә не заң мен қ орғ алатын

мү дделерін, қ оғ амдық жә не мемлекеттік мү дделерді қ орғ ау мақ сатында іс

бойынша қ орытынды беру ү шін мынандай шарттар белгіленеді:

А) Тараптың бастамашылығ ы бойынша процеске қ атыса алады

В) сот орындаушының бастамасы бойынша

С) сот отырысы хатшысының бастамасы бойынша

D) Ү шінші тү лғ аның бастамашылығ ы бойынша процеске қ атыса алады

Е) ө з бастамашылығ ы бойынша процеске қ атыса алады

Ғ) сот приставының бастамасы бойынша

G) аудармашьшың бастамасы бойынша процеске қ атыса алады

Н) куә нің бастамасы бойынша процеске қ атыса алады

8. Сотта ө кілдер бола алмайтын тү лғ алар:

А) заң мен, жарғ ымен немесе ережемен басқ а адамдардың қ ұ қ ық тары мен

мү дделерін қ орғ ау қ ұ қ ығ ы берілген ұ йымдардың уә кілетті адамдары

В) прокурорлар мен ө кілді органдардың депутаттары

С) Судьялар

D) заң ды тұ лғ алардың қ ызметкерлері

Е) тергеушілер

Ғ) кә сіптік одақ тардың уә кілетті адамдары

G) адвокаттар

Н) басқ а тең қ атысушылардың тапсырмасы бойынша тең қ атысушылардын

біреуі

9. Заң мен немесе сотпен белгіленген іс жү ргізу мерзімдер тү рлерінің бір-

бірінен айырмашылығ ы келесіде:

А) заң мен белгіленген мерзімдерді прокурор ө згертеді

В) кез келген жағ дайда заң мен белгіленген мерзімдер ө згертілуге жатады

С) сотпен белгіленген іс жү ргізу мерзімі азаматтық іске қ атысушыларғ а

байланысты тек сотпен бекітіледі

D) заң мен немесе сотпен белгіленген іс жү ргізу мерзімдер тү рлерінің бір-

бірінен айырмашылығ ы жоқ

Е) кез келген жағ дайда сотпен белігенген мерзімдер ө згертілуге жатады

Ғ) заң мен белгіленген іс жү ргізу мезімін сот жә не тараптар, іске

қ атысушылар ө зара келсімдері бойынша ө згерте алмайды

G) заң мен белгіленген іс жү ргізу мерзімі сотқ а жә не басқ а да азаматтық іске

қ атысушыларғ а міндетті

Н) сотпен белгіленген мерзімдерді сот хатшысы ө згертеді

10. Іс бойынша іс жү ргізуге байланысты шығ ындар:

А) тараптардың таксиге тө ленген сомалар

В) судьяның тұ рғ ын ү й салығ ы

С) заттай дә лелдемелерді сақ тауғ а байланысты шағ ындар

D) сот отырысы хатшысының екі айлық жалақ ысы

Е) сол жерде қ арау жү ргізілуге байланысты шығ ындар

Ғ) куә герлерге, сарапшыларғ а жә не мамандарғ а тө ленуге тиісті сомалар

G) сарапшығ а тө ленетін екі айлык жалақ ысы

Н) прокурордың коммуналдық тө лемдері

11.Талап қ ою бағ асы айқ ындалады:

А) талап қ оюшылар - ең бекке ақ ы тө леу сомасын ө ндіріп алу туралы

талаптар жә не ең бек қ ызметіне байланысты басқ а да талаптар бойынша

В) алименттер ө ндіріп алу туралы талап қ оюларда - бір жыл ішіндегі

тө лемдердің жиынтығ ымен

С) талап қ оюшы ез талаптарын азайтқ ан жағ дайларда

D) ақ ша қ аражатын ендіріп алу туралы талап қ оюларда - ө ндірілетін сомамеа

Е) куә лерге, сарапшыларғ а жә не мамандарғ а тө ленуге тиісті сомалар

Ғ) мү лікті талап ету туралы талап қ оюларда - талап ету кезінде мү ліктің

тұ рғ ан жерінде нарық бағ асы бойынша анық талатын, табылғ ан мү ліктің

кү нымен

G) сол жерде қ арау жү ргізілуге байланысты шығ ындар

Н) іс тараптардың бітімгершілік келісімімен аяқ талғ ан жағ дайларда

12.Соттарда мемлекеттік баж тө леуден босатылады:
А) сол жерде қ арау жү ргізілуге байланысты шығ ындар
В) Талап қ оюшы талап қ оюдан бас тартқ ан жағ дайларда

С) Іс тараптардың бітімгершілік келісімімен аяқ талғ ан жағ дайларда

D) куә лерге, сарапшыларғ а жә не мамандарғ а тө ленуге тиісті сомалар

Е) талап қ оюшылар - авторлық қ ұ қ ық тан, сондай-ақ жаң алық ашу,

ө нертабыс, рационализаторлық ұ сыныс жә не ө неркә сіптік ү лгілер қ ү қ ығ ынан

туындайтын талаптар бойынша

Ғ) талап қ оюшылар - ең бекке ақ ы тө леу сомасын ө ндіріп алу туралы талаптар

жә не ең бек қ ызметіне байланысты басқ а да талаптар бойынша

G) талап қ оюшылар - асыраушының мертігуіне немесе денсаулығ ының ө зге

де зақ ымдануына, сондай-ақ қ айтыс болуына байланысты зиянның орнын

толтыру туралы талаптар бойынша

Н) Талап қ оюшы ө з талаптарын азайтқ ан жағ дайларда

13.Сот мә жбү рлеу мен жауаптылық шараларын аталғ ан тү лғ аларғ а
қ олданылатын жағ дайлар:»

А) сотқ а қ ү рметпен қ арағ аны ү шін

В) сот актілерін уақ ытылы орындағ аны ү шін

С) сот отырысында тә ртіп бұ зғ аны ү шін қ олданады

D) аудармашының тегін кө мегін пайдаланғ ан ү шін

Е) сот отырысында тә ртіп сақ тағ ан ү шін қ олданады

Ғ) сот актілерін орындамағ анда қ олданады

G) іске қ атысты материалдарын жинағ ан ү шін

Н) сотқ а қ ү рметпен қ арамағ анда қ олданады

14.Сот істі басқ а соттың қ арауына мына жағ дайларда береді:

А) жауапкердің тұ рғ ылық ты жері бойынша сотқ а талап арыз берілсе

В) істі аталғ ан сотта қ арау кезінде оның істің соттылық ережелерін бү за

отырып қ абылданғ аны анық талса

С) сотта істі басқ а соттың қ арауына ешқ андай жағ дайда берілмейді

D) бір немесе бірнеше судьяғ а қ арсылық білдірілгеннен кейін, сондай-ақ

назар аударуғ а тү ратын басқ а мә н-жайлар бойынша судьяларды ауыстыру

немесе аталғ ан сотта істі қ арау мү мкін болмаса

Е) сотта істі басқ а соттың қ арауына тек сот приставының таң дауы бойынша

беріледі

Ғ) тү рғ ылық ты жері бү рын белгісіз болғ ан жауапкер істі ө зінің тү рғ ылық ты

жері бойынша сотқ а беру туралы ө тініш жасаса

G) іс бойынша қ орытынды беретін прокурордың тұ рғ ылық ты жері бойынша

беріледі

Н) сотта істі басқ а соттың қ арауына тек соттың қ алауы бойынша беріледі

15.Сарапшының қ ұ қ ық тары

А) сотгың рұ қ сатымен сот отырысына қ атысуғ а жә не оғ ан қ атысушыларғ а

сараптама нысанына қ атысты сұ рақ тар қ оюғ а

В) істің сараптама нысанасына қ атысты материалдарымен танысуғ а

С) қ орытынды беру ү шін қ ажетті қ осымша материалдарды ө зіне беру туралы

етінім жасауғ а

D) егер сараптама тағ айындағ ан соттың бұ ғ ан арнайы рұ қ саты болмаса,

объектілерді толық немесе ішінара жоюғ а, олардың сыртқ ы тү рін немесе

негізгі қ асиеттерін ө згертуге ә кеп соғ уы мү мкін зерттеулер жү ргізуге

Е) ө зіне ұ сынылғ ан объектілерге жан-жақ ты, толық жә не объективті зерттеу

жү ргізуге

Ғ) сараптамалық зерттеу ү шін материалдарды дербес жинауғ а

G) ө зінің алдына қ ойылғ ан мә селелер бойынша негізделген жазбаша

қ орытынды беруге

Н) соттан бө лек, іске қ атысушы адамдармен сараптама жү ргізуге байланысты

мә селелер бойынша келіссө здер жү ргізуге

16.Талап қ оюды қ амтамасыз ету женіндегі шаралар:

А) сот приставына сыйақ ы тө леу

В) аудармашығ а жалақ ысын тө леттіруін қ амтамасыз ету

С) судьяның шеккен шығ ындарын телету

D) жауапкерге тиесілі жә не оның ө зінде немесе басқ а адамдарда болатын

мү лікке тыйым салу

Е) судьяғ а гонорар тө леу

Ғ) прокурордың салығ ын тө лету

G) жауапкерге белгілі бір эрекеттерді жасауғ а тыйым салу

Н) басқ а адамдардың мү лікті жауапкерге беруіне немесе оғ ан қ атысты ө зге

де міндеттемелерді орындауына тыйым салу

17.Талап арызды қ абылдаудан бас тартудың негіздері:

А) осы немесе басқ а бір соттың іс жү ргізуінде сол тараптар арасында, сол

нысана туралы жә не сол негіздер бойынша дау жө нінде іс бар болса

В) талап қ оюшы істердің осы санаты ү шін дауды сотқ а дейін

алдын ала шешу заң дармен белгіленген тә ртібін сақ тамаса жә не осы тә ртіпті қ олдану мү мкіндігі жойылмаса

С) медиация тә ртібімен реттеу туралы келісімді бекіту туралы сот ұ йғ арымы

болса

D) арыз азаматтық сот ісін жү ргізу тә ртібімен қ арауғ а жэне шешуге жатпаса

Е) іс осы соттың соттауына жатпаса

Ғ) арызды ә рекетке қ абілетеіз адам берсе

G) сол тараптардың арасындағ ы дау бойынша, сол нысанатуралы жэне сол негіздер бойьшша шығ арылғ ан соттың заң ды кү шіне енген шешімі немесе талап қ оюшының талап қ оюдан бас тартуына байланысты іс бойынша сот ісін жү ргізуді тоқ тату туралы немесе тараптардың бітімгершілік келісімін бекіту туралы сот ұ йғ арымы болса

Н) арызғ а оғ ан қ ол қ оюғ а ө кілеттігі жоқ адам қ ол қ ойса

18.Істің мә н-жайларын ескере отырып, істі сотта қ арауғ а ә зірлеу тә ртібімен
судья мынадай ә рекеттерді жү ргізеді:

А) тараптардың қ ү қ ық тық қ атынастарын жэне басшылық қ а алынуғ а тиісті

заң ды анық тау

В) талап қ оюшыдан ол мә лімдеген талаптардың мә ні бойынша жауап алады,

одан жауапкердің тарапынан мү мкін болатын қ арсылық тарды анық тап

алады, егер бұ л қ ажет болса, қ осымша дә лелдемелер беруді ұ сынады, талап

қ оюшығ а оның іс жү ргізу қ ү қ ық тары мен міндеттерін тү сіндіреді

С) ә рбір тарап ө з пайымдауларын негіздеу ү шін ұ сынуғ а тиіс дә лелдемелерді

анық тау '

D) іске қ атысатын адамдардың қ ұ рамы мен процестің басқ а да

қ атысушылары туралы мә селені шешу

Е) істі дұ рыс шешу ү шін маң ызы бар мә н-жайларды айқ ындау

Ғ) қ ажет болғ ан жағ дайларда жауапкерді шақ ырып алады, одан істің мә н-

жайлары бойынша жауап алады, талап қ оюғ а қ андай қ арсылық тар бар екенін

жә не бұ л қ арсылық тардың қ андай дә лелдемелермен расталуы мү мкін екенін

анық тайды; айрық ша кү рделі істер жө нінде жауапкерге іс бойынша жазбаша

тү сінік беруді ұ сынады, жауапкерге оның іс жү ргізу қ ұ қ ық тары мен

міндеттерін тү сіндіреді

G) талап қ оюшының атауы, оның тұ рғ ан немесе тұ рғ ылық ты жерін кө рсету

Н) іске тең талап қ оюшылардың, тең жауапкерлердің дербес талаптарсыз

ү шінші тұ лғ алардың кіруі туралы мә селені шешеді, сондай-ақ тиісті емес

жауапкерді ауыстыру туралы мә селені шешеді

19.Сот кең есу бө лімінде іс бойынша соң ғ ы қ орытындысын белгілеу ү шін
айқ ындайды:

А) тараптардың қ ұ қ ық тық қ атынастарын жә не осы іс бойынша қ оддануғ а

жататын материалдық жә не процессуалдық қ ұ қ ық нормаларын белгілейді

В) маманның қ атыстырылуы қ ажеттігі бар не жоқ тығ ын айқ ындайды

С) сот дә лелдемелерге бағ а береді (дэлелдемелердің қ атыстылығ ы, растығ ы,

жол берілуі, жеткілігі айқ ындалады)

D) сот орындаушының кұ қ ық тық мә ртебесін айқ ындайды

Е) тараптардың қ ұ қ ық тары мен міндеттерін айқ ындайды

Ғ) сот приставының қ ұ қ ьщтық мә ртебесін айқ ындайды

G) іс ү шін маң ызы бар қ андай мә н-жайлардың анық талғ анын жә не қ андай

мә н-жайлардың анық талмағ анын; тараптар мен ү шінші тұ лғ алар сілтеме

жасағ ан мә н-жайлар орын алды ма; қ андай дә лелдемелер бұ л мә н-жайларды

растайтьшын не растамайтындығ ын айқ ындайды

Н) сарапшының кұ қ ық тары мен міндеттерін айқ ындайды

20.Арызды қ араусыз қ алдырудың негіздемелері:

А) арызғ а қ ол қ ойғ ан жә не оны берген адамның арызғ ақ ол қ оюғ а жә не оны

беруге ө кілеттігі жоқ болса

В) сол тараптардың арасындагы сол мә селе туралы дау бойынша жә не сол

негіздер бойынша шығ арылғ ан, заң ды кү шіне енген сот шешімі немесе талап

қ оюшының ез талабынан бас тартуына немесе тараптардың бітімгершілік

келісімін, тараптардың дауды медиация тә ртібімен реттеу туралы келісімін

орнық тыруына байланысты іс бойынша іс жү ргізуді қ ысқ арту туралы соттың

ұ йғ арымы болса

С) арызды ә рекетке қ абілетсіз адам берсе

D) талап қ оюшы ө з талабынан бас тартса жэне бас тартуды сот қ абылдаса

Е) іс азаматтық сот ісін жү ргізу тә ртібімен қ арауғ а жатпаса

Ғ) талап қ оюшы осы санаттағ ы істер ү шін заң ца белгіленген дауды алдын ала

сотқ а дейін шешудің міндетті тә ртібін сақ тамаса жә не осы тә ртіпте

қ олданудың мү мкіндігі жоғ алмаса

G) іс бойынша тараптардың бірі болып табылатын азамат қ айтыс болғ аннан

кейін даулы қ ұ қ ыктық қ атынас кұ қ ық мирасқ орлығ ына жол бермесе

Н) тараптар дауды медиация тә ртібімен реттеу туралы келіеім жасаса жә не

оны сот бекітсе

21.Сот жарыссө здерінде сө з айту тә ртібі іс жү ргізу заң ымен реттеледі:

А) сот орындаушысы мен сот приставы сейлейді

В) сот приставы мен сарапшы сө йлейді

С) алдымен талап қ оюшы жә не оның ө кілі, ал содан соң - жауапкер мен

оның ө кілі сө з сейлейді

D) маман мен аудармашы сө йлейді

Е) куә мен аудармашы сө йлейді

Ғ) даудың нысанасы бойынша дербес талаптар қ ойғ ан ү шінші тұ лғ а мен

оның ө кілі тараптар мен олардың ө кілдерінен кейін сө з сө йлейді

G) даудың нысанасы бойынша ө з бетінше талаптар қ оймағ ан ү шінші тү лғ а

мен оның ө кілі талап қ оюшыдан немесе ү шінші тү лғ а іске ө зі қ атысатын

жақ тағ ы жауапкерден кейін сө з сө йлейді

Н) сарапшы мен прокурор сө йлейді

22.Іс бойынша іс жү ргізуді қ ысқ артудың негіздемелері:

А) сол тараптардың арасындағ ы сол мә селе туралы дау бойынша жә не сол

негіздер бойынша шығ арылғ ан, заң цы кү шіне енген сот шешімі немесе талап

қ оюшының ө з талабынан бас тартуына немесе тараптардың бітімгершілік

келісімін, тараптардың дауды медиация тэртібімен реттеу туралы келісімін

орнық тыруына байланысты іс бойынша іс жү ргізуді қ ысқ арту туралы соттың

ү йғ арымы болса

В) арызды ә рекетке қ абілетсіз адам берсе

С) талап қ оюшы ө з талабынан бас тартса жә не бас тартуды сот қ абылдаса

D) арызғ а қ ол қ ойғ ан жә не оны берген адамның арызғ а қ ол қ оюғ а жә не оны

беруге ө кілеттігі жоқ болса

Е) талап қ оюшы осы санаттағ ы істер ү шін заң да белгіленген дауды алдын ала

сотқ а дейін шешудің міндетті тә ртібін сақ тамаса жә не осы тә ртіпте

қ олданудың мү мкіндігі жоғ алмаса

Ғ) осы немесе басқ а соттың іс жү ргізуінде осы тараптар арасындағ ы, сол

мә селе туралы дау бойынша жә не сол негіздер бойьгаша бұ рын қ озғ алғ ан іс

бар болса

G) егер заң намалық актілерде ө згеше кө зделмесе, тараптар арасында бұ л

дауды заң га сә йкес аралық соттың немесе халық аралық коммерциялық

тө реліктің шешіміне беру туралы келісім жасалса жә не жауапкерден істі мә ні

бойынша қ арау басталғ анғ а дейін дауды сотта шешуге қ арсылық білдірілсе

Н) іс азаматтық сот ісін жү ргізу тә ртібімен қ арауғ а жатпаса

23.Соттың іс жү ргізуді тоқ тата тұ ру міндеті:

А) егер даулы қ ұ қ ық қ атынасы қ ұ қ ық мирасқ орлығ ына жол беретін болса,

істе тарап болып табылатын азамат қ айтыс болғ анда немесе заң ды тұ лғ а

қ айта кұ рылғ ан, таратылғ ан болса

В) қ ұ қ ық тық кө мек кө рсету жө ніндегі тапсырмамен шет мемлекеттің сотына

ө тініш жасағ ан болса

С) тарап істі қ арау мерзімінен асатын мерзімде қ ызметтік іссапарда болғ ан

Болса

D) сот сараптама тағ айындағ ан болса

Е) қ орғ аншылық жә не қ амқ оршылық орган бала асырап алу ісі жө нінде

асырап алушылардың тұ рмыс жағ дайын зерттеуді белгіленген жағ дайларда

іске қ атысушы адамдардың ө тініші бойынша немесе ө з бастамашылығ ымен

іс бойынша іс жү ргізуді тоқ тата тұ ра алады

Ғ) тарап Қ азақ стан Республикасының Қ арулы Кү штерінде, басқ а

ә скерлерінде жә не ә скери кұ рамаларында шақ ыру бойынша ә скери қ ызметте

болғ ан немесе ол басқ а да мемлекеттік міндетті орындауғ а тартылғ ан болса

G) тарап емдеу мекемесінде болғ ан немесе оның сотқ а келуіне кедергі

жасайтын сырқ аты болғ ан жә не ол медициналық мекеменің қ ұ жатымен

расталғ ан болса

Н) тарап ә рекет қ абілеттілігінен айырьшғ ан болса

24.Сот актілеріне тә н белгілер:

А) нақ ты бір жағ дайда қ олданылады

В) бейресми акт

С) қ ү қ ық қ а қ айшы акт

D) императивті акт

Е) функционалды акт

Ғ) ресми акт болып танылатын - қ ұ жат

G) диспозитивті акт

Н) қ ү қ ық нормалары негізінде жә не оларғ а сә йкес қ олданумен жасалады

25.Сырттай іс жү ргізу тә ртібі бойынша іс қ арау ү шін келесі негіздемелер
қ ажет:

А) талап қ оюшы мен жауапкер сот отырысына келген жағ дайда

В) жауапкер тиісті тү рде сот отырысының ететін орны мен уақ ыты туралы

Хабарланса

С) жауапкер ө зінің іссапарда болатынын хабарлағ ан болса

D) іс бойынша талап қ оюшы қ арсы болмау

Е) жауапкерге тиісті тү рде сот отырысының ө тетін орны мен уақ ыты туралы

хабарланбағ ан болса

Ғ) жауапкер емханада жатқ анын хабарлағ ан болса

G) жауапкер келмеген жағ дайда

Н) жауапкер ө зінің келмей қ алуының себептерін хабарлағ ан болса