Рметті қазақстандықтар!

Менбү гінбіздің шикізатре­сурстарымызбенинфра­қ ұ ­ры­лым­дарымыздың жоғ арғ ыбө лі­ніс­терісаласында, осыбө лі­ніс­тергеқ ызметкө рсететінжаң ағ а­ламатжобалардың бастауала­тындығ ытуралыхабарламақ пын.Бірінші. Оң тү стік ө ң ірлердегі энергия тапшылығ ы проблемасын шешу ү шін Ү кіметке ү стіміздегі жылы қ уаты 1320 мегаватт, қ ұ ны 2, 3 миллиард доллар тұ ра­тын Бал­қ аш ЖЭС-інің бірінші мо­дулінің қ ұ рылысын бастауды қ амтамасыз етуді тапсырамын. Бұ л ө те ма­ң ыз­ды. Қ арқ ынды да­мып келе жатқ ан оң тү стік ө ң ірде электр энергиясы бойынша тап­шылық бар. Біз ешкімге тә уелді болмауғ а тиіспіз. Бұ л мә селе ө те кө птеген жә йт­тер­ді шешеді. Балқ аш ЖЭС-і бой­ын­ша барлық мә селелер шешілді. Істі жеделдетіп, осы жұ мысты бастау қ ажет.«Батыс Еуропа – Батыс Қ ы­тай» халық аралық автомобиль дә лізінің қ азақ стандық учас­ке­сі­нің қ ұ рылысын аяқ таудың маң ы­зы зор. Бұ л шынымен де ғ асыр­дың халық тық қ ұ рылысы. Бұ рын қ ай жерде 3 жыл ішінде 2700 ша­қ ы­рым сапалы автомобиль жолы са­лы­нып еді? Біз алдағ ы жылы бұ л жұ мысты аяқ тауғ а тиіспіз.1200 шақ ырымғ а созылатын Жез­қ азғ ан – Бейнеу жә не Арқ алық – Шұ баркө л екі темір жол желілері қ ұ рылысына кірісу­дің де маң ызы ү лкен.Бұ л жобалар Жезқ азғ ан-Арқ а­лық ө ң ірінің дамуына қ уатты серпін беретін болады.Екінші. Ү кіметке Жамбыл об­лысында қ ұ ны шамамен 2 миллиард доллар тұ ратын кешенді ми­нералды тың айт­қ ыш­тар ө ндірісін қ ұ ру жө ніндегі жобаны жал­ғ ас­ты­ру­ды тапсыра­мын. Бұ л тың айт­қ ыш­тар ауыл шаруашылығ ы ү шін қ ажет. Жоба Жамбыл облысының жә не бү ­тіндей оң тү стіктің эконо­ми­касын кө теруге мү мкіндік береді.Ү шінші. Атырау мұ най ө ң деу зауытында қ ұ ны 1, 7 миллиард доллар тұ ратын мұ найды терең ө ң деу кешенін қ ұ руды қ амта­ма­сыз ету қ ажет. Ол бензин ө ндіруді ү ш есе дерлік – 1, 7 миллион тоннағ а дейін, ал дизель отынын 1, 4 миллион тоннағ а дейін ұ л­ғ ай­тып, Қ а­зақ станды отынның осы тү рлері­мен қ амтамасыз етеді.Тө ртінші. Қ ұ ны 6, 3 миллиард доллар тұ ратын Атырау газ-химия кешенінің жобалық қ уа­тына шығ уын қ амтамасыз ету қ ажет, ол жыл сайын 500 мың тон­на пропилен мен 800 мың тонна полиэти­лен шығ аруды қ ам­тамасыз етеді. Мұ ндай ө німді біз Қ азақ станда ә лі шығ арғ ан емеспіз.Бесінші. Жобалауды аяқ тап, Қ арашығ анақ кен орнында қ уаты жылына 5 миллиард текше метр газ ө ң деуге жететін зауыт қ ұ ры­лысына кірісу қ ажет.Алтыншы. Ү кіметке елдің, ас­тананы қ оса алғ анда, орта­лық ө ң і­рін газдандыруды қ ам­та­масыз ететін қ ұ бырлы ө ткізгіш жү йесін жоспарлап, жү зеге асыруғ а кірісуді тапсырамын.Бұ л кө п қ аржыны қ ажет ететін, маң ызды жұ мыс. Газғ а тә у­ел­ді­ліктен арылу ү шін біз оны жа­сауы­­мыз керек. Қ азақ стан – мұ най мен газ ө ндіретін ел. Біз елі­мізді газ­дандыруғ а міндеттіміз.Бұ л жобалардың кө пшілігі бой­ынша инвестициялау мә селе­лері шешілген, ал қ алғ андары бойынша шешу қ ажет.Ү кімет пен Парламентке жо­ғ а­рыда аталғ ан жобаларды жү зеге асыруғ а қ ажетті қ аржы бө лу ү шін бюджетті қ айта қ арау жө ­нінде ұ сыныс енгіземін.Бізге жобаны жү зеге асыру ү шін Ұ лттық қ ордан несие алуғ а тура келеді. Мен оны дұ рыс деп есептеймін. Ол ақ шаларды ө з экономикамызғ а салайық.Бұ л жобалардың бә рі біздің эко­номикамыздың, біздің еліміз­дің бейнесін бү тіндей ө згертетін болады.Жоғ арыда айтылғ андардың бә рі ә лемдегі ық тимал деген дағ ­дарыстарғ а қ айтаратын біздің жауабымыз болмақ.Біз бү кіл Қ азақ станды алып қ ұ рылыс алаң ына айналдырып, мың дағ ан жұ мыс орнын қ ұ рамыз.Тұ рғ ын ү й, ірі кә сіпорындар қ ұ рылысы тө ң ірегінде қ ұ рылыс индустриясы, металлургия, ө ң деу ө неркә сібі дамитын болады. Жаң а, жас кә сіпкерлердің пайда болуына кө птеген мү мкіндіктер туады. Олар мұ ндай мү мкіндікті жіберіп алмауғ а тиіс.Қ аржы шығ ындарын бақ ылау ү шін 2008-2009 дағ дарыс жыл­дары кезең інде нақ ты жә не тиімді жұ мыс істеген жә не ө зінің тиімділігін дә лелдеген комиссия се­кілді арнайы комиссия қ ұ ру­ды тап­сырамын.Бұ л жобалардың барлығ ын біз осы жылдың ө зінде бастай­тынымызды атап кө рсетемін.Ү кіметке қ азақ стандық ин­но­вациялық жү йені нығ айту қ ажет.Перспективалы ғ ылыми-зерт­теулерді қ аржыландырудың бюджеттік шығ ындарын инновация­лық гранттарды бө лу арқ ылы ұ л­ғ айту маң ызды.«Ғ ылым туралы» жаң а заң ғ ылымды жү йелі мемлекеттік қ ол­дау ү шін негіз қ алайды.Отандық ғ алымдарды қ олдау қ ажет.
Назарбаев Университеті тө ң і­ре­гінде трансферт пен жаң а технологиялар қ ұ руғ а ық пал ететін инновациялық -интеллектуал­дық кластер қ алыптасуы тиіс.Астанада жоғ ары технология­лы кә сіпорындар қ ұ ра отырып, біз бұ л тә жірибені Қ азақ станның бас­қ а да ғ ылыми-білім беру ор­та­лық тарына тарататын боламыз. Бізде заң намалық негіз бар.Бұ л менің тапсырмам бойын­ша қ абылданғ ан «Индустрия­лық -ин­но­вациялық қ ызметті мем­лекеттік қ олдау туралы» жаң а заң.Соның негізінде мемлекеттің, бизнес пен ғ ылымның ө зара іс-қ имылының инновациялық ә леуе­тін ө рістету қ ажет.Ү кіметке мемлекет-жекеменшік ә ріптестігінің жаң а пішіндерін енгізуді қ арастыратын заң жобасын дайындауды тап­сы­рамын.Ағ ымдағ ы дамудың маң ызды мә селелерінің бірі Қ азақ стан эко­номикасына тікелей шетел ин­вес­тицияларының ағ ынын ә р­та­рап­тандыру болып табылады.Оларды перспективалы са­ла­ларғ а, мысалы, туризм сала­сына бағ ыттау қ ажет.
Дамығ ан елдерде туристік кластердің ү лесіне ІЖӨ -нің 10 пайызына дейіні тиесілі.Бізде 1 пайызғ а да жетпейді.Тұ тастай ел бойынша туризм ө сімінің нү ктелерін зерттеу қ а­жет, олар аз емес.Осымен байланысты Алматы жанындағ ы ә лемдік дең гейдегі тау шаң ғ ысы курорттарын да­мы­ту маң ызды жоба болуы тиіс.Сарапшылар тау шаң ғ ысы ку­рортына келген бір турист тең ізге барғ ан сапарына қ арағ анда 6 есе кө п шығ ынданады деп есептейді. Бұ л мемлекет ү шін ө те тиімді.Ү кіметке осы ғ ажайып ай­мақ ­ты, сондай-ақ Ақ мола облы­сын­дағ ы Бурабай курортты ай­ма­ғ ын дамытудың Жү йелі жос­парын жасауды тапсырамын.Ө здерің із білетіндей, менің қ ам­қ орлығ ымдағ ы ерекше шаруа – іскерлік жә не инвестиция­лық ахуалды нығ айту.Қ азақ станда «Бизнестің жол картасы-2020» табысты жү зеге асырылуда.Қ азірдің ө зінде кө птеген қ а­зақ стандық тар оның тиімділігіне кө з жеткізіп ү лгерді.Ү кіметке бағ дарламағ а инновациялар енгізу ү стіндегі бас­тау­шы жә не жас бизнесмендерді қ олдау­дың қ осымша шараларына қ атыс­ты ө згерістер енгізуді тап­сырамын.Бү гінде қ аржы-экономикалық, оның ішінде салық тық қ ұ қ ық бұ ­зушылық тарды қ ылмыссыздан­ды­ру бойынша жұ мыстарды жал­ғ астыру керек.Кеден жә не салық комитеттеріне, қ аржы полициясына қ ұ қ ық ­тық нормаларды, оның ішінде қ осар­лан­ғ ан салық салу бойынша қ ұ ­қ ық тық нормаларды қ олдануда бірізді болу қ ажет.Отандық жә не шетелдік ин­вес­торлардың қ ұ қ ық тарын қ орғ ау мен қ олдау, заң намалардың бол­жам­дылығ ы мен транспаренттілігі Қ а­зақ стандағ ы іскерлік ин­вес­тиция­лық ахуалдың негізі бо­луы тиіс.Біздің шенеуніктер инвестор­ларғ а тосқ ауыл қ оюғ а емес, қ ай жағ ынан да оң ды жә рдемдесуге тиіс деп табанды талап етемін.Біз отандық жә не шетелдік инвесторлармен нормативтік-қ ұ ­қ ық тық актілер жо­­баларын жасау ү де­рісінде тұ рақ ты консультациялар ө т­кізу­дің тетігін нығ ай­туғ а тиіспіз.Кә сіпорындар­дың бизнесті жауапкершілікпен жү р­гі­зу­дің қ а­ғ идаттарын сақ ­тауын ынта­лан­ды­рудың страте­гия­сын жасап, жү ­зеге асы­ру бой­ын­ша ұ лт­тық бай­ланыс орта­лық ­тарын қ ұ ру қ ажет.2012 жылы Қ а­зақ ­станның БСҰ -ғ а ө туі туралы келіс­сө здер аяқ талуы тиіс.Бұ л біздің эко­номикамыздың ин­вес­­тициялық тар­тым­дылығ ын айтар­лық тай жоғ арыла­та­ды.

Оныншы. Ауыл шаруашылығ ын да­мы­ту.

Қ азақ станның аг­рар­лық сек­торыү л­кенэкспорттық мү мкін­діктергежә неинновацияларенгізуү шінжоғ арыә леуеткеие.Азық -тү ліккедегенқ ажеттілікә лемдежылсайынө себеретінболады. Бізгебұ лмү мкіндіктіжіберіпалуғ аболмайды.Мемлекетауылшаруашылы­ғ ынаорасанкө меккө рсетіпотыр.Бізгежекеинвестициялардың аграрлық ө ндіріскетә уекелінтө ­мен­детуү шінзаемдардыкепілдендіруменсақ тандырудың мемлекеттікжү йесінжасапенгізукерек.Фермерлердің қ аржыландыру­ғ ақ олжетімді­лі­гінкең ейтуү шінбаламажолдартабуқ ажет.Ү кіметкебө лшексауданыделдалдарсызжү ргізудімемлекеттікқ олдаудың тетігінжасап, енгізудітапсырамын.Мемлекеткеастық саласынұ й­ымдастыружә неқ ұ рылымдау, бір­тұ тасастық холдингінқ ұ руқ ажет.Етө ндірудің экспорттық ә леуе­тіндамытужө ніндегіжо­ба­ныжү зегеасырудыбелсендірекетуқ ажет.Ү кіметкемалшаруашылығ ы­ның басқ асалаларын, оның ішіндеқ ойшаруашылығ ын, сондай-ақ жемазық ө ндірісіменшалғ айдағ ыжайылымдық малшаруашылығ ындамытужө нін­дегібағ дарламалар­дыжасаудық амтамасызетудітапсырамын.