Ойыртпақтардың қасиеттері

Қ ойыртпақ тар қ ұ рылымдалғ ан жү йелер болғ андық тан, олардың анық тауыштары қ ұ рылымдық – механикалық қ асиеттер болып табылады. Олар мынадай: тұ тқ ырлық, пластикалық (иілімділік), серпімділік сияқ ты параметрлермен сипатталады. Қ ойыртпақ тар серпімді – тұ тқ ырлы – пластикалық қ асиеттерге ие.

Қ ойыртпақ тардың коагуляциялық қ ұ рылымы болады, сондық тан олардың механикалық қ асиеттері бө лшекаралық сұ йық қ абаттардың механикалық қ асиеттерімен анық талады. Осы қ абаттар арқ ылы сутектік жә не ван-дер-ваальстік байланыстармен болатын бө лшектер арасындағ ы қ ашық тық та тә уелді бө лшекаралық тартылыс кү штер ә сер етеді. Коагуляциялық байланыстың мық тылығ ы 10^-10 Н жә не одан тө мен шаманы қ ұ райды.

Жанасу мық тылығ ы жү згіннің агрегаттық тұ рақ тылығ ын қ амтамасыз ететін бө лшекаралық тебілу кү шін азайтуы мү мкін, сондық тан агрегаттық тұ рақ ты жү згіндерде қ ұ рылымдар пайда болмайды, пайда болғ ан жағ дайда тұ рақ ты емес болады.

Осылайша, қ ойыртпақ тардың механикалық қ асиеттерін 2 негізгі себеп бойынша сипаттайды:

1. дисперстік фазаның бө лшектерінің бір-бірімен молекулалық жабысу тү зілуінің дисперстеуші ортаның арасындағ ы қ алың дық минимальді болады. Шектік жағ дайда толық фазалық жанасу болуы мү мкін. Бө лшектердің коагуляциялық ә рекеттесуі қ айтымды серпімді қ асиетімен сипатталатын қ ұ рылымның тү зілуін болдырады;

2. бө лшектердің жанасу жерлерінде, жұ қ а қ абыршық тың бар болуы.

Коагуляциялық қ ұ рылымдардың қ ұ рылымды-механикалық қ асиеттері қ арқ ынды механикалық ә серлерге тә уелділігімен ерекшеленеді. Коагуляциялық қ ұ рылымдардың қ ұ рылымды-механикалық қ асиеттерінің механикалық ә серіне сезімталдығ ы, мысалы тиімді теп-тең дік тұ тқ ырлық тың η (р) деформация жылдамдығ ына γ немесе жылжыту кернеуіне Р тә уелділігі болып табылады. η (р) дең гейі деформация жү йесі жағ дайында ү ш ө лшемді қ ұ рылымдық қ аң қ аның бұ зылуына жауап береді. ө згеру диапазоны (дең гейі) 9-11 ондық реттілікке жетуі мү мкін. Басқ а да коагуляциялық қ ұ рылым ү шін сияқ ты, қ ойыртпақ тар ү шін де келесі қ асиеттер тә н: байланыстардың аз мық тылығ ынан 10^-10 Н жә не тө мен болатын, жоғ ары емес механикалық мық тылық коагуляциялық, тиксотропия, синерезис, ақ қ ыштық, иілімділік, ісіну. Солардың ішінде қ ойыртпақ тарғ а тә н типтік қ асиеттерін қ арастырайық