Сурет. Кейбір типтік иондық емес БАЗ- дың құрылымдары.

Иондық емес БАЗ туралы мынадай негізгі мә ліметтерді айтуғ а болады:

- Иондық емес БАЗ таралуы бойынша екінші орындағ ы БАЗ класы.

- Олар БАЗ-дың басқ а кластарымен бір ортада бола алады.

- ИЕБАЗ кермек суғ а сезімтал емес.

- Олардың физика-химиялық қ асиеттеріне электролиттер аз ә сер етеді (иондық БАЗ-ғ а қ арағ анда).

- Этоксилирленген қ осылыстардың физика-химиялық қ асиеттері температурағ а тә уелді. Иондық БАЗ-ғ а керісінше, ионогенді емес БАЗ температура жоғ арылағ ан сайын судағ ы ерігіштігі тө мендейді (жоғ алады) жә не гидрофобтық қ асиеті жоғ арылайды.

Полиоксиэтиленді тізбектері бар ИЕБАЗ-дың суда ерігіштігі температурағ а кері пропорционал болады. Температура жоғ арылағ анда жү йе екі фазағ а бө лінеді. Жү йенің екі фазағ а бө лінуі жү ретін температура ерітінді бұ лың ғ ыр бола бастағ андық тан, бұ лың ғ ырлану температурасы деп аталады. Бұ л температура гидрофобтық бө ліктің ұ зындығ ы мен БАЗ молекуласы қ ұ рамындағ ы оксиэтиленді топшалар санына тә уелді, ә рі оны жоғ ары дә лдікпен анық тауғ а болады. Полиоксиэтилендік БАЗ ө ндірісінде бұ лың ғ ырлану температурасын этоксилирлену дә режесін бақ ылап отыру ү шін қ олданады. Жү йенің бұ лың ғ ырлануы БАЗ-ң концентрациясына байланысты ө згеретіндіктен, стандартты тест- ә діс бойынша бұ лың ғ ырлану нү ктесін ИЕБАЗ-ң 1%-дық ерітіндісін бұ лың ғ ырлану температурасынан жоғ ары температурада қ ыздырып, сосын ү лгіні баяу етіп салқ ындату арқ ылы мө лдірлену температурасын тіркеп (анық тап) алады. Ұ зын полиоксиэтиленді тізбектері бар БАЗ бұ лың ғ ырлану температурасы 100⁰С-тан жоғ ары. Мұ ндай заттар ұ шін бұ лың ғ ырлану температурасын электролиттер ерітіндісінде анық тайды, себебі кө птеген тұ здар бұ лың ғ ырлану температурасын тө мендетеді.

Этоксилирленген триглицеридтер, мысалы ү пілмә лік майының этоксилаттары рынокта нақ ты (жоғ ары, тұ рақ ты) позицияда тұ рады, оларды кө бінесе жартылай табиғ и БАЗ деп атайды. Кейінгі жылдары метилэфирінен этоксилирлеу ү дерісін арнайы катализатор қ атысында (магний-алюминий гидроксикарбонаты) жү ргізу арқ ылы алатын майлы қ ышқ ылдардың этоксилирленген метилэфиріне сұ раныс ө сті. Метил эфирлердің этоксилаттары этоксилирленген спирттерге қ арағ анда суда жақ сы ериді. Суда жақ сы еріп, жоғ ары беттік активтік қ асиетке ие БАЗ ә ртү рлі композицияларда ө те қ ажет.

«Тұ йық» БАЗ н- спирттердің этоксилаттарымен салыстырғ анда сілті ерітінділеріне, тотық тырғ ыштарғ а тұ рақ ты болып келеді. Олардың сондай-ақ кө біктү згіштік қ абілеті тө мен болады.