C16H33 (CH3)3 NCL

Мұ ндай коллоидтық БАЗ – ғ а басқ а азот атомының орнын басқ ан пиридин қ осылыстары мысал бола алады, мысалғ а, цетилпиридинийхлориді:

Бұ л заттар суда сә йкесінше СІ^- аниондарына жә не катиондарғ а ыдырайды.

Аниондық жә не катиондық БАЗ-дың сулы ерітіндіде бір уақ ытта болуы ә детте мү мкін емес, себебі мұ ндай ерітіндіде ү лкен катионнан жә не анионнан ү лкен молекулалық массалы ә лсіз диссоцияцияланатын, іс жү зінде суда ерімейтін тұ з тү зіледі.

Кө птеген катиондық БАЗ-дың оң зарядты қ ұ райтын азот атомы болады, яғ ни олар аминдерге немесе тө ртіншілікті аммоний қ осылыстарына жатады. Аминдер тек протондық кү йде БАЗ-дың қ асиеттерін кө рсетеді, сондық тан оларды жоғ ары РН-та қ олдануғ а болмайды. Керісінше, тө ртіншілікті аммоний қ осылыстар (ТАҚ) РН-тың ө згеруіне сезімтал емес. Аминдер кө п зарядталғ ан аниондардың ә серіне ө те сезімтал болып келеді.

Бұ рынырақ айтылғ андай, этоксилилренген аминдер иондық емес жә не катиондық БАЗ-тар қ асиеттерін кө рсетеді жә не оксиэтиленнің тізбегі ұ зын болғ ан сайын, сондай қ осылыстардың иондық емес БАЗ-дың қ асиеті кө п болады. Катиондық БАЗ-дың кейбіреулері 3-суретте келтірілген. Кү рделі эфирлі тобы бар тө ртіншілікті аммоний қ осылыстары БАЗ- дың экологиялық қ ауіпсіз жаң а класы ретінде қ арастырылады. Ө йткені олар матаны жұ мсарту ү дерісінде диалкилді туындыларды ығ ыстырады.