Кеуек өлшеу әдісімен адсорбенттің кеуектігін және кеуектерінің радиустары бойынша таралуын анықтау

Бұ л ә діс сынаптың қ атты денелердің кө бісінің бетіне жұ қ пайтындығ ына негізделген. Сынаптық кеуек ө лшеу ә дісінде кеуек дененің бойына гидравликалық қ ысым тү сіру арқ ылы сынапты енгізеді. Сонан соң дененің бойына енгізілген сынап кө лемі мен тү сірілген гидравликалық қ ысым арасындағ ы байланысты анық тайды. Дене бойындағ ы кеуектерді сынаппен толтыру ү шін капиллярлық қ ысымғ а қ арсы жұ мыс атқ ару керек, яғ ни капиллярлық қ ысымнан артық қ ысым тү сіру қ ажет.

Адсорбент бойындағ ы кеуектерді сынаппен толтыру қ ұ былысын Жюрен тең деуімен сипаттайды:

R h g r = - 2 s cos q. (8.1)

Мұ ндағ ыR- қ атты дене бойындағ ы кеуектер радиусы; h-сынаптың капилляр бойымен тө мен тү су терең дігі; g-еркін тү су ү деуі; r-сынаптың тығ ыздығ ы; s-сынаптың беттік керілуі; q-сынаптың қ атты дене бетіне жұ ғ у бұ рышы.

Ал қ атты дене бойына сынапты енгізу ү шін тү сірілетін қ ысым мен сынаптың тығ ыздығ ы арасында мынадай байланыс бар:

h g r = р. (8.2)

Олай болса (8.1) тең деуді қ ысым арқ ылы басқ аша ө рнектеуге болады:

R = - 2 s cos q / р. (8.3)

Практикада сынаптық кеуек ө лшегіш кө мегімен ә ртү рлі қ ысым тү сіре отырып, қ атты дене бойына сынапты енгізеді де, дененің бойына енген сынап кө лемінің (V) тү сірілген гидравликалық (р), немесе келтірілген (р_кел) қ ысымғ а тә уелдігін ө рнектейтін қ исық ты (порограмма) тұ рғ ызады (8.1-сурет).

8.1-сурет. Активтелген кө мірдің порограммасы

Порограмма негізінде дененің бойындағ ы кеуектер кө лемінің радиустары бойынша таралуын сипаттайтын интегралдық (V = f (r))графигін) жә не дифференциалдық (DV/Dr = f (r)) графигін)қ исық тарын тұ рғ ызады (8.2-сурет).

Кеуек ө лшеу ә дісінің интегралдық қ исығ ы кеуек адсорбент бойындағ ы кеуектердің радиустары бойынша таралуын, яғ ни кеуектердің ө лшемдері бойынша пайыздық мө лшерін кө рсетеді.

8.2-сурет. Порограмма негізінде есептелген активтелген кө мірдің

кеуек кө лемінің радиустары бойынша таралуының интегралдық

(1) жә не дифференциалдық (2) қ исық тары