Венесекция 5 страница. 3. Резервтік көлем (тынысты сыртқа шығарудың қосымша резерві) -демді

3. Резервтік кө лем (тынысты сыртқ а шығ арудың қ осымша резерві) -демді

қ алыпты шығ арғ аннан кейін, тағ ы да іштен шығ аруғ а болатын ауаның

кө лемі. Шамамен 1500 см/3.

4. Қ алдық ауа (қ алдық кө лем) - ауаны ө кпеден максимальды (барынша)

шығ арғ аннан кейін ө кпеде қ алатын ауаның кө лемі. Шамамен 1000см.

5. Тыныстық ауа, қ осымша жә не резервтік кө лемдердің қ осындысы ө кпенің

тіршілік сиымдылығ ы (Ө ТС) деп аталады. Ауру адамдағ ы анық талғ ан

Ө ТС-ті тиісті Ө ТС-пен салыстырады.

Жү рек –тамыр жү йесін тексерудің инструментальды тә сілдері.

Электрокардиография - жү рекке пайда болатын электр тогын (биотокты) жазу тә сілі. Электр тогының пайда болуы жү рек бұ лшық етінің қ озу қ асиетіне байланысты.

Дененің екі нү ктесі аралығ ындағ ы потенциал айырмасын анық тайтын тә сілді электрокардиографиялық тіркеме деп атайды. Электрокардиографияда міндетті тү рде 12 электрокардиографиялық тіркеме қ олданылады: 3 негізгі (стандартты) тіркеме, 3 бір полюсті кү шейтілген аяқ -қ ол тіркемесі жә не 6 кеуде тіркемесі.

Электрокардиограф.

Стандартты тіркемелерді электрокардиография тә сілінің авторы Эйнтховен ұ сынғ ан, сондық тан олар Эйнтховен тіркемелері деп те атала береді. І-стандартты тіркеме кө мегімен оң жә не сол қ олдың арасындағ ы потенциал айырмасын, ІІ-стандартты тіркеме кө мегімен оң қ ол мен сол аяқ тың арасындағ ы потенциал айырмасын, ІІІ-стандартты тіркеме арқ ылы сол қ ол аяқ тың арасындағ ы потенциал айырмасын тіркеп, қ ағ азғ а тү сіреді.

Қ алыпты электрокардиограмма.

ЭКГ-ны жазу ү шін 12 тіркеме қ олданылады:

3 негізгі (І, ІІ, ІІІ стандартты) тіркеме (Эйнтховен тіркемелері);

3 – бір полюсті кү шейтілген (аяқ -қ ол) тіркемелер (AVR, AVL, AVF) (Гольдбергер тіркемелері);

6 - кеуде тіркемелері (V1, V2, V3, V4, V5, V6)

Қ алыпты электрокардиограмма

Қ алыпты электрокардиаграммада Р, Q, R, S, T деп белгіленетін тісшелер, P, Q, S, TP деп белгіленетін аралық тар /интервалдар/ болады.

Р-тісшесі жү рекшелер биопотенциалын бейнелейді. Оның бірінші жартысы оң жақ жү рекшенің, екінші жартысы сол жақ жү рекшенің электр импульсін кө рсетеді. РQ-аралығ ы жү рекшелердің қ озу бастамасынан жү рек қ арыншаларының қ озуына дейінгі арадағ ы уақ ытты қ амтиды.

12.Жү рек –қ ан тамыр жү йесі ауруларының клиникалық белгілері.Гипертониялық криз, журек аймағ ында ауыруы.

жү йесінің ауруларымен сыркаттанатын науқ астарды бакылау жә не кү ту

Журек-қ ан тамыр жуйесі ауруларының негізгі белгілері Жү рек тасындағ ы ауырсынулар.

Жү рек тұ сындағ ы ауырсыну шағ ымдарын бағ алау кезінде олардың барлығ ы жү рек-кан тамырлар жү йесінің зақ ымдануына байланысты бола бермейтіндігін есте сақ тағ ан жө н. Бұ л маң дағ ы ауырсыну сезімі плевраның (кү -рғ ақ плеврит), омыртқ а бағ анасы мен қ абырғ а аралық жү йкелердің (омыртқ а остеохондрозы, қ абырғ а аралық невралгия) зақ ымдануы, миозит, кө к еттің ө ң ештік тесігінің жарығ ы жә не т.б. кездерде пайда болуы мү мкін.

Қ ан айналу жү йесінің ауруларымен байланысты кө кірек куысындағ ы ауырсынулар перикард, қ олқ а, жү йке патологиясымен туғ ызылуы мү мкін. Бірақ аурудың диагностикасы, ары қ арайғ ы тактикасы мен болжамы ү шін науқ аста стенокардия ұ стамасының пайда болуы неғ ұ рлым маң ызды болып табылады.

Стенокардия ұ стамасы жү рек артерияларының атеросклероз салдарынан тарылуы кезінде дамиды, бұ ғ ан тамырлардың тартылуы қ осылуы мү мкін.

Стенокардия ұ стамасы кезінде миокардтың оттегіне мұ ктаждығ ы мен коронарлық қ ан айналамының мү мкіндіктері арасында сә йкессіздік пайда болады. Бұ л жү рек бұ лшык етінің гипоксиясына, ишемияғ а ә келеді. Олардағ ы зат алмасу бұ зылады, зат алмасудағ ы тотық пағ ан ө німдер миокардтың сезімтал рецепторларын тітіркендіреді де ауырсыну сезімін тудырады. Ә детте стенокардия ұ стамасы физикалық жэне эмоциональды кү ш тү скенде пайда болады. Тес артында басып, қ ысып, кү йдіріп ауырсыну сезіміне ө ліп калу қ орқ ынышы қ осылады, сол жақ иық қ а, қ олғ а, мойынның сол жақ жартысына, тө менгі жақ сү йегіне беріледі, 1 минө ттен 10 минутқ а дейін созылады жә не ө здігінен тыныштық қ алыпта немесе тіл астына нитроглицерин салғ ан соң 1 - 3 минуттан кейін басылады.

Кө рсетілетін кө мек: толық тыныштық жағ дай жасау, тіл астына нитроглицерин беру, кейде жү рек тұ сына қ ыша кағ азын қ ою. Ә детте, ұ зақ басылмағ ан стенокардия ұ стамасы ө те қ ауіпті миокард инфаркты ауруымен асқ ынады. Оның негізінде жү рек бұ лшық етінің некрозы жатыр. Миокард инфарктының неғ ұ рлым жиі кездесетін ә деттегі варианты тес артындағ ы ауырсынудың пайда болуымен сипатталады. Онын белгілері тыныштық та да, нитроглицерин қ абылдаса да басылмайтын 30 минө ттен ұ зақ уақ ытқ а (бірнеше сагатка дейін) созылатын тө тенше қ атты ауырсыну. Бұ л ауырсынулар ө ліп қ алу қ орқ ынышымен, тұ ншығ умен, ә лсіздіккек, қ ысымның тө мендеушен жә не т.б, ә теді. Мұ ндай науқ астарды аурудың алғ ашқ ы сағ аттарында-ақ интенсивті емдеу палатасына жедел жатқ ызу, жағ дайын ү немі қ адағ алау жә не реанимациялық емшараларды жү ргізу ү шін барлық қ ажетті қ ұ рал-саймандармен жабдық тау қ ажет. Аурудың алғ ашкы кү ндерінде қ атаң тө сектік тә ртібі белгіленеді, осы кезекде тө сектің, тө сек жапқ ыштар мен іш-киімдердің жағ дайын бақ ылау, барлық гигиеналық іс-шараларды жү ргізу, дә рет ыдысын, зә р қ абылдағ ышты беру керек.

Жү рек тұ сының ауырсынуы кезіндегі алғ ашқ ы медициналық кө мек

• Науқ асты жатқ ызу;

• Таза ауамен қ амтамасыз ету;

«Қ ысып тұ рғ ан киімдерін шешу;

• Бір таблетка нитроглицеринді науқ астың тілінің астына салу;

• Науқ аска жарты таблетка аспирин беру;

• Анальгетиктер енгізу;

• Дә рігерді шақ ыру.

Ентігу, жү рек демікпесі, ө кпе ісінуі. Жү рек-қ ан тамыр жү йесі аурулары кезіндегі ентігу жү рек жетіспеушілігі белгілерінің бірі болып табылады, Бұ л миокардтың жиырылу қ абілетінің тө мендеуінен, ү лкен жә не кіші қ ан айналу шең берінде қ анның іркілуінен жә не ағ зада сұ йық тық тың жиналуынан болады. Бұ л кезде кан кіші кан айналу шең берінде жиналады да науқ ас физикалык кү ш тү скенде жә не кобшіжығ анда ауа жетпеу сезімін сезеді, ал аурудың ө ршуіне қ арай тыныштык жагдайда да осьшдай сезім пайда болады.

Жү рек жетіспеушілігі кезіндегі тұ ншығ у (жү рек демікпесі) - бұ л шулы тыныс алумен ө тетін, кө бінесе тү нгі уақ ытта, кенеттен пайлі болатын ауыр ентігу ұ стамасы. Бұ л кезде науқ ас амалсыз отыру кү йін қ абылдауғ а тырысады. Жү рек демікпесі жү рек бұ лшық етінін некрозы (инфаркт), қ абынуы (ауыр миокардит) немесе салмақ іусу (гипертониялық криз, сә йкес емес физикалық кү ш тү су) салдарынан жү рек бү лшық етінің жиырылғ ыштьщ қ абілетінің кү рт тө мендеуі кезінде пайда болады. Ө кпе ісінуі жү рек жетіспеушілігінің неғ ұ рлым ауыр кө рінісі больш табылады. Бұ л кезде канның сұ йық бө лігі қ ан тамырларының.кіі, іргалары арқ ылы ө теді де альвеолаларда жиналады. Жү рек демікпесінің айтылып кеткен белгілеріне сырылды тыныс алу жэне илкызыл кө бікті қ ақ ырық тын белінуі қ осылады.

Ентігу кезіндегі кө мек: тыныштық жағ дай жасау, науқ асты отырғ ызу немесе жартылай отырғ ызу (ортопноэ), қ ысып тұ рғ ан киімдерді шешу, таза ауамен қ амтамасыз ету, дә рігердің тағ айындауымен иитроглицерин немесе АҚ жоғ ары болса гипотензивті дә рі беру.

Ө кпе ісінуі мен жү рек демікпесі кезінде науқ асқ а кө рсетілетін кө мек:

- ең алдымен дә рігерді шақ ыру керек;

- науқ асты отырғ ызу (ортопноэ);

- нитроглицерин беру, егер науқ астың САҚ 100 мм с.б. тө мен болмаса;

- мұ рын катетері немесе маска арқ ылы кө бек басқ ышпен бірге оксигенотерапия жү ргізу, кө бік басқ ыш ретінде ә детте 96% этил спирті қ олданылады;

- электросорғ ышпен кө бікті қ ақ ырық ты сорып алу керек;

- науқ асты отырғ ызғ аннан кейін қ анды ү лкен қ ан айналу шең беріне жиналдыру жә не оның ө кпеге келуін кідірту мақ сатында аяқ тарына венозды бұ раулар салады; екі аяқ тың шап қ атпарынан 15 см тө мен жерге бұ рау немесе резең ке тү тік немесе тонометрдің манжетін вена ғ ана қ ысылатындай қ ылып салу керек, артериялық тамыр соғ уы бұ раудан тө мен жерде сақ талуы қ ажет, ал аяқ тары кө кшіл тартуы керек, бұ раудың салыну уақ ыты 15-20 минө т;

- венозды бұ рауларды қ олғ а да салуғ а болады, оны шешерде жайлап аддымен бірікілі қ олдағ ыны, біраздан кейін екінші қ олдағ ыны шешу керек;

- айналымдағ ы сұ йық тық тың біраз бө лігін қ ан айналымынан шығ ару жә не кіші қ ан айналу шең берін жең ілдету мақ сатында қ ан ағ ызуды қ олдануғ а боладіл.

Ісінулер. Жү рек жетіспеушілігі кезіндегі ісінулер ү лкен қ ан айналу шең берінде қ анның іркілуінен жә не ағ зада сұ йық тық жиналуынан пайда болады. Науқ ас жү ріп жү рсе ісік аяқ тарында, ал тө сек тартып жатса сегізкө зде, жауырында, бел аймағ ында болады. Ісінулер аймағ ында тері жылтыр, тегіс, керілген болады. Оны басканда ұ зак сақ талатын ойық пайда болады. Жү рек жетіспеушілігінің ары кеткен ауыр кездерінде пайда болатын сұ йық тық іш қ уысына жиналса - асцит, плеврағ а жиналса -гидроторакс, перикард қ уысында болса - гидроперикард, бү кіл дененің ісінуі анасарка деп аталады.

Адам тә улігіне 1, 5 - 2 л зә р бө леді. Бұ л тә улігіне қ абылданғ ан сұ йық тық тың 70 - 80%. Егер зә р мелшері тә улігіне қ абылданғ ан сұ йық тық кө лемінің 70 - 80%-нен аз болса, теріс диурез дейді, яғ ни сұ йық тық тың бір бө лігі ағ зада қ алып кояды. Егер зә р мө лшері тә улік бойы қ абылданғ ан сұ йық тық тан артық болса, онда диурезді оң дейді. Оң диурез зә р айдағ ыш дә рі ішкеннен кейін ісінулердің қ айту кезінде де керінеді. Су балансы жағ дайын дене салмағ ын ө лшеу арқ ылы да бақ ылауғ а болады. Дене салмағ ының кү рт артуы ағ зада сұ йыктық тың кідіруін кө рсетеді. Тө сек тартып жаткан жә не зә р айдағ ыш дә рі қ абылдайтын науқ астарды дә рет ыдысымен, зә р қ абылдағ ышпен қ амтамасыз ету қ ажеттігін есте сақ тағ ан жө н. Іш қ уысында кө п мө лшерде сұ йық тық жиналғ ан кезде емдеу жә не диагностикалық мақ сатта іш қ уысын тесу (парацентез) жү ргізіледі. Бұ л шараны іске асырарда ө те сақ болу керек, ө йткені бірден кө п мө лшерде сұ йық тық алғ анда науқ аста коллапс болуы мумкін.

Тө сек тартьш жатқ ан жү рек жетіспеушілігі бар науқ астарда ісінулер болатын жерлерде - сегізкө з, бел жә не жауырында - трофикалық ө згерістер жиі дамиды, сондық тан бұ л жерлерде ойылулардың пайда болу қ аупі ө те жоғ ары. Сол себептен ойылулардың аздын алу шараларының маң ызы ерекше.

Артериялық қ ысымның кө терілуі кезіндегі алғ ашкы медициналық кө мек

• Науқ асты жатқ ызу;

• Таза ауамен қ амтамасыз ету;

• Қ ысып тұ рғ ан киімдерін шешу;

• Дә рігерді шақ ыру;

• Бір таблетка нитроглицеринді науқ астың тілінің астына салу;

• Седативті заттарды беру - пустырник тұ нбасы 20-30 тамшы, корвалол 15-30 тамшы, валокардин 15-30 тамшы. валерин экстракты 1 драже.

Асқ азан мен ішегі ауыратын науқ астарғ а жасалатын кү тім жә не бақ ылау

Қ азіргі кезде ә ртурлі асқ азан-ішек жолдары ауруларымен, яғ ни асқ азанның ойық жарасы, созылмалы гастрит, холецистит, панкреатит, энтерит, колит жә не т.б ауруларымен ауыратын науқ астар ауруханалардың, сонымен қ атар емханалардың терапевттік жә не хирургиялық бө лімшелерінде емделушілердің кө п бө лігін кұ райды. Асқ орыту жуйесінің ауруларының себебін, ағ ымын, диагностикасын жә не емін зерттейтін ішкі аурулардың бір саласы ол - гастроэнтерология. Асқ орыту жү йесінің ауруларын анық тау ушін науқ асты арнайы дайындауды талап ететін тү рлі ә дістер (ренгендік, эндоскопиялық, ультра дыбыстық) қ олданылады

Ентігу – қ ан айналымның жетіспеушілігінің (сол жақ қ арынша жетіспеушілігі) белгісі. Жетіспеушіліктің дә режесін ентігудің кү штілігіне қ арапанық тауғ а болады. Ентігу алғ ашқ ы сатыларда физикалық кү ш тү скенде ғ ана пайда болады. Кейде сө йлегенде, тамақ ішкенде байқ алады. Сондай-ақ ауру соң ында тыныштық кү йіде пайда болады.

Демігу ұ стамасы (жү рек астмасы) -ө ткір, сол жақ қ арынша жетіспеушілігінің нә тижесі болып табылады. Ол кө бінесе тү нде кенеттен басталады. Науқ асқ а бірден оттегі жетпей қ алады. Бастапқ ыда ентігу инспирациялық тү рде жү реді. Кеуде торында кү ркілдеген сырылдар естіледі. Қ ызғ ылт тү сті кө бікті қ ақ ырық бө ліне бастайды.

Жү ректің жиі қ ағ уы- бұ л науқ астың кеудесінде пайда болатын сезім, кө бінесе жү ректің бұ лшық еті зақ ымданғ анда пайда болады. Миокардит, миокард инфарктісі, жү рек ақ ауларында кездеседі. Анемия, невроз, қ ызба кезінде бұ л белгі рефлексті тү рде болады. Қ алыпты жағ дайда физикалық кү ш тү скенде, жү гіргенде, толқ ығ анда, уайымдағ ан жағ дайларда пайда болады.

Жү рек ырғ ағ ының бұ зылуы - бұ л аритмия немесе экстросистолия ретінде кө рінеді. Науқ астар жү ректің тоқ тап қ алғ ан сезіміне шағ ым жасайды. Бұ л сезімдердің қ андай жағ дайда пайда болатынын (физикалық кү ш тү скенде, тыныштық та, отырып тұ рғ анда кү шеюі мү мкін) сұ растыру керек.

Жү рек тұ сының ауырсынуы - ә ртү рлі себептерден дамиды. Сондық тан

сұ рау жү ргізгенде аурудың орнын, мінездемесін (қ ысылып, қ ысып, тесіп, кү йдіріп ауыру), ұ зақ тығ ын, қ ашан дамитынын анық тау керек.

Ісіктер - оң жақ қ арынша жетіспеушілігі белгілері болып табылады. Ү лкен қ ан айналу шең берінде іркілу болғ анда кездеседі. Алғ ашқ ыда ісіктер балтырда (кешке қ арай пайда болады) пайда болады, тү нде қ айтадан жоғ алады. Кейін санда, жамбаста жә не іште (асцит) біртіндеп пайда болады. Олар дене қ алпын ө згерткенде жылдам тү рде жылжып (орнын ауыстырып отырады) отырады.

Оң жақ қ арынша жетіспеушілігі келесі белгілермен кө рінеді: іркілу қ ұ былыстарымен бауырдың ү лкеюі, оң жақ қ абырғ а астында ауырсыну сезімдері пайда болады, жү ректің айнуы, қ ұ су, тә беттің тө мендеуі, іштің (қ ұ рсақ қ уысының мү шелерінде іркілу болғ андық тан) кебуі, бү йрек жұ мысының бұ зылуы жә не диурездің азаюы.

Цианоз - тері жамылғ ыларының кө геруі.

Жө телу, қ ан тү кіру – кіші қ ан айналым шең берінде іркілу пайда болғ анда байқ алады. Қ ан айналым мү шелері қ ызметінің бұ зылысы кезіндегі мейірбикелік процесс

Мейірбикенің мақ саты: мейірбикелік кү тімді ұ йымдастыру мақ сатында қ ажеттіліктің қ анағ аттануының бұ зылысын анық тау. Қ ан айналым мү шелерінің қ ызметі бұ зылғ анда науқ ас келесі шағ ымдарды айтады:

- жү рек тұ сының ауырсынуы;

- ентігу;

- тұ ншығ у (жү рек демікпесі);

- шеткі ісінулер;

- жү рек қ ағ у;

- іштің ұ лғ аюы (асцит);

- АҚ кү рт жоғ арылауы (гипертониялық криз);

- АҚ кү рт тө мендеуі (коллапс);

- естен тану.

- Науқ астан дем алу қ ажеттілігі қ анағ аттануының бұ зылысы туралы мә лімет алу ү шін сұ растырғ ан кезде, жү ректің ауырсынуын алғ аш рет қ ашан сезгенін, ауырсынудың сипатын (ұ стама тү рінде, қ ақ -
сайтын, тесетін), ауырсынудың пайда болуына ә сер ететін факторларды (жаяу жұ ру, кү йзеліс, физикалық ауырлық) анық тау қ ажет.

Сонымен қ атар, кейбір дә рілерді, мысалы валидол, нитроглицерин қ олданғ аны туралы, одан қ андай нә тиже болғ аны туралы сұ растыру қ ажет.

Дұ рыс диагноз қ ою ү шін қ осымша мә ліметтер жинау қ ажет. Мысалы, тыныштық, жү ру, физикалық ауырлық кездерінде ен-
тігу болғ аны туралы, тә улігіне ішетін сұ йық тық мө лшері туралы, соң ғ ы кезде дене салмағ ының ұ лғ аюы туралы сұ растыру қ ажет. Сұ растыру кезінде науқ астың ө з қ ан қ ысымын бақ ылайтыны туралы, кім ө лшейтінін, кардиолог кө мегін қ ажет етуі туралы сұ растыру ө те қ ажет.

Сонымен қ атар, қ ан айналу жү йесі ауруларының дамуында зиянды ә деттердің, кә сіби зияндылық тардың, тұ қ ым қ уалаушылық тың маң ызы ү лкен.

Кә сіптік зияндылық тарғ а тү нгі кезекшіліктер, жиі суық тию, шуыл, тербеліс, жоғ ары ылғ алдылық, " ыстық цех", зиянды булар жатады.

Науқ астан сұ растырғ ан кезде тұ рмыстық жағ дайы туралы да (пә тердің ылғ алдылығ ы, ауаның тө мен температурасы) мә лімет алу керек.

Қ ан айналым жү йесі қ ызметінің бұ зылуларына алып келетін қ ауіп факторлары:

-шылым шегу;

- ішімдікке салыну;

- аз қ имылды ө мір салты;

- жиі кү йзелістік жағ дайлар;

- кө п мө лшерде май қ абылдау;

- артық салмақ;

Науқ асты жалпы қ арау кезінде келесі ө згерістерге назар аудару қ ажет:

- тері жамылғ ыларының тү сі: бозару, цианоз, гиперемия;

- терінің ылғ алдылығ ы: ылғ алды, суық тер;

- ентігу: тыныштық жағ дайда, қ имыл-ә рекет кезінде;

- шеткі ісіктер: тобық тарда, балтырда, бетте;

- іштің кө лемінің ұ лғ аюы (асцит), іштің алдың ғ ы аймағ ында венозды

суреттің кү шеюі;

І.МЕЙІРБЙКЕЛІК ДИАГНОЗ: Артериялық қ ысымның кү рт
жоғ арылауы

II. МАҚ САТЫ: АҚ -ны біртіндеп тө мендету (индивидуалды уақ ыт).

ІІІ. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) Дереу дә рігерді шақ ырту (бұ л жағ дай білікті медициналық кө мекті

қ ажет етеді);

2) бас жағ ы кө терің кі, кө лденең қ алыпты қ амтамасыз ету (жү рек

бұ лшық еттерінің, бү йректің қ ызметі жең ілденеді);

3) физикалық жә не психикалық тыныштық ты қ амтамасыз
ету;

4) таза ауамен қ амтамасыз ету;

5) шү йде аймағ ына жә не балтырғ а қ ыша қ ою;

6) маң дайғ а суық компресс қ ою (бас ауру ә лсірейді);

7) қ олдарғ а жылы ванна, аяқ тарғ а жылытқ ыш кою;

8) дә рігердің нұ сқ ауларын орындау;

9) ә р 30 минут сайын емделушінің жағ дайын (сырт кө рінісін қ арау,

ТАЖ, АҚ, пульс) АҚ қ алпына келгенге дейін қ арау.

МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Жү рек шаншуы

II. МАҚ САТ: 30 минут ішінде ауырсыну ұ стамасын басу.

ІІІ. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ.

1) дә рігерді дереу шақ ырту (бұ л жағ дай білікті кө мекті қ ажет етеді);

2) емделушіге кө лденең қ алыпты қ амтамасыз ету (жү рек бұ лшық еттерінің қ ызметі жең ілдейді);

3) физикалық жә не психикалық тыныштық ты қ амтамасыз
ету (миокардтың гипоксия дең гейі тө мендейді, тыныс алу жағ дайлары

жақ сарады):

4) валидол немесе нитроглицерин (1 таблетканы тіл астына)
жә не 30-40 тамшы корвалол немесе валокардин беру. Егер нит-
роглицерин тамшы тү рінде болса, онда 1-2 тамшысын қ антқ а тамызады;

Ескерту: қ ан қ ысымы 100мм с.б. тө мен болғ анда нитроглицеринді беруге

болмайды.

5) жү рек тұ сына қ ыша қ ою (қ ан айналым мү шелеріне рефлекторлы ә сер

етеді);

б) таза ауа жіберуді қ амтамасыз ету (миокардтың гипоксия дең гейі

тө мендейді, тыныс алу жағ дайлары жақ сарады);

7) дә рігердің нұ сқ ауларын орындауды қ амтамасыз ету;

Ескерту: стенокардия ұ стамасының созылу уақ ыты орташа есеппен 1-5 минутқ а (сирек жағ дайда 30 минутқ а дейін) созылады. Егер ауырсыну басылмаса, миокард инфарктісі болуы мү мкін.

8) емделушінің жағ дайына (сырт кө рінісі, ТАЖ, АҚ, пульс)
бақ ылау жү ргізу.

9) науқ астың жағ дайы жақ сарғ анда ұ стама кезінде нитроглицерин немесе

валидолды тіл астына қ абылдау ережелерін тү сіндіру.

10) Науқ аспен жә не оның туыстарымен ауырсынудың алдын алу

шаралары, уақ ытылы кө мек шаралары туралы ә ң гімелесу. Ұ стаманы

тудыратын қ ауіпті факторлар (қ атты қ обалжу, физикалық жү ктеме,

спиртті ішімдіктер қ абылдау, темекі шегу) туралы ә ң гімелесу.

13.Ас қ орыту жү йесінің қ ызметі бұ зылуы кезіндегі мейірбикелік ү рдіс

Іштегі ауырсыну сезімі - асқ орыту жү йесінің ауруларының жиі кездесетін белгілеріне жатады. Онын пайда болу механизмі ә ртү рлі. Асқ орыту мү шелерінің моторлық қ ызметінің бұ зылуынан пайда болатын ауру сезім висцеральді деп аталады. Ол мысалы, ішек, бү йрек ауырғ анда, ойық жараның асқ ынбағ ан т.б. ұ стамалы немесе сыздағ ан диффузды сипатта байқ алады, дененің ә ртурлі бө ліктеріне таралады. Патологиялық ү рдіске асқ орыту мү шелерін қ аптайтын ішастар жапырақ шасы ұ шыраганда, мысалы асқ азанның немесе он екі елі ішектің ойық жарасы кезінде оның нерв ұ штары тітіркеніп, перитонеальді ауырсыну сезімі пайда болады, ол кө бінесе бір жерде тұ рақ ты, ө ткір, жедел, кұ рсақ қ абырғ асының бұ лшық еттерінің қ озғ алысы кезінде кү шейетін болады. Ауру сезім интенсивтілігі, сипаты, орны, таралуының бар-жоқ тығ ы, ұ зақ тығ ы, периодтылығ ы бойынша бағ аланылады. Іштің ауруы тек асқ орыту ауруларында ғ ана емес, сондай-ақ жү рек(миокард инфарктісі), тыныс мү шелерінің (крупозды пневмония), неврологиялық аурулар кезінде де пайда болатынын білу керек. Кө бінесе науқ астар ауру сезімін ауыр ө ткізеді.Іште ауру сезімі болғ анда, бірден дә рігерге хабарлау керек. Мұ ндай жағ дайда мейірбике ө з бетімен ішке дә рі немесе жылытқ ыш беруге қ ұ қ ы жоқ, себебі бұ л ауыр асқ ынуларғ а алып келуі мү мкін. Ауру сезімінен басқ а, асқ орыту ауруларында диспепсиялық бұ зылыстар кездеседі, оларғ а жү ректің айнуы, қ ұ су, кекіру, тә беттің бұ зылуы, ауызда жағ ымсыз дә мнің пайда болуы, іш қ ату, іш ө ту т.б. жатады.

Қ ыжылдау – тө с немесе асқ азан тұ сының жоғ арғ ы бө лігінде асқ азаннан ө ң ешке қ ышқ ыл заттардың тү суі нә тижесінде пайда болатын қ ыжылдауды сезу

Кекіру- асқ азанның тегіс салалы бұ лшық еттерінің периодты жиырылуына жэне аяқ астынан ауыз қ уысына ауа немесе кейде асқ азанның қ ышқ ыл заттарының аз мө лшерде тү суіне негізделген.