Фенолфталеин сынамасы

Бұ л тексерістің кө мегімен шприцтердің жуып-шайылғ анын анық тауғ а болады. Жуылғ ан шприцтердің бө лшектерін 1% спиртті фенолфталеин ерітіндісіне суланғ ан мақ тамен сү ртеді. Жуу ерітіндісінің қ алдығ ында 30 секунд ішінде кө кшіл-кү лгін тү с пайда болады. Егер тексеріс оң болса, ағ ынды суық су астында қ айтадан қ айталау керек.

Ескерту! Прогресс «Биолот» жуу заттарын қ олданғ анда фенолфталеин тексерісі қ олданылмайды.

VІ кезең. Медициналық қ ұ рал саймандардың қ ұ рамындағ ы тұ здарды жою мақ сатында дистилденген сумен жуып шаямыз.

VIІ кезең. Медициналық қ ұ рал саймандарды кептіргіш шкафтың ішінде 85'C салып кептіреміз.

Тазалаудан толық ө ткізгеннен соң, медициналық қ ұ рал- саймандарды крафт пакетке, бө з орамына орап, бикске саламыз.

ПРОЦЕДУРАЛЫҚ (МАНИПУЛЯЦИЯЛЫҚ) ИНТЕНСИВТІ ЕМДЕУ (РЕАНИМАЦИЯ) БӨ ЛМЕЛЕРІНДЕГІ САНИТАРЛЫҚ ЭПИДЕМИЯҒ А Қ АРСЫ ТӘ РТІП

1. Медициналық процедуралар ө ткізуге процедуралық (манипуляциялық) бө лмелер қ арастырылғ ан:

- бұ лшық етке, тері астына инъекциялар жасау ү шін;

- кө ктамырғ а инъекциялар мен ерітінділер қ ұ ю ү шін;

- ауыр халдегі науқ астарғ а реанимациялық кө мек кө рсетуге;

- интенсивті емдеу жү ргізуге;

- емдік жә не диагностикалық іс шараларды іске асыруғ а;

2. Процедуралық (манипуляциялық) бө лмелерің кешені 12-14м² -ден кем болмауы керек, желдеткіш терезелермен, жарығ ы жеткілікті, қ абырғ а жә не тө бе бактерицидті шамдармен (ОБН-200 немесе ОБН-300 бір адам бө лменің 30м³ есебімен) міндетті тү рде жабдық талады. Бактерицидті шамдарды 2 жылдан кейін ауыстыру қ ажет.

3. Процедуралық (манипуляциялық) бө лмелер аурухана (емхана) жабдық тау табеліне сә йкес ү стірт дезинфекция кезінде бү лінбейтін кұ ралдармен жабдық талуы тиіс. Кушеткаларды полиэтилен пленкасымен немесе медициналық клеенкамен жабу қ ажет.

4. Арнайы қ ұ ралдармен кушетканың ү стін нұ сқ ау бойынша зарарсыздандырылады.

5. Процедуралық бө лмеде дезинфекция жү ргізу ү шін мө рленген ыдыста қ ажетті концентрациялы дезинфекциялық ерітінді болуы керек.

6. Медициналық қ ұ ралдарды қ олданғ ан соң шайып, дезинфекциялық ерітіндісі бар ыдысқ а салып қ ояды.

7. Егер медициналық қ ұ ралда қ уыс болса, онда дезинфекция алдында дезинфекциялық ерітіндімен ыдысты шаяды, ә рі қ арай медициналық арнайы қ ұ ралдар нұ сқ ау бойынша ө ң деледі.

8. Арнайы процедуралық (манипуляциялық) ү стелдерде журнал жә не басқ а да оқ у-есептік қ ұ жаттарды толтыруғ а болмайды.

9. Дә рілік ампулаларды жинау жә не уақ ытша сақ тау ү шін арнайы ыдыс болуы қ ажет.

10. Процедуралық кабинетте істейтін медициналық қ ызметшілер арнайы киім (медициналық халат, форма) киюі тиіс. Арнайы киімді кү нделікті ауыстырады.

11. Медициналық қ ызметшілер нұ сқ ау бойынша қ анды ө ң деп, қ ан тиген орамалдарды кү нделікті жә не кү ні бойы кірленуіне қ арай ауыстырады.

12. Қ ажетінше жұ мыс кү ні ішінде залалсыздандырылғ ан медициналық заттарды қ олдану жә не сақ тау ү шін залалсызданғ ан жамылғ ымен жабылғ ан ү стел ә зірлейді. Залалсыздандырылғ ан заттарды сақ тау мерзімі 12 сағ аттан аспауы керек. Залалсыздандырылғ ан ү стелді ә зірлеу ү шін мейірбике ү стіне залалсыздандырылғ ан халат, залалсыздандырылғ ан резең ке қ олғ ап немесе залалсыздандырылғ ан пинцет (корцанг) қ олданады.

13. Манипуляциядан кейін дезинфекциялық ерітіндіні колданып ылғ алды жинау жү ргізіледі.

14. Процедуралық бө лме, палата, реанимация бө лімшесінде ылғ алды жинау ә дісімен дезинфекциялық ерітінді қ олдану арқ ылы 3 рет жү ргізеді.

15. Аптасына бір рет процедуралық (реанимация, интенсивті терапия) бө лмелерінде жалпы жинау жү ргізіледі. Дезинфекциялық агент ретінде 0, 1% деохлор немесе 6% су тотығ ы + 0, 5% жуу комплексін қ олданады. Алдымен қ абырғ алар, қ ұ ралдар, ү стелдер, медициналык кушетка залалсыздандырылады, қ оқ ысты жандырып, еденді мұ қ ият жуады, бактерицидті шамдарды 2 сағ атқ а қ осады да, бө лмені желдетеді.

16. Процедуралық кабинеттерде, реанимация (интенсивті емдеу) бө лмелерінде жұ мыс уақ ытында қ олданылмайтын заттарды сақ тауғ а тиым салынады.

17. Мейірбике процедуралық бө лменің ылғ алды жинауын арнайы қ осымша киіммен ө ткізеді, ол негізгі арнайы киімнен бө лек сақ талады.

ИНЪЕКЦИЯ ЖАСАЙТЫН БӨ ЛМЕНІҢ ЖАБДЫҒ Ы

1. Кү нделікті жұ мысқ а арналган медициналық заттарды сақ тайтын жұ мыс шкафы.

2. Шұ ғ ыл медициналық кө мек кө рсету медикаменттеріне арналғ ан шкаф (арнайы жинақ талғ ан).

3. Жұ мыс ү стелі.

4. Тоң азытқ ыш (инсулин, қ ан тобын анық тауғ а арналғ ан сарысулар, қ ан препараттары).

5. Залалсыздандырылғ ан ү стел.

6. Раковина (қ ол жуғ ыш).

7. Дистиллятор, дистилдентен сумен ыдыс.

8. Бактерицидтік шам.

9. Кушетка, орындық.

10. Кө ктамыр жү йесінің штативі.

11. Жинау ү шін қ олданылатын дезинфекциялық ерітінділер мен жуу қ ұ ралдарын сақ тайтын тумба.

ХИРУРГИЯЛЫҚ Қ Ұ РАЛ-САЙМАНДАРДЫ ЗАРАРСЫЗДАНДЫРУ

Таң уды жә не операцияны зарарсызданғ ан қ ұ рал-саймандармен іске асырудың нә тижесінде жараны ластаудан жә не хирургтің қ олын ірің ді жараның ірің імен былғ ап алудан сақ тандырады. Жұ мыс біткен соң барлық пайдаланылғ ан қ ү рал-саймандарды, ал ірің ді жараларғ а пайдаланылғ ан қ ұ рал-саймандарды бө лек зарарсыздандырады.

Металдан жасалғ ан қ ұ рал-саймандарды қ атты қ ыздыру арқ ылы немесе арнайы жасалғ ан шкафтардың ішіндегі қ ұ рғ ақ ыстық қ а ұ стау арқ ылы зарарсыздандыру ә дістері бар. Ең кең тарағ ан тү рі, электрмен қ ыздыратын шкаф, оның ішінің ыстық тығ ы 20-30 минуттан кейін 140Ә -180Ә С-ғ а жетеді. Бұ л ә діспен металдан жасағ ан қ ұ рал-саймандардан басқ а шыныдан, фосфордан жасалғ ан ыдыстарды да зарарсыздандыруғ а болады. Зарарсыздандыратын шкафтың ішіне ү стіне қ ұ рал-саймандар салынғ ан торды орналастырып аузын жабады да, ажыратқ ышты токқ а қ осады. Реттегіш тетікті айналдыру арқ ылы шкафтағ ы температураны жайлап реттеуге болады. Қ ұ рал-саймандар 200Ә С-да 40 минуттың ішінде зарарсыздандырылып болады, бірақ қ ұ рал-саймандар тез тозады. Зарарсызданғ андығ ын бақ ылау автоклавтау кезіндегідей болады.

Зарарсыздандырудың ең қ арапайым ә дісі-қ айнату болып саналады. Қ айнату арқ ылы зарарсыздандыруды кез келген ыдыста іске асыруғ а болады. Қ алтағ а салып жү ретіннен бастап стационарларғ а дейін пайдаланатын ү лкен арнайы жасалғ ан зарарасыздандырғ ыш-қ айнатқ ыштар бар. Қ ұ рал-саймандарды зарарсызданғ ан суда қ айнатады. Суды зарарсыздау ү шін арасына 6 сағ аттан уақ ыт салып 30 миунттан екі рет қ айнатса болғ аны. Осылай мезгіл-мезгіл қ айнату нә тижесінде микробтардың ұ рық тарын (спораларын) ө лтіруге болады. Суғ а 2% ертініді болғ анша сілті (натрий гидрокарбонатын) қ осады. Сілтіленгген су зарарсыздануды тездетеді жә не қ ұ рал-саймандарды тотығ ып, дат басудан қ орғ айды. Никельденген қ ұ рал-саймандарды қ айнағ ан суғ а салады да, суығ ан соң ү стел ү стіне жайып, бетін зарарсызданғ ан клеенкамен жауып қ ояды. Шприц, колба, банкы, стакан тә різді шыныдан жасалғ ан ыдыстарды сындырып алмас ү шін, ыстық суғ а бірден салуғ а болмайды.

Шұ ғ ыл жағ дайда металдан жасалғ ан қ ұ рал-саймандарды кү йдіру арқ ылы жылдамдатып зарарсыздандыруғ а болады. Кү йдіруді спиртпен сұ рту арқ ылы іске асырылады. Бірақ та бұ л ә діс онша сенімді емес.

ШПРИЦТЕРДІ ЗАРАРСЫЗДАНДЫРУ

Шприцтерді пайдаланып болғ ан соң, оны бө лшектеп ағ ын су астына жуады. Жуылғ ан шприцтерді қ ұ рамында: 0, 5% сутегі тотығ ы ерітіндісі мен “Новость”, “Прогресс”, “Сульханол” деп аталатын жуатын ұ нтақ заттар қ осылғ ан ыстық ерітіндіне 15 мин ұ стайды, 1 литр ерітіндіні дайындау ү шін 975 мл су, 20 мл-33% пергидрол ерітіндісін, 5 г жуатын ұ нтақ ты алады. Содан соң шприцтерді ұ зындығ ы 25-30 см болатын мақ тадан – дә кеден жасалғ ан тампонмен жуып, ағ ын суда шайқ ап, дистилденген сумен жуады. Осылай тазаланғ ан шприцтерді зарарсыздандыруғ а береді.

Шприцтерді дистилденген суда қ айнату арқ ылы зарарсызлдандыруды жиі пайдаланады. Олардың бө лшектерін жеке-жеке дә кеге орап қ айнатқ ан дұ рыс. Зарарсыздандырғ ышқ а орналастырғ анда, алдымен суық суғ а салмаса шытынап кетеді. Қ ызғ ан кезде ә ртү рлі материалдардың кө лемдері бірдей ү лкеймейді (металл, шыны), сондық тан тү рлі шеприцтерді зарарсыздандырғ анда ө те сақ болғ ан жө н. Шприцтерді қ айнай бастағ ан сә ттен бастап 30 минут қ айнатады да, пайдаланар кезде оларды зарарсызданғ ан қ ысқ ашпен немесе корнцагпен қ ысып алады. Люэра тектес шыны шприцтер мен ыстық қ а тө зімді шприцтерді (шприцтердің сыртында “200Ә С” жазу болады) автоклав пен қ ұ рғ ақ ыстық шкафтарда зарарсыздандыруғ а болады. Қ ұ рал-саймандарды бү йтіп ө ң деуіміздің себебі шприцтер мен инелер арқ ылы аса қ ауіпті вирусты кеселдердің, нақ тырақ айтсақ Боткин кеселі деп аталатын жұ қ палы гепатиттің қ оздырушылары тарамас ү шін жасалады.

Ерітінділермен суық зарарсыздандыратын ә діс те бар. Қ андауыр, пышақ, ұ стара, қ айшы, ү шкір инелер кескіш қ ү рал-саймандарды қ айнату немесе автоклавтау арқ ылы зарарсыздағ анда жү здері мұ қ алып ө тпей қ алатындық тан, оларды антисептикалық ерітінділеріне салып қ ояды. Бұ ндай қ ұ рал-саймандарды зарарсызданғ ан астаушағ а қ ұ йылғ ан 96% спиртке салып, операция жасардың алдында 2 сағ атқ а қ ақ пағ ын жауып қ ояды.

Резең кеден жасалғ ан затарды зарарсыздандыру.

Резең кеден, латекстен жасалғ ан катетерлерді жә не қ ұ рал-саймандарды дистилденген суда 20 минут қ айнату арқ ылы зарарсыздайды. Мұ ндай кезде латекстің бетінде сү т тү сті ақ шыл қ абыршық пайда болып, бө лме температурасында ә лгі қ абыршақ тар ө з-ө зінен кетіп қ алады.

Резең ке жабдық тарды зарарсыздандырудың ең зиянсыз суық тай ө ң деу тә сілі болып саналады. Мұ нда 2% хлорамин ерітіндісіне немесе диоцид (1: 3000), раккала тағ ы басқ а ерітінділерінде 30 мин ұ стайды.

Қ олғ аптарды зарарсыздандыруғ а мұ қ ият дайындайды. Операциядан кейін қ олғ аптарды жақ сылап жуады, бү тіндігін тексереді, қ ұ рғ атып тальк ұ нтағ ын себеді. Аздағ ан, тесіктері болса желімдейді. Қ олғ аптарды автоклавка салып немесе қ айнатып зарарсыздандырады. Автоклавтаудан ө ткізген кезде ә р қ олғ аптың іші-сыртына тальк ұ нтағ ын сеуіп, жеке-жеке дә кеден жасалғ ан бір-біріне жә не бикс кенересіне тиіп тұ рмауы қ ажет, сол ү шін бикстің тү біне жан-жағ ынан орамал немесе шаршы тө сеп тастайды. Автоклавтаудан кейін қ олғ аптарды сол бикс ішінде сақ тайды. Қ олғ аптарды зарарсыздандырғ анда, ас содасын қ оспай, 15-20 минут қ айнатады. Содан соң таза орамалмен қ ұ рғ атып сү ртеді де, тальк ұ нтағ ын сеуіп қ ояды.

Қ олғ аптарды суық тай зарарсыздандыруғ а да болады: ол ү шін оларды 2% Б-хлорамин ерітіндісіне 15-20 минут немесе 0, 21% сулема ерітіндісіне 1-1ұ сағ атқ а салып қ ояды да, содан кейін хлорид натрийдың изотоникалық ертінтісімен жуып. қ ұ рғ атады, тальк ұ нтағ ын сеуіп, зарарсызданғ ан бикстерде сақ тайды.

Қ ан тамырлары арқ ылы (парентеральды жолмен) енгізілетін ерітінділерді зарарсыздандыруды автоклавтау арқ ылы іске асырады. Ерітінділер сақ талатын ыдыс ішінде зарарсыздандырылады. Ерітінділер қ ұ йылғ ан шө лмектер мен шынылардың аузын ашық кү йінше, ал олардың тығ ындарын қ асына жеке қ ойып автоклавтың ішіне орналастырады да, 2 атм (19, 6 кПа) қ ысымда 30 минут ұ стайды. Аутоклавтаудан кейін шынылардың аузын тығ ындайды да, целлофанмен қ осымша жауып, жіппен байлайды.

Қ айнату арқ ылы зарарсыздандырғ анда ерітінді ыдыстарын 30 минут қ айнатқ ан соң, 6 сағ аттан кейін 30 минут тағ ы қ айнатады да аузын жабады, зарарсызданғ ан ерітінділердің сақ талу мерзімі екі тә улік.

Қ олды зарарсыздандыру. Қ олды зарарсыздандырудың кө птеген ә дістері бар. Ол ү шін қ ұ мырсқ а қ ышқ ылын, раккаланы, церигелді жә не басқ адарды пайдаланады. Ең соң ғ ы ә дістерінің біріне ультрадыбыспен зарарсыздандыру жатады.

Қ олды зарарсыздандырудың теріге ә сер етпейтін, ең сенімді, ә рі қ арапайым классикалық тә сілдеріне тоқ тала кетейік.

Спасокукоцкий –Кочергин тә сілі. Ластанғ ан қ олда (алақ ан мен білекті (ағ ып тұ рғ ан жылы судың астына сабындап тазалап жуады. Егер қ ол таң ба таза болса, алдын ала жуудың қ ажеті жоқ, эмалданғ ан екі шарағ а қ ұ йылғ ан жылы аммиак ерітіндісіне (мұ сә тір спиртіне) алма кезек жуу арқ ылы іске асырады. Ол ү шін ә р-шарағ а 2 литр қ айнағ ан су қ ұ йып, оғ ан 10 мл аммиактан қ осады. Қ олды зарарсыздандыралғ ан дә кеден жасалғ ан шаршылармен жуады. Алақ анды ысқ ылап жуумен қ атар, кө п уақ ыт ерітіндінің ішіне батырып тұ рғ ан дұ рыс. Бірінші шарадағ ы ерітіндіде негізінен білекті, тырнақ кө белерін, алақ анды мұ қ ият ысқ ылап жуса, екіншісінде –саусақ тар мен білек буынына дейінгі аралық ты жуады. Ә р ыдыста қ олды 3 минут жуғ ан дұ рыс. Содан кейін қ олды зарарсызданғ ан орамалмен немесе шаршымен ұ қ ыптап тұ рып сү ртеді. Қ ұ рғ атылғ ан қ олды (саусақ тары мен білек буынына дейінгі аралық ты) 2ұ минуттен 96% этил спиртімен екі мә рте мұ қ ият сү ртеді.

Жоғ арыдағ ы тә сіл қ олдың терісіне зиянын тигізбейтін сенімді, кез келген жағ дайда пайдалануғ а қ олайлы тә сіл болып саналады.

Фюрбрингер тә сілі. Қ олды қ ылдан жасалғ ан екі шө ткемен бірінен соң бірін ауыстырып ағ ып тұ рғ ан жылы судың астында 10 минуттей сабындап жуады. Содан соң қ олды зарарсызданғ ан шаршымен қ ұ рғ атып, 70% этил спиртімен, сынап дихлоридының (сулема) 1: 1000-ғ а дейін сұ йытылғ ан ерітіндісімен 3 мин сү ртеді. Тырнақ кө белеріне йодтың спирт ерітіндісін жағ ады.

Жедлел жағ дайда қ олды тездетіп ө ң деудің тә сілі. Қ олды ағ ып тұ рғ ан судың астында сабындап жуып, таза орамалмен сү ртіп қ ұ рғ атады. Содан кейін кішкене мақ тағ а немесе дә кеге 5-7 мл теріні жұ мсартатын немесе дезинфекциялайтын ерітіндіден қ йып, алақ анды, саусақ тарды 1-2 минут мұ қ ият сү ртіп тазалайды.

Қ олдың терісін жұ мсартып тазалау ү шін этил спиртін, 5% танин ерітіндісін пайдаланса, дезинфекциялау ү шін 5% фенол ерітіндісін (карбол қ ышқ ылы), сұ йытылғ ан ертіндісін, диоцид ерітіндісін (1: 5000), 0, 5% хлорамин ертіндісін пайдаланады. Егер зарарсызданғ ан қ олғ аптар болса, оларды тазаланбағ ан қ олғ а киюге болады. Кө мек кө рсетіп жатқ ан кезде қ ол былғ анып қ алатын болса, қ айтадан дезинфекциялайтын ерітінділермен жуып тазалап отыру керек.

Хирургиялық қ ұ рал-саймандарды ө ң деу жә не залалсыздандыру

Хирургиялық қ ұ рал-саймандар инфекциялық қ ауіпсіздікті қ амтамасыз етуге тиіс. Микроорганизмдерді жою дезинфекциядан, тазалаудан жә не залалсыздандырудан тұ рады.

Ірің ді операциялар мен таң улардан кейін, сонымен қ атар соң ғ ы 5 жыл ішінде гепатитпен ауырғ ан науқ астарғ а жасалғ ан, қ олданылғ ан қ ұ рал-саймандарды басқ алардан бө лек ө ң дейді. Дезинфекция мен ө ң деудің барлық процедураларын медицина қ ызметкері міндетті тү рде жеткілікті қ алың дық тағ ы латекстен жасалғ ан қ олғ аптар мен халатта, маскада, су ө тпейтін алжапқ ышпен ө ткізеді. Ө ткір заттардан абай болып жұ мыс істеу қ ажет.

Қ олданғ ан қ ұ рал-саймандар, дезинфекциялаушы ерітіндісі бар ыдыста жуылып, басқ а дезинфекциялаушы ерітіндісі бар ыдысқ а қ ұ рал-саймандар толығ ымен батырылады. Экспозия уақ ыты қ олданылғ ан дезинфекциялық ерітіндіге байланысты.

Залалсыздануды ө ткізгеннен кейін қ ұ рал-саймандар ағ ынды сумен жуылады. Тазалау қ ұ рал-саймандарды жуатын арнайы ерітіндіге (оның қ ұ рамына жуғ ыш зат, сутектің асқ ын тотығ ы жә не су кіреді) батырып қ ою арқ ылы жү ргізіледі. Экспозиция уақ ыты 40-45º температурада 15-20 минут. Бұ дан кейін қ ұ рал-саймандар осы ерітіндіде щеткамен жуылып, ағ ынды немесе тазаланғ ан суда шайылады.

Кептіруді табиғ и жағ дайда жаялық та немесе қ ұ рғ ақ бу шкафында 80º температурада 30 минут ө ткізеді.

Металдан жасалғ ан кеспейтін хирургиялық инструменттер қ ұ рғ ақ бу шкафында немесе автоклавта залалсыздандырылады. Бір рет қ олданылатын инструменттер сә улелік ә діспен залалсыздандырылады. Кесетін инструменттерді залалсыздаудың негізгі ә дісіне химиялық антисептикалық ерітінділерді қ олдану жатады. Кейде қ ұ рғ ақ бу шкафында да залалсыздауғ а болады. Олар ү шін ең тиімді ә діс газбен немесе сә улемен залалсыздау. Резең келі медициналық заттарды (катетрлер, зондтар, дренаждар, қ олғ аптар) залалсыздау автоклавтау ә дісімен 1 атм қ ысымда 30 минут бойы жү ргізіледі.

Соң ғ ы уақ ытта медицина тә жірибесінде зауыттық сә улелендіруден ө ткен медициналық жә не пластмасты бір реттік резең келі заттар кө п қ олдануда. Оптикалық қ ұ ралдарды залалсыздау ү шін (лапароскоп, гастроскоп жә не т.б.) залалсыздаудың газды ә дісі немесе суық химиялық тү рі қ олданылады.

Қ олды ө ң деу – емдеу, алдын алу мекемелеріндегі медицина қ ызметкерлері мен науқ астар арасында микроорганизмдердің таралуын болдырмау ү шін қ олданатын ең тиімді ә діс.

Аздап ластанғ ан қ олдарды қ арапайым сабынды сумен жуып, теріде болатын кө птеген микроорганизмдерді кетіреді. Қ олды жууды тамақ тану алдында, науқ астарғ а тамақ беру кезінде, тағ ам ө німдерімен жұ мыс істеу алдында, дә ретханадан шық қ ан кезде, науқ астарғ а кү тім жасаудың алдында жә не кейін, қ олдың ластануының барлық тү рлерінде, қ олды хирургиялық ө ң деуге дейін ө ткізеді.

Қ олды антисептикалық заттарды қ олданып дезинфекция жасау микроорганизмдерді жоюдың тиімді тә сілі.

Қ олдың дезинфекциясын иммунитеті тө мендеген науқ асқ а кү тім жасар алдында, жараларды таң у мен катетрлерді қ ою, кү тім жасау алдында жә не кейіннен, ағ заның биологиялық сұ йық тық тармен қ арым-қ атынас болғ аннан кейін жә не хирургиялық іс-шаралар ө ткізу ү шін қ олғ аптарды киер алдында жә не болғ аннан соң жасайды.

Қ олдың хирургиялық ө ң деуін барлық ө ткізілетін хирургиялық іс-шаралар алдында жү ргізіледі. Ол микроорганизмнің транзиторлы флорасын жояды жә не қ олғ ап зақ ымдалғ ан кезде хирургиялық жараның ластану қ аупінің алдын алады.

Қ олды ө ң деудің классикалық ә дістеріне жататын Спассокукоцкий – Кочергин, Альфред тә сілдерінің тек тарихи мә ні бар жә не олар қ азіргі таң да қ олданылмайды.

Қ азіргі заманда қ олданылатын ә дістерге қ олды первамурмен, хлоргексидинмен, дегминмен, дегмицидпен, церигельмен, АХД, АХД – специаль, евросептпен ө ң деу жатады.

Қ олды первамурмен ө ң деу: Первамур бұ л қ ұ мырсқ а қ ышқ ылынан, сутектің асқ ын тотығ ынан жә не судың қ оспасынан тұ ратын ерітінді. Бұ л қ оспа ретінде теріде жұ қ а қ абат тү зеді жә не оның тесіктерін толығ ымен жабатын кү шті антисептик болып есептеледі, 2-4% ерітіндісі қ олданылады. Ө ң деуді 1 минут бойы ыдыстарда жү ргізіп, одан кейін қ олды залалсызданғ ан сү лгімен кептіреді.

Хлоргексидинмен қ олды ө ң деу: 0, 5% хлоргексидиннің спиртті ерітіндісі қ олданылады. Қ олды ө ң деу антисептигі бар тампонмен 3 минут бойы сү ртеді.

Дегминмен жә не дегмицидпен ө ң деу: Бұ л антисептиктер беткей ә сер ететін белсенді заттар тобына жатады. Ө ң деу ыдыстарда 5-7 минут бойы жү ргізіліп, кейіннен қ ол залалсызданғ ан сү лгімен кептіріледі.

Церигельмен ө ң деу: Церигель – қ абат тү згіш антисептик. Ө ң деу ү шін оны 3 минут бойы қ олдың бетіне жақ сылап жағ ады.

АХД, АХД – специаль, евросептпен ө ң деу: Бұ лардың қ ұ рамында этанол, полинолдың май қ ышқ ылының эфирі, хлоргексидині бар біріктірілген антисептиктер. Қ олды ө ң деу ү шін ерітіндіні екі рет қ ол терісіне 2-3 минут бойы сің діріп жағ у жолымен ө ткізеді. Бұ л қ азіргі таң да ең кө п таралғ ан жә не жетілдірілген ә діс болып есептеледі.

Науқ астың қ анымен қ арым-қ атынаста ө тетін операциялар мен манипуляциялар тек қ олғ аппен жасалынуы тиіс. Кіші манипуляцияларды жасау немесе ө лім алдындағ ы жағ дайларда қ олғ а арнайы ө ң деу ө ткізбей-ақ міндетті тү рде залалсызданғ ан қ олғ апты бірден киюге болады.

Операция аймағ ын ө ң деу

Операция аймағ ын ө ң деу 2 кезең нен тұ рады.

І кезең де сабынды сумен гигиеналық жуу, тү ктерді қ ыру ө ткізіледі.

ІІ кезең операция алдында жү ргізіледі.

Қ азіргі кезде операция аймағ ын ө ң деу ү шін йодонат, йодоперин, хлоргексидин биглюконат, 70% спирт, первамур, АХД, бриллиант жасылы қ олданылады. Кең ауқ ымды ө ң деуді операция аймағ ын залалсызданғ ан жаялық пен шектеу алдында, кесуді жасар алдында жә не жарағ а тігіс салу алдында жә не тігіс салып болғ аннан соң орталық тан шетке қ арай 2 рет жү ргізіледі.

Залалсызданғ андық ты бақ ылау ә дістері

Медициналық заттардың залалсызданғ андығ ы міндетті тү рде бақ ыланады. Сонымен қ атар қ ұ рал-саймандарды залалсыздандыруғ а дейінгі ө ткізілетін ө ң деу бақ ылауғ а алынады.

Залалсыздандыруды бақ ылауда ең тура мә лімет беретін-бактериологиялық ә діс. Залалсызданғ ан заттардан жұ ғ ымды алғ аннан кейін бактериологиялық лабораторияда олар ә р тү рлі қ оректі орталарғ а егіледі. 3-5 кү ннен соң бактериологиялық ластану дә режесі анық талады. Залалсыздандырғ андық тың бактериологиялық зерттеуі міндетті тү рде 7-10 кү нде 1 рет ө ткізіледі.

Залалсыздандырудың термиялық тә сілдерімен тікелей емес бақ ылау жү ргізіледі жә не ол залалсыздандыруғ а қ ажетті температураны анық тайды.

Автоклавтау кезінде залалсыздандыратын қ орапқ а балқ у температурасы 110-120º аралығ ында болатын ұ нтақ тә різді заты бар ампула салынады. Егер залалсыздандырудан соң зат еритін болса, онда бикстегі медициналық қ ұ рал-саймандар залалсызданғ ан болып саналады. Бұ л ә діс ү шін бензой қ ышқ ылы, (балқ у температурасы 120º), резорцин (балқ у температурасы 119º), антипирин (балқ уы 110º), термоиндикаторлар қ олданылады.

Залалсыздандыруды қ ұ рғ ақ булы шкафта ө ткізгенде балқ у нү ктесі жоғ ары заттар қ олданылады: аскорбин қ ышқ ылы (балқ уы 190º), янтарь қ ышқ ылы (балқ уы 180º), тиомочевина (балқ у температурасы 180º), термоиндикаторлар.

Залалсыздандыруғ а дейінгі ө ң деудің сапасын анық тауды қ ұ рал-саймандарды ө ң дегеннен кейін жә не кептіргеннен соң ө ткізеді. Гемоглобиннің (қ анның) болуына, тотық тырғ ыштардың, хлорлы заттардың, жуатын заттардың, тотық тың болуына тексеріледі. Қ анды анық тау ү шін амидопиринді жә не азопирамды сынамалар ө ткізіледі. Жуатын заттарды анық тау ү шін фенолфталеинді жә не азопирамды сынамалар жасалынады.

Тотық тырғ ыштардың қ ұ рамында хлоры бар заттардың жә не тотық тың бар жоғ ын анық тау ү шін азопирамды сынама жү ргізіледі.

Сынаманың оң нә тижесі кезінде қ ұ рал-саймандар жағ ылғ ан ерітінді тү сін ө згертеді. Емдік – профилактикалық мекемелерде ә р ө ң делген партиядан 1-4% заттар медициналық бақ ылауғ а алынады, ол 3-5 бірліктен кем болмауы тиіс. Сынама оң нә тиже кө рсеткенде бұ л заттардың барлық партиясы қ айта ө ң деуге жіберіледі.

Емдеу бө лмелерін (палаталар, дә ліз, дә ретхана, жуынатын бө лме) жинастырудың ерекшеліктері:

Бө лмені ағ ынды жинастырудан ө ткізу мақ саты: санитарлық -гигиеналық талапты сақ тау, ауруханаішілік жұ қ паның алдын алу. Емдеу сауық тыру мекемелерінде ағ ынды жинастыру 2 рет ылғ алды ә діспен, кей жағ дайларда жиірек жү ргізіледі. Ол ү шін қ ажетті заттар: шелек, швабра, шара, еден жуу ү шін шү берек, таза шү берек (шаң сү ртуге), зарарсыздандыру ерітіндісі, халат, орамал, алжапқ ыш, резең ке биялай, ө лшемі бар ыдыстар.

Іс-ә рекеттер: Орамалды тағ ып, халатты, алжапқ ышты киіп, резең ке биялайды киің із. Зарасыздандыру ерітінділерінің бірін ә зірлең із. Бө лмеге ылғ алды жинастыру жү ргізің із: таза шү беректі ерітінділердің біріне малып, жиһ аздарды, терезенің алдын сү ртің із. Еденді мынандай тә ртіппен жуу қ ажет: қ абырғ алардан ортағ а жинаң ыз, содан соң тө рден тө мен қ арай жуамыз. Ылғ алды жинастырудан соң бактерицидты шамды 30 минутқ а қ осың ыз, терезе есікті 10-15 минутқ а ашып желдету.

Коридор (дә ліз) жинастырудың ө зіндік ерекшеліктері бар. Себебі бұ л барлық жатқ ан науқ астар, науқ астардың туыстары, медицина қ ызметкерлерінің жә не кө рінуге келген науқ астардың бә рі жү ретін жер. Кү ніге 2 рет ылғ алды жинау жә не ластануына қ арай тазалау керек. Бактериоцидты шамды 30 минутқ а қ олданады. Оның ө зінің шелегі, швабрасы, шаң дарды сү ртуге (терезе есік) арналғ ан шү берегі, еденді жууғ а арналғ ан шү берегі болады жә не бә рінде белгісі болуы керек. Аптасына 1 рет қ орытынды жуу, бактерицидты шамды 1 сағ атқ а қ ою.

Дә ретхана – аурухананың ә р бө лімшесінде бірнешеуі болуы керек, себебі: медицина қ ызметкерлеріне арналғ ан, ер адамдарғ а жә не ә йел адамдарғ а арналғ ан болады. Бө лімшенің санитарлы - гигиеналық бө лмесіне жақ ын жерде орналасқ ан болуы керек. Ә жетхана ішінде дезинфекциялық ерітіндісі бар ү лкен ыдыс болуы керек, оғ ан дә рет ыдыстарын 1 сағ атқ а салып қ ою қ ажет жә не терезесі ашылатын желорай болуы шарт. Ә рі су жақ сы ағ атын, қ ағ аз салатын шелек, ө зінің еденін жуу ү шін шелек, шү берек, швабрасы оның ө зінің белгісі (маркировка) болуы керек, кү ніне бір неше рет жуылады жә не ластануына қ арай сү ртіледі.

Жуынатын бө лмені тазарту ерекшеліктері бар: бір айда бір рет қ орытынды жуу, кү ніне екі рет ылғ алды жуу. Аяқ тың астына ағ аштан жасалынғ ан тор таяқ ша немесе резең ке тө селінеуі керек. Терезесі ашылатын, жарық ә рі ә йнектерден адам бойы кө рінбейтіндей етіп бояу жағ ылуы керек. Бө лме термометрі, су термометрі жә не жеке сабын, жеке жө ке, жеке сү лгі жә не жеке сыртқ ы киімдеріне арналғ ан шкаф болуы қ ажет. Дезинфекциялық ерітінділермен толтырылғ ан ыдыс, арнайы су қ ұ йғ ыш болуы керек. Медициналық шкафта қ айшы, стакан, станок тағ ы да басқ а керекті заттар ә р науқ асқ а бір біреуден болуы керек.

Тұ тас (генеральный) жинау ерекшеліктері

Емдеу бө лімшесінің палаталары кең, жарық, кө п дегенде 6 адамғ а есептелген болуы керек.

Қ абырғ а майлы бояумен боялып, еденге линолеум тө селінеді, палаталар ең қ ажетті жабдық тармен (тө сек, ү стел, тумба, орындық тармен) жабдық талады. Тө сектер ың ғ айлы болуы тиіс. Ауруханалық жиһ аздардың беті жұ мсақ, жең іл жуылатын болу керек.

1-2 адамдық палаталарғ а бірінші кезекте ауыр науқ асты емделушілер жатқ ызылады.

25-30 емделушіге бекітілген мейірбикелік бекет болады.

Бекет орнында дә рі-дә рмек қ ұ ралдарына арналғ ан шкаф, ү стел, орындық, кү ту жабдық тарына арналғ ан шкаф, тез бү лінетін дә рі-дә рмек қ ұ ралдарына арналғ ан мұ здатқ ыш, дә рі-дә рмек қ ұ ралдары тарататын жылжымалы ү стелше, ә ртү рлі манипуляциялар дайындайтын ү стелше, шү мекті раковина болу керек. Мейірбикелер бекетінен барлық палаталар кө рініп тұ руы қ ажет. Бекет орны ауыр науқ асты емделушілермен байланысты болу керек. Бекетте барлық ауруханалық бө лімшелердің телефон тізімінің болғ аны дұ рыс.

Мейірбикенің функционалдық міндеттері:

• Науқ астың кү ш-қ уатын сақ тауғ а жә не орнына келтіруге мү мкіндік туғ ызатын, ауру азабын жең ілдететін барлық шараларды жү ргізу.
• Науқ астардың барлық ағ заларының қ ызметтерін бақ ылау, аурудың ә ртү рлі себеп-салдарын немесе асқ ынуын болдырмау.
• Науқ асқ а ілтипатпен қ арау.
• Мейірбике жұ мысына ө те жауапты, ө з ісін жақ сы кө ріп, науқ асқ а зор ық ыласпен карау керек.
• Науқ астың жағ дайын дә рігерге хабарлап, ә рі қ арай қ алай оларды кү ту жә не емдеу туралы нұ сқ ауларын алады. Науқ астың дә рігер тағ айындағ ан ем парақ тағ ы жә не ауру тарихындағ ы дә рі-дә рмектерді ө з уақ ытында жү ргізілуін жә не оны кү н сайын қ адағ алап отыру керек.
• Науқ асты интраскопиялық жә не лабораториялық зерттеулерге ә зірлеу, жауапты палатаның, кереуеттің жанындағ ы тумбочканың, шомылатын бө лмелердің, дә ретхананың тазалығ ын бақ ылауғ а алу, науқ астың кү н тә ртібін бұ збауын қ адағ алау.
• Тоң азытқ ыштағ ы сырқ аттардың тамақ тарының сақ талу тә ртібін, туыстарының ә келген тамақ тарының диетағ а сә йкестігін жә не оның сапасын тексеру.
• Уақ ытында талап қ ағ азын жазып, диета қ ұ растыратын мейірбикеге тапсыруғ а, науқ астың «ауру тарихын» ө з уақ ытында толтыруғ а, анализдердің, зерттеу қ орытындылардың, қ ызу қ ағ азын дер кезінде тіркеуге міндетті.
• Жаң адан тү скен науқ астарды аурухана тә ртібімен таныстыру.
• Кезекшілікті тапсырғ анда, кезекшілікті қ абылдағ ан мейірбике палатадағ ы науқ астардың ә рқ айсысына берген дә рігердің тағ айындағ андарының бә рін айтып тапсыруғ а жә не ауруханадан шығ атын науқ астар туралы мә лімдеме беруге міндетті.
• Кіші медицина қ ызметкерлеріне басшылық етуге, науқ астардың ортасында ү немі санитарлық ағ арту жұ мыстарын жү ргізуге, жұ мыс барысын жақ сарту ү шін ә ртү рлі тиімді жаң а ә дістер мен тә сілдерді қ олдануғ а, мамандық туралы ә дебиеттерді оқ уғ а, ө зінің кә сіптік мамандығ ын жә не ең бек ө німділігін жоғ арылатуғ а ә рдайым жұ мыс істеуге міндетті.

Мейірбикенің жауапкершілік міндеттері:

- Дә рігердің тағ айындағ андарын уақ ытында жә не сапалы орындауғ а.

- Наркотикалық жә не басқ а да дә рі-дә рмек заттарды дұ рыс сақ тап қ олдануғ а.

- Медициналық инвентарьлар мен палатадағ ы шаруашылық жабдық тарды сақ тауғ а.

- Науқ астардың санитарлық жағ дайлары мен емдеу жә не қ орғ ау тә ртібін бұ збауына.

- Уақ ытында гигиеналық ванна қ абылдап, тө сек-орнын ауыстыруғ а міндетті.

Мейірбикенің жұ мыс орны: Оның қ арамағ ындағ ы палаталардан қ ашық болмауы керек, мейірбике орнында оның қ ажетті заттарымен, медициналық аспаптармен, дә рі-дә рмектерге арналғ ан шкаф, ауру тарихын сақ тауғ а арналғ ан жабылатын жә шіктері бар ү стел, телефон, ү стел ү сті шамы, компьютер мен тағ ы да басқ а қ ажетті заттармен қ амтамасыз етілуі қ ажет. Арнайы дә рі-дә рмектерге арналғ ан шыны шкафтар болуы керек.

Мейірбикенің сыртқ ы келбеті:

- Ү стіне ү тіктелген таза ақ халат, қ алпақ кию;

- Аяқ киімнің биік болмауы, былғ арлы аяқ киім кию;

- Саусақ тырнақ тары қ ысқ а, бояу болмауы керек;

- Науқ астарғ а дауыс кө термей сө йлеу;

- Медициналық этиканы сақ тауы тиіс;

Стерилизация (залалсыздандыру) - бұ л физикалық факторларменжә не химиялық заттармен микроорганизмдерді жә не олардың спораларын жою.

Жарақ аттармен жанасатын, қ ан немесе инъекциялық препараттармен қ атынаста болатын, қ олдану кезінде кілегей қ абық тармен жанасатын, олардың жарақ аттануына алып келуі мү мкін болғ ан медициналық саймандарды залалсыздандыру қ ажет.

Залалсыздандырудың мақ саты асептика ережелерін сақ тау

Залалсыздандыру екі тү рге бө лінеді:

1. Физикалық: қ айнату, ылғ алды бу, ыстық ауа, гамма сә улесі.

2. Химиялық: газбен, салқ ын ә діспен.

Қ азіргі уақ ытта ЕПҰ - да залалсыздандырудың бірнеше тү рі қ олданылады.

Ауамен залалсыздандыру (ыстық, қ ұ рғ ақ ауамен), автоклавтау (ыстық будың қ ысымымен), химиялық залалсыздандыру (тү рлі химиялық заттарды қ олдану), газды залалсыздандыру (гамма сә улесімен жү ргізілетін залалсыздандыру).

Залалсыздандырудың ең кө п тарағ ан тү рі автоклавтау.

Автоклавтау туралы тү сінік

Автоклавтау булы стерилизаторлармен жү зеге асады. Булы стерилизаторларда жоғ ары температура (138˚ С ке дейін) жә не жоғ ары қ ысым (2, 5 атм дейін) орнатылады.

ЕПҰ -да стерилизацияның 2 режимі ұ сынылады.

1 режим – температура 132˚ С, қ ысым – 2 атм, уақ ыты-20 минут.

Бірінші (негізгі) режим бө з дә кеден жасалынғ ан таң у материалдарын, киімдерін, жаймаларды жә не коррозияғ а тө зімді металдан, шыныдан жасалғ ан саймандарды залалсыздандыруғ а арналады.

2-режим – температура 120˚ С, қ ысым 1, 1 атм, уақ ыты 45 минут.

Екінші режим (сақ таушы) резина, латекстен (хирургиялық қ олғ аптар т.б.), полимердің кейбір тү рлерінен жасағ ан саймандарды залалсыздандыруғ а ұ сынылады. Жоғ ары қ ысымды бумен залалсыздандырылатын саймандарды алдын ала арнайы бикс немесе контейнерлерге орналастырады немесе арнайы крафт-пакетке немесе бө з матағ а оралады.Залалсыздандырудың бұ л тү ріне тиімділік, сенімділік тә н. Залалсыздандырудың сенімді нә тижесін алу ү шін материалдарды бикске ө зара бос орналастырып, залалсыздандыру уақ ытын нақ ты ұ стау керек.

Залалсыздандырудың шарттары:

Залалсыздандыру филтрлі, филтрсіз қ орапшада, бө з матада немесе дымқ ылдық ты ө ткізбейтін қ ағ аздан жасалғ ан қ орапшада, Е маркалы автоматтарда бұ йымдар орағ ыштарғ а арналғ ан қ ағ аз қ орапшада ө ткізіледі. Бикске салудың универсалды, мақ сатты, тү рлі (видовая) тү рлері бар:

- Универсалды бір бикске бір тү рдегі халаттар салынғ ан, салфеткалар, мақ та шариктер.т.б.

- Мақ сатты ү лкен операцияғ а арналғ ан таң у материалы мен жаймалар салынады.

- Тү рлі кезінде бір операцияғ а арналғ ан барлық материал бір бикске салынады.

Медициналық саймандарды мен операциялық жаймаларды дайындау жә не бикске орналастыру

ü Биксті, халаттарды, жаймаларды, таң ғ ыш материалдарды дайындаймыз;

ü Бикстің ақ аусыздығ ын тексереміз;

ü Бикстің ішін 2 рет сү ртеміз;

ü Бикстің ішіне жайма тө сейміз:

ü Бикске бірің ғ ай материалдан жасалынғ ан заттарды саламыз;

ü Халаттарды, жаймаларды, орамалды, салфеткаларды, мақ та шариктерін т.б

ü Бикске тек қ ана залалсыздандыруғ а дайын материалды қ атаң тә ртіппен саламыз;

ü Бикске салынатын материалдардың саны белгіленген болуы керек;

ü Таң у материалдарын 10 дана етіп, орам тү йіншегімен саламыз:

ü Дә келі шариктерді 50-100 дана етіп, дә келі тү йіншекке саламыз;

ü Бикстің ішін спиртті салфеткамен ө ң деп аламыз;

ü Сосын жайманы тө сейміз, материалдарды салып, жайманың шеттерімен ү стін жабамыз, арасына бу кіріп, жақ сы зарарсыздандыру ү шін бос етіп саламыз;

ü Материалдарды жайғ астырғ ан кезде вертикальді жә не қ атарымен салуды қ адағ алау керек;

ü Бикстің қ ақ пағ ына индикатор қ ағ азын саламыз;

Ыстық, қ ұ рғ ақ ауамен залалсыздандыру

Металл жә не шыны саймандарда ұ сынылады. Стерилизация камерасында жұ мысшы 180˚ С температура, уақ ыты – 60 минут

Дайындау қ ажет:

Крафт пакетке салынғ ан жә не ашық эмаль астаушағ а салынғ ан шприц жә не инелер, хирургиялық саймандар: пинцет, зажим, корнцанг т.б., тиомочевина салынғ ан флакон.

Алгоритм іс-ә рекеттері:

1. Крафт-пакеттерді ашық эмальды астаушағ а салынғ ан шприц пен инелерді хирургиялық саймандарды арнайы ыстық -қ ұ рғ ақ ауа шкафқ а жайғ астырылады.

2. Шкафтың қ ызуын ө лшеу ү шін тиомочевинасы бар флакон салады.

3. Стерильдеу 180˚ С –та 1 сағ ат жү ргізіледі.

4. 1 сағ ат уақ ыт ө ткеннен соң шкафты ашып, тиомочевина тексеріледі, егер тиомочевинаның ұ нтағ ы сары қ оң ыр теске кірсе, онда шкафтың ішіндегі ауаның қ ызуы жеткілікті екенін білдіреді.

5.Медициналық қ ұ рал-саймандар стерильді деп саналады.

Есте сақ тау. А/ крафт пакеттегі медициналық қ ұ рал - саймандардың стерильдігі 3 тә улікке дейін сақ талады.

Б/ ашық эмальды астаушадағ ы медициналық қ ұ рал-саймандар тез арада қ олданылуы керек.

В/ бұ л шкафқ а жұ мсақ бө з орамын салуғ а болмайды.

Ауалы стерилизаторларда (қ ұ рғ ақ ауалы шкафтарда) жұ мыс істеу тә ртібі

1. саймандар суық стерилизаторғ а орналастырылады;

2. қ ыздыру;

3. стерилизация (180˚ С – 60 минут);

4. суыту 40-50˚ С –ке дейін;

5. босатып алу.

Химиялық заттармен залалсыздандыру

Сү тегінің асқ ын тотығ ы – залалсыздандыру ү шін 6% ерітінді қ олданылады – экспозиция 180 минут, температура 50˚ С, полимер, резина, шыны жә не коррозияғ а тө зімді металдарды толық батыру – экпозиция 360 минут, температура 18˚ С болу қ ажет. Осы уақ ыттан кейін саймандар 2 рет залалсызданғ ан сумен шайылып, залалсызданғ ан контейнерге орналастырып, қ ақ пағ ы жабылады (залалсыздану мерзімі – 3 тә улік) немесе қ олдану ү шін залалды аспаптарды ү стел ү стіне жайып қ ойылады.

«Дезоксон-1» - тү ссіз, сірке қ ышқ ылына ұ қ сас иісті, суда, спиртте жақ сы ериді.

Залалсыздандыру ү шін 1% жұ мысшы ерітінді қ олданылады (препараттың 200 мл – 800 мл сумен араластырылады) – экспозиция 45 минут температура 180˚ С, ерітінді 1 тә улікке жарамды, тек 1 рет қ олданылады.

Залалсызданғ ан саймандар залалсыз сумен 3 рет шайылады, сосын залалсызданғ ан стерилизациялық қ орапшағ а залалсыз жайма ү стіне орналастырылады. 3 тә улікке дейін сақ тауғ а болады.

Залалсызданғ андық ты бақ ылау

Бактериологиялық, техникалық, термиялық ә дістер арқ ылы жү ргізіледі.

Бактериологиялық ә дістер - ө те анық, бірақ орындау ү шін уақ ытты талап етеді. Стерилизатор жұ мысының тиімділігін бақ ылауғ а мү мкіндік береді.

Техникалық ә дістер – камераларғ а термометр, жұ мысты бақ ылау манометрлерді орналастыру арқ ылы жү зеге асырылады.

Термиялық ә дістер – кү нделікті жү ргізіледі. Ол кейбір ұ нтақ тү рінде заттардың белгілі температура ә серінен тү сін ө згерту жә не еру қ асиетіне негізделген. Бақ ылау ү шін температуралы қ ысымды уақ ытқ а анық тау саймандары, химиялық тесттер, термохимиялық индикаторлар, биотесттер қ олданылады.

Келесі заттар қ олданылады:

• мочевина (132˚ С);
• тиомочевина (180˚ С);
• янтар қ ышқ ылы (180-192˚ С)

Залалсыздандыру ө ткізу кезіндегі техника қ ауіпсіздігі

• Аппараттың техникалық паспорты болу керек.
• Аппаратпен жұ мыс істеу ү шін 18 жастан асқ ан, медициналық білімі, куә лігі бар адам жұ мысұ а жіберіледі.
• Аппараттарды қ олданғ ан кезде кө рсеткіштері О ге тү спей ашуғ а болмайды.
• Аппараттар тұ рғ ан бө лме жақ сы желдетілуі керек.
• Еденге қ ара резинадан немесе ағ аштан жасалғ ан дорожка болу керек (ток тартпау ү шін жә не аяқ тайып кетпеу ү шін)
• Аппараттардың сымдары, вилкасы, точкасы ашық болмауы керек, ал шнурлары жалғ анбағ ан болуы қ ажет.
• Арнайы аппараттардың монометрі дұ рыс жұ мыс жасайтын болуы шарт.
• Аптасына бір рет қ орытынды жуу жасалу керек.
• Аппараттар тұ рғ ан бө лмеге бө где адамдардың кіруіне болмайды.

Орталық тандырылғ ан залалсыздандыру бө лімшесінде жұ мыс істеу

ОЗБ – орталық тандырылғ ан залалсыздандыру бө лімшесі қ азіргі кезде барлық емдеу мекемелерінде ұ йымдастырылғ ан.

Мақ саты:

1. Медициналық қ ұ ралдарды алдын ала тазарту, залалсыздандыру

2. Залалсыздандыру:

а) медицина қ ұ ралдарын;

б) киімдерді тө сек жапқ ыштар мен таң у матералдарын

в) хирургиялық биялай мен резең келі ө німдерді.

ОЗБ-нің қ ұ рылысы:

1. Залалсызданбағ ан блок;

2. Залалсызданғ ан блок;

Залалсызданбағ ан блокта қ ұ ралдарды, залалсыздандыру алдындағ ы тазартуды, залалсыздандыруғ а арналғ ан материалды жә не бу стерилизаторларын, қ ұ рғ ақ ауа шкафтарын дайындау жү ргізіледі.

Залалсызданғ ан блокқ а залалсызданғ ан матералды тү сіреді. Залалсыздандыруғ а қ анмен, жарамен жә не зарарланғ ан заттармен қ атынаста болғ ан барлық қ ұ ралдар мен ө німдер жатады. Қ олдану барысында кілегей қ абық тарғ а тиетін жә не оларғ а жарақ ат ә келетін қ ұ ралдар да (катетер, зонд) залалсыздандырылады.

Залалсыздандыруда бу, ыстық ауа жә не химиялық ә дістер қ олданылады.

Залалсыздандыру тә ртібі

Заласыздандыру тә ртібі:

Ө німдер (мақ та шариктері, шприцтер, инелер, жаялық тар, пинцеттер) залалсыздандырғ ыш қ ораптарғ а, крафт-пакеттерге, 2-қ абатты жұ мсақ базелді қ ораптарғ а салынады. t - 120˚ С, қ ысымы 1, 1 атм. уақ ыты 45 минут.

Залалсыздандырудың бұ л кезең і резең ке ө німдерді (катетер, зонд, биялайлар) ө ң деуге қ олданылады. Резең ке қ олғ аптардың ішіне жә не сыртына жабысып қ алмау ү шін тальк себеді. Қ олғ аптардың арасына дә ке салады жә не ә р қ олғ апты дә кеге орайды. Бикстегі, крафт пакеттегі, 2-қ абатты жұ мсақ қ ораптағ ы залалсыздандырылғ ан материалдар 3 кү н сақ талады.

Автоклавтың залалсыздандыру тә ртібін залалсыздырғ ан заттардың ішіне салынғ ан термометрлер кө мегімен бақ ылап отырады.

Залалсыздандырудың сапасын бензонат қ ышқ ылы арқ ылы тексереді. Бу мен заласыздандырғ анда бензонат кышқ ылы кристалдары бар флакон салынады, ол t - 132˚ С, қ ысымы - 2 атм кезінде балқ иды.

Бу ә дісімен залалсыздандыру

Залалсыздандыру камерасындағ ы будың кысымы:

• кө рсеткіші - 2, 0 атм;

• шегіне жеткен ауытқ уы + 0, 2;

Залалсыздандыру камерасындағ ы кү нделікті температура, С;

• кө рсеткіші 132˚ С;

• шегіне жеткен ауытқ уы + 2;

Минуттарда кө рсетілген стерилизаторда ұ стау мерзімі:

• колмен немесе жартылай автомат жү ргізуімен 20 мин тө мен емес;

• автомат жү ргізуімен;

• кө рсеткіші - 20 минут.

Қ олданылуы:

• коррозияғ а шыдайтын темірден жасалынғ ан ө німдер ү шін ұ сынылады;

• жеке полимер материалдар жә не латекс резең кеден жасалынғ ан ө німдер ү шін (жоғ ары беріктілік полиэтилен, ПВХ пластмассасы) ұ сынылады.

Залалсыздандыру ө ткізу шарттары

Залалсыздандыру фильтрлі не фильтрсіз корапшада, бө з, пергамент немесе дымқ ылдық ты ө ткізбейтін қ апшық ты қ ағ аздан жасалғ ан қ орапшада, Е маркалы автоматтарда, бұ йымдарды орауғ а арналғ ан қ ағ аз корапшада, ОКМВ - 120 маркалы темір бұ йымдарғ а арналғ ан орағ ыш қ ағ азда, екі қ абатты тығ ыздалғ ан қ ағ аздан жасалынғ ан екі қ абатты жұ мсақ орағ ышта ө ткізіледі.

Қ олданылатын жабдық тау: бумен стерилизациялау.

Сапасын бақ ылау бензой қ ышқ ылының кө мегімен тексеріледі: бу ішіне 132˚ С температура, 2 атм кысымында 20 минуттың ішінде балқ итын бензой қ ышқ ылының кристалдарымен шишағ а салынады.

Залалсыздандырудың тү рлері:

1. Физикалық - қ айнату, ылғ алды бу, ыстық ауа, гамма сә улесі.

2. Химиялық - газбен, салқ ын ә діспен.

Жуу ерітіндісінің қ ұ рамына жатады:

1. 27, 5% -17мл сутегінің асқ ын тотығ ы.

2. 5, 0г ұ нтақ \лотос, астра, айна\.

3. 978 мл су.

Автоклафта заласыздандырудың тү рлері:

1. Крафт пакетке салып.

2. Боз орамғ а орап.

3. Ашық ыдыс астаушада.

Заласыздандыруды ө ткізу шарттары:

Барлық залалсыздандырылатын агенттер ү шін залалсыздандырудың стерилизаторда ұ стау мерзімінде ө німдер толық ерітіндіге батырылуы тиіс, содан кейін ө німдерді екі рет тазартылғ ан сумен шаяды. Тазартылғ ан жаймамен тө сенген стерилизатор ыдысында залалсыздандырылғ ан затты сақ тау мерзімі 3 тә улік.

4.Қ абылдау бө лімшесінің қ ұ рылымы жә не қ ызметтері Науқ астарды қ абылдау жә не санитарлық тазалық ты ондеу.

III. НАУҚ АСТАРДЫ Қ АБЫЛДАУ ЖӘ НЕ САНИТАРЛЫҚ

Ө Ң ДЕУ

Қ абылдау бө лімінің қ ұ рылымы мен негізгі қ ызметтері.

Науқ астарды қ абылдау жә не тіркеу.

Медициналық қ ұ жаттарды толтыру.

Науқ астардың белсенділік тә ртібі, тө сектегі қ алпы.

Қ абылдау бө лімі аурухананың ө те маң ызды бө лімшесі болып табылады. Аурухананың орталық қ абылдау бө лімінің негізгі міндеттері:

1) науқ астарды қ абылдау жә не тіркеу;

2) науқ астарды қ арау, алғ ашқ ы тексеру жә не диагностика;

3) жаң адан тү скен науқ астарды санитарлы-гигиеналық ө ң деу;

4) квалифицирленген медициналық кө мек кө рсету;

5) науқ астарды аурухананың емдеу бө лімшелеріне тасымалдау. Қ абылдау бө лімінде тү скен ауруларды тіркеу жә не керекті қ ұ жаттарды толтыру жү ргізіледі.

Барлық медициналық қ ұ жаттарды қ абылдау бө лімінің мейірбикесі толтырады:

1. Науқ астарды ауруханағ а жатқ ызу жә не жатқ ызудан бас тартуды тіркейтін журнал - ф. №001/у.

2. ф. №ООЗ/у.

3. ф. №066/у.

4. ф. №058/у.

5. ф. №060/у.

Мейірбике науқ асты қ абылдау есебі журналына (001/у формасы) науқ астың дене жылуын, аты-жө нін, туғ ан жылын, кү нін, кайдан жә не кіммен ә келінгенін, жіберген мекеменің диагнозын, қ абылдау бө лімінінң диагнозын, қ ай бө лімшеге жіберілгенін белгілейді. Сонымен қ атар, ауруханалық науқ астың медкартасының сыртқ ы бетін (003 |у формасы). Сырқ атнаманың тө лқ ұ жат бө лімін, ауруханадан шық қ ан науқ астардың санақ картасының сол жақ (066/у) жартысын, педикулез немесе басқ а да жұ қ палы ауру анық талғ анда СЭС - ке шұ ғ ыл хабарлама (058/у формасы) толтырады.

Ауруханағ а туушы ә йелдер мен жұ қ палы аурулардан баска науқ астардың барлығ ы орталық кабылдау бө лімі арқ ылы тү седі. Инфекциялық бө лімшеге жә не туу ү йіне орталық танбағ ан тү рде осы ғ имараттардың арнайы бө лінген бө лмелері (санитарлық ө ткізгіші немесе қ абылдау-қ арау боксы) арқ ылы жү ргізіледі. Сондай-ақ, шұ ғ ылк кө мекті қ ажет ететін науқ астар кейде қ абылдау бө ліміне апарылмай бірден реанимация бө лімшесіне жеткізіледі. Қ абылдау бө лімі кү ту залынан, мейірбикенің кезекшілік бө лімінен (тіркеу орны), бір немесе бірнеше қ арау бө лмелерінен, емшаралық бө лмеден, таң у, ал кейде кіші операция бө лмесінен, изолятордан, санитарлық ө ткізгіштен, ренген кабинеттен, зертханадан, санитарлық бө лмеден тұ рады. Кү ту залы жү ретін науқ астар мен оны алып келген туыстарына арналғ ан. Мұ нда ү стел жә не жеткілікті мө лшерде орындытар болуы керек. Қ абырғ аларғ а емдеу бө лімшелерінің жұ мыс тә ртібі, емдеуші дә рігермен сө йлесу сағ аты, науқ астарғ а ә келуге болатын тағ амдар тізімі, аурухана анық тама қ ызметінің телефоны туралы деректер ілінеді. Сонымен қ атар, науқ астарғ а келуге болатын кү ндер мен сағ аттар керсетілуі қ ажет. Кү ту залының жанында кезекші мейірбикенің бө лмесі болады.

Қ абылдау бө лімінде тү скен ауруларды тіркеу жә не керекті қ ұ жаттарды толтыру жү ргізіледі. Емшаралық бө лме, таң у (таза жә не ірің ді), сондай-ақ, кіші операция бө лмелері шұ ғ ыл кө мек кө рсетуте арналғ ан. Сонымен катар, қ абылдау бө лімінде диагнозы тү сініксіз науқ астарды жатқ ызатын бірнеше палата болады. Бұ л палаталарда жеке санитарлық бө лме болуы қ ажет, Ауруханағ а тү скен науқ астарды санитарлық ө ң деу ү шін