Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Пайдалы қазба қорының қоймасын түсіру.






Тау – кен кә сіпорнындары тұ тынушығ а пайдалы қ азылым жіберілетін темір жол вагондары немесе басқ а кө ліктер дер кезінде ұ сынылмағ андық тан, ө здеріне арнай қ оймалар қ ұ руғ а мә жбір болады. Кейін жү ксіз вагондар келгенде жү кті экскаваторларды жә не басқ а да кен – техникалық кө ліктерді қ олданып тиейді.

Жер бетіндегі ашық қ ойманы тү сірмес бұ рын ашық қ ойма орнасқ ан алаң ның жоспарын қ ұ ру керек жә не масштабы 1: 1000 кіші болмау керек жер бедерінің қ имасы 0, 25 – 0, 5 м. Алаң ды тү сіріс жұ мыстары кезінде тү сіру нү ктелерін ұ зақ уақ ытқ а сақ тау мақ сатында орнық тырады.

Кә сіпорын пайдалы кен қ азлымдарын қ оймағ а салмай тұ рып арнайы алаң дайындалады. Жұ мыс істеп тұ рғ ан шахталар мен кеніш қ оймаларды эктакада астында ө ндіріс алаң ының кіре беріс жолдарын бойлай орнастырылады. Қ оймадағ ы пайдалы кен кө лемінің ү лгісіне, кө леміне жә не орналасуына байланысты профильдік ә діспен тахеометриялық тү сіріспен немесе рулеткамен ө лшеу арқ ылы анық тайды.

Жабық қ оймаларда арнайы жер бө лінуі тиіс, сол жерден тү сіріс жұ мыстарын қ иындық сыз жә не қ ауіпсіз орындау ү шін. Қ абырғ аларда жә не қ ойманың басқ ада конструктивті элеметіне пайдалы қ азбаның кө лемін анық тау ү шін бө лулер жү ргізіледі.

Тахеометриялық тү сірім – кө лемі ү лкен жә не бір – бірінің ү стіне конус тә різді тө гілген кү рделі пішінді ү йінділерді қ олданылады. Тү сірімдеудің бастапқ ы пункті ү шін, қ ойма алаң ында, ү йінді ү стінде, эскадаларда жә не қ оймағ а жақ ын жерде орналасқ ан басқ а қ ұ рылымдарда салынып бекітілген тү сірім торларының пунктері пайдаланылады. Тү сірім пуктері, тұ рақ ты пукттер арасына тахометриялық жү рістер қ ұ ру арқ ылы жиілетуден алынады.

Тұ рақ ты пункттер арақ ашық тық тары 200 м – ге дейін, рейкалық нү ктелер арсы 5 – 15 м. Егер қ ойманың беті кү рделі болса, онда рейкалық нү ктелер арасын 5 – 10 м дейін жиілетеді. Биіктігі 5 м – ге дейін кү рделі қ ойманың планындағ ы бедер қ имасы 0, 25 – 0, 50 м, ал биіктігі 5 м – ден жоғ ары ү йінділерде – қ има 1 м сайын жү ргізіледі.

Ү йінділердің кө лемін, горизанталь жә не вертикаль паралель қ ималар бойынша, трапеция формуласымен анық тайды. Мұ ндағ ы қ иманың горизонталь масштабы планның масштабына тең, ал вертикаль масштабы 1: 100 - 1: 200 есе ірі болады,

 

 

Профильдік ә діспен ү йіндің кө лемін анық тау

 

Профильдік ә діс ү лгісі кіре беріс жолдарды бойлай созылғ ан ү йіндіде қ олданылады (сурет). Уйіндіні ү ймей тұ рып алаң ды дайындап координаталары белгілі нү ктелерге тірелетін профильдік сызық тарды салады. Профильдік сызық тардың ерекше нү ктелері (һ 1, һ 2, һ 3) болашақ ү йіндінің нобайынан тыс орналасқ ан. Кө лденең профильдік сызық тар, ү йінді бетінің кү рделілігіне байланысты, бір – бірінен 5 – 10 м арақ ашық тық та орналасады.

Профильдік сызық тармен тү сірімдеу ерекше нү ктелердің арақ ашық тары мен олардың бйіктік ө сімшелерін анық тауң а негізделген.

Мұ нда арақ ашық тық тар рулеткамен екі рет ө лшенеді, ал биіктік ө сімшесі нивелирлеу арқ ылы анық талады. Ә рбір сызық бойынша милллиметрлік қ ағ азда 1: 200 - 1: 500 масштабында, горизанталь жә не вертикаль маштабтары бірдей, профиль қ ұ рылады. Алағ ды пайдалы қ азындылармен ү йгеннен кейін тү сірістер немесе ө лшеулер қ орытындысынан профильдерге ү йінді бетінің жағ дайы сызылады.

Рулеткамен ө лшеу ә дісі пішіндері дұ рыс емес геометриялық формадағ ы кішігірім қ оймадағ ы ү йінділерді тү сірімдеуге қ олданылад.

Бұ л ү йінділердің кө лемдерін есептеу келесі формулалармен жү зеге асырылады.

а б в

 

 

г д е

 

 

ж з

 

Рулеткамен ө лшеуге жататын ү йінділердің пішіндері.

а – тікбұ рышты параллелепипед, б – ү шжақ ты призма, в – қ йылң һ ғ ан крнус ұ шқ ырлы призма, г – тікбұ рышты пирамида, д – тік емес пирамида, е – қ ыйылғ ан пирамида, ж – обелиск, з – сына.

Осының ішінде ең дә л ә діс – біріншісі, бірақ тау кен – кен кә сіпорындарының жоғ арғ ы ө німділігіне байланысты алынғ ан барлық пайдалы кенді ө лшеу мү мкін емес. Кө лік нысандарындаң ы жү ктің толық тың ын тексеру мақ сатында, ө лшеуді арасынан таң дау арқ ылы ғ ана жү зеге асырылады.

Статистикалық немесе қ олма – қ ол (оперативті) есеп алуды алынғ ан пайдалы кендер бойынша карьердан берілген (Нowa, БелАЗ-75570) карьерлік машиналар арқ ылы жеткізген тау жыныстарды ө лшеу арқ ылы жү зеге асырылады.

#






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.